روش کمک باروری "آی یوآی "به معنی تزریق اسپرم شسته شده به درون حفره رحم بوده و یکی از روشهای کمک باروری میباشد.
شفاآنلاین>سلامت> برای بارداری موفق لازم است که تخمکی سالم در لوله رحمی با اسپرمی سالم لقاح پیدا کند. سپس جنین تشکیل شده به حفره رحم منتقل شود و لانه گزینی کند. اگر هرکدام از این قسمتها، دچار اشکال باشد ناباروری رخ میدهد.
به گزارش شفاآنلاین: در مواردی برای درمان زوجها به ناچار باید از روشهای کمک باروری استفاده کنند.خوشبختانه امروزه با پیشرفت تکنولوژی در علم پزشکی روشهای مختلفی برای زوجهایی که دچار ناباروری هستند وجود دارد که خیلی هم کاربردی و نتیجه بخش میباشند و بر حسب شرایط افراد و علت ناباروری از آنها استفاده میشود.
یکی از این روشهای کمکیای یوی آی است لذا با توجه به اهمیت در اینباره با دکتر سیمین ظفر دوست، جراح و متخصص زنان و زایمان. فلوشیپ ناباروری و نازایی و دکتر سیده فاطمه واثق رحیم پرور، دکترای تخصصی بهداشت باروری واستاد پیشکسوت گروه مامایی و بهداشت باروری دانشگاه علوم پزشکی تهران گفتگو کرده ایم.
در ابتدا دکتر ظفردوست در اینباره میگوید: روش کمک باروری "آی یوآی "به معنی تزریق اسپرم شسته شده به درون حفره رحم بوده و یکی از روشهای کمک باروری میباشد.
وی ادامه داد که این فرآیند موجب افزایش احتمال تماس تخمک با اسپرم در محیط رحم شده و شانس وقوع بارداری را افزایش میدهد. "آی یوآی " روش کمک باروری بسیار سادهای است که کاربرد بسیار گستردهای در درمان ناباروری یافته است.
این جراح و متخصص زنان و زایمان در پاسخ به این پرسش که " انجام عمل"ای یوای " در چه مواردی به افراد پیشنهاد میشود"، مطرح کرد: روش کمک باروری "آی یوآی " اولین خط درمان ناباروری پیش از انجام IVF میباشد که در موارد خاص ممکن است به زوجین نابارور پیشنهاد شود.
وی افزود: در صورت کم بودن تعداد اسپرم و یا کم تحرکی اسپرمها، زیاد بودن تعداد اسپرمهای غیر طبیعی، کم بودن حجم مایع منی، وجود آنتی اسپرم آنتی بادی در مایع منی، وجود ترشحات کشنده اسپرم در دهانه رحم، کم بودن مخاط دهانه رحم، در مواقعی که موکوس سرویکس بسیار غلیظ است و اجازه عبور به اسپرم داده نمیشود، آندومتریوز خفیف یا متوسط، عدم امکان انزال درون واژن توسط مرد در اثر ناتوانی جنسی و یا اختلالات ساختمانی آلت تناسلی، فلج اندام تحتانی مرد یا وجود انزال پس رونده،وجود مشکلات مربوط به تخمکگذاری در زنان،واژینیسم، ناباروری با علل ناشناخته انجام روش کمک باروری "ای یوای " به افراد پیشنهاد میشود.
"آی یوای " روشی نسبتا ساده و بدون درد است
دکتر ظفردوست در ادامه نحوه انجام عمل "ای یوای " را اینگونه تشریح کرد که این روش نسبتا ساده و بدون درد است و تحت نظر پزشک، بدون بیهوشی انجام میشود. در این روش معمولا مایع منی به روش خاصی شسته شده و سپس اسپرمهای شسته شده از طریق واژن با استفاده از یک لوله باریک (catheter) به داخل رحم زن ریخته میشود.
این جراح و متخصص زنان و زایمان ادامه داد:در روش"ای یوای " با هدف افزایش شانس بارداری، با مصرف داروهای تحریککننده تخمدان، تعداد تخمکهای آزاد شده در سیکل مربوطه را به دو یا چهار تخمک افزایش میدهند و به این منظور با دستور پزشک معالج داروهای محرک تخمدان باید دقیقا با دوز مناسب و در زمان مشخص مصرف گردد.
وی بیان کرد: پس از بررسی وضعیت تخمدانها به کمک سونوگرافی و مشاهده فولیکول و اطمینان از طبیعی بودن وضعیت، تزریق داروی کمک باروری (HCG) به منظور تحریک تخمکگذاری انجام میشود.
دکترظفردوست اظهارکرد: معمولا "ای یوای " حدود ۳۶ تا ۴۸ ساعت بعد از تزریق HCG داروی کمک باروری انجام میشود. اما گاهی اوقات
بنابر نظر پزشک و شرایط موجود برای افزایش میزان موفقیت، دوبار عمل "آی
یوآی " و با فاصله
یک روز انجام میگیرد.
این متخصص فلوشیپ ناباروری و نازایی بیان کرد: با تعیین زمان دقیق انجام عمل "ای یوای " و اعلام آن به زوجین، مرد باید پس از ۵ الی ۲ روز پرهیز از انجام مقاربت و خروج منی، صبح روز تعیین شده برای انجام عمل، نمونه اسپرم خود را به آزمایشگاه تحویل دهد. نمونه اسپرم باید به روش خودارضایی و یا استفاده از کاندومهای مخصوص فاقد مواد کُشنده اسپرم در ظرف استریل که توسط آزمایشگاه در اختیار مرد قرار میگیرد، جمعآوری گردد.نمونه باید تازه بوده و حتی الامکان در محل آزمایشگاه تهیه شود. نمونه اسپرم در آزمایشگاه به روش شستشو با مواد خاص از مایع منی جدا شده و آماده تزریق میگردد.
وی در پاسخ به این پرسش که " میزان موفقیت عمل"ای یوای " چقدر است "، ابراز کرد: میزان موفقیت در "ای یوای " با توجه به عوامل موثر گفته شده، بین ۶ تا ۲۶ درصد در هر سیکل درمان میباشد.
دکترظفردوست ادامه داد: موفقیت عمل"ای یوای " به عوامل متعددی بستگی دارد. در مواردی که تعداد و کیفیت اسپرمهای مرد مناسب باشد درصد موفقیت پس از استفاده از این روش بسیار بالاتر از افرادی است که به علت تعداد کم اسپرم ناچار به انجام این عمل میگردند. از طرفی بیماریهای زنان هم نقش مهمی در میزان موفقیت ایفا مینماید و نیز سن زن و شرایط فیزیولوژیکی او در این زمینه نقش موثری دارد. به طور مثال اگر زن بیشتر از ۳۵ سال داشته باشد احتمال بارداری با این روش به طرز چشمگیری کاهش مییابد.
این جراح و متخصص زنان و زایمان بیان کرد: در صورت عدم موفقیت در درمان پس از انجام ۳ تا ۶ بار سیکل "آی یوآی "، از سایر روشهای درمان ناباروری مانند لقاح آزمایشگاهی (IVF) یا تزریق اسپرم به سیتوپلاسم تخمک در محیط آزمایشگاه (ICSI) استفاده میشود.
وی در پاسخ به این پرسش که پیگیریهای لازم بعد ازانجام عمل "ای یوای " چگونه باید باشد "، میگوید: پیگیریهای لازم بعد ازانجام عمل "ای یوای " بدین صورت است که معمولا ۶ الی ۱۲ روز بعد از تخمکگذاری لانهگزینی جنین در هر قسمتی از رحم میتواند رخ دهد و لازم است ۲ هفته پس ازانجام"ای یوای "، تست حاملگی (βHCG) از طریق آزمایش خون انجام شود و در صورت مثبت بودن نتیجه تست، لازم است پس از ۴۸ ساعت، مجددا جهت انجام تست حاملگی اقدام نمود. این تست جهت بررسی روند افزایش هورمون بارداری (βHCG) انجام میشود.
دکترظفردوست بیان کرد که رعایت برخی از نکات موجب افزایش موفقیت عمل "ای یوای " در افراد میشود که برخی از آنها عبارتند از انجام مقاربت جنسی بعد ازعمل "ای یو آی"، شانس باروری را افزایش میدهد، به شرط آنکه در هنگام "ای یو آی" بیمار لکه بینی و یا خونریزی نداشته باشد که در این موارد مقاربت جنسی ۴۸ ساعت بعد از "ای یو آی" انجام میشود.
- آغاز مصرف مکمل از روز بعد آی یو آی
این متخصص فلوشیپ ناباروری و نازایی مطرح کرد: در صورت استفاده از داروهای شیاف مانند که معمولا پس از انجام "ای یو آی" تجویز میشود باید از شنا کردن پس از "ای یو آی" خودداری شود، در غیر اینصورت هیچگونه ممانعتی جهت شنا کردن وجود ندارد و بهتر است مصرف مکملهای بارداری مثل ویتامین ها، از روز بعد از عمل "آی یوآی " آغاز شود.
وی ابراز کرد: داشتن رژیم غذایی خوب، تمرینات ورزشی، عدم استعمال دخانیات و الکل و کاهش مصرف کافئین در زنان موفقیت باروری را پس از انجام عمل "آی یوآی " افزایش میدهد.
دکترظفردوست عنوان کرد که در مردان داشتن رژیم غذایی سالم سرشار از آنتی اکسیدان (مثل سبزیجات و میوه ها)، مصرف مولتی ویتامین، نگه داشتن وزن در محدوده مناسب، انجام تمرینات ورزشی مرتب و مداوم، دوری از استرس (که با هورمونهای ضروری تولیدکننده اسپرم تداخل ایجاد میکند)، اطمینان از عدم مسمومیت با فلزات سنگین، حشره کشها و مواد شیمیایی موجود در حلالها که میتواند روی کیفیت و کمیت اسپرمها اثر بگذارد، روی میزان موفقیت "آی یوای " تاٌثیرگذار خواهد بود.این جراح و متخصص زنان و زایمان میگوید که خودداری مردان از استحمام با آب داغ و یا حمام داغ و یا حتی پوشیدن لباسهای تنگ که منجر به محدودیت در جریان گردش خون در بیضهها میشود و در نتیجه سلامت اسپرمها را تحت تاثیر قرار میدهدو در موفقیت عمل "آی یوای " موثر است.
وی اظهار کرد: مصرف بعضی از آنتی بیوتیکها میتواند بر روی کیفیت اسپرمها تاثیر بگذارد، بنابراین باید با پزشک متخصص ناباروری در مورد عدم مصرف این آنتی بیوتیکها از چند هفته قبل از انجام "آی یوای "مشورت شود. دکترظفردوست مطرح کرد: عدم استعمال دخانیات در مردان با دو مکانیزم برروی اسپرمها تاثیر میگذارد و منجر به تغییر شکل اسپرمها میشود و در نتیجه اختلالات مربوط به نفوذ اسپرم در تخمک ایجاد میشود و باعث تخریب DNA اسپرمها میشود. تخریب DNA منجر به ایجاد مشکلات جدی برای جنین میشود، (مثل عقب ماندگیهای رشدی- ذهنی).
این جراح و متخصص زنان و زایمان بیان کرد: مشخص شده است که حتی جویدن تنباکو هم سبب کاهش تعداد اسپرم و هم سبب اختلالات نعوظی در آلت تناسلی مرد میشود.وی میگوید که بسیاری از خانمهایی که عمل "آی یوآی " را انجام دادهاند، دردی شبیه انجام تست پاپ اسمیر داشتهاند. با این وجود عبور کاتتر از گردنه رحم به دلیل امکان ایجاد جراحتهای ریز، میتواند موجب لکهبینی، خونریزی و دردهای شکمی گردد. البته بسیاری از متخصصین ناباروری، علت دردهای شکمی را تخمکگذاری میدانند. در بیشتر مواقع به دلیل آنکه گردنه رحم در هنگام تخمکگذاری نرم و کمی باز میشود عبور کاتتر احساس نمیشود.
دکترظفردوست ادامه داد که از جمله دیگر عوارض ناشی از عمل "آی یوآی " میتوان به این اشاره کرد که در صورت آلوده بودن اسپرم تلقیحی، احتمال انتقال عفونتهای منتقله از طریق تماس جنسی (STDs) وجود دارد و همچنین هنگام عبور کاتتر از واژن و سرویکس احتمال دارد کاتتر توسط عوامل میکروبی موجود در این نواحی آلوده شود و احتمال دارد این عوامل میکروبی به رحم انتقال پیدا کنند و موجب انتقال عفونت گردند که با مانیتورینگ صحیح و منظم ریسک انتقال عفونت به حداقل میرسد.این متخصص گفت: در صورتی که شستشوی اسپرمها به دقت صورت نگیرد و کمی از مایع سمینال که حاوی پروستاگلاندینها (انقباضکننده عضلانی) میباشد وارد رحم شود میتواند انقباضات شدید رحمی، دردهای شکمی و حتی بیهوشی و کلاپس رحمی را در پی داشته باشد. در صورت تداوم درد، فقط استفاده از مسکنهای حاوی استامینوفن مثلTyleno- مجاز است و از مصرف مسکنهای گروه NSAIDs مثل (Ibuprofen) باید خودداری شود.
- عوامل متعددی بر بروز ناباروری تاثیر میگذارند
در ادامه دکتر واثق رحیم پرور در اینباره خاطرنشان کرد: ﻧﺎﺑﺎروری عبارت است از عدم وقوع حاملگی ﺑﺪون اﺳﺘﻔﺎده از روشهای جلوگیری از بارداری به مدت یک سال.
وی بیان کرد: عوامل متعددی بر بروز ناباروری تاثیر میگذارند که از آن جمله میتوان به عوامل ژنتیکی و مادرزادی، عوامل محیطی و عوامل اجتماعی اشاره کرد.
این دکترای تخصصی بهداشت باروری بیان کرد: به طور کلی ناباروری میتواند ناشی از عامل مردانه، زنانه، هر دو و یا بدون علت شناخته شده باشد. طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی شیوع ناباروری در جهان حدود 8 الی12درصد است. میانگین کلی ناباروری در جهان حدود 10 درصد و میزان شیوع ناباروری در ایران 1/21 درصد گزارش شده است.
وی ابراز کرد: دﻻﯾﻞ ﻧﺎﺑﺎروری ﻣﺘﻌﺪد ﺑﻮده و ﺷﺎﻣﻞ اﺧﺘﻼﻻت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﺳﭙﺮم، اﺷﮑﺎﻻت ﺗﺨﻤﮏ ﮔﺬاری، ﻣﺸﮑﻼت رﺣﻤﯽ و دﻻﯾﻞ ﻧﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. اﻣﺮوزه ﺑﺎ ﺑﻪ ﺗﺎﺧﯿﺮاﻧﺪاﺧﺘﻦ ﺑﺎرداری ﺑﻪ دﻻﯾﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ و اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﻦ ﺧﺎﻧﻤ ﻬﺎ مشکلات ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮐﺎﻫﺶ ذﺧﯿﺮه ﺗﺨﻤﺪان ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﺎﻣﻞ ﻧﺎﺑﺎروری ﻣﻄﺮح ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ.
دکتر واثق رحیم پرور اظهار داشت که از آﻏﺎز دﻫﻪ ﻧﻮد در ﻗﺮن ﺑﯿﺴﺘﻢ اﺑﺪاع روشها یا فناوریهای کمک باروری، ﻓﺮﺻﺖ و اﻣﯿﺪ ﺗﺎزه ای ﺑﺮای زوﺟﯿﻦ ﻧﺎﺑﺎرور ﻓﺮاﻫﻢ ﮐرد، فناوریهای کمک باروری عبارت است از مداخلههای پزشکی برای به دست آوردن تخمک و لقاح اسپرم با آن، از میان این تکنیکها رایجترین آنها باروری آزمایشگاهی است.
این دکترای تخصصی بهداشت باروری گفت: به طور کلی روشهای کمک باروری، به مواردی گفته میشود که در آنها تخمک و اسپرم خارج از بدن فرد دستکاری میشود تا مناسب برای انجام لقاح و سپس انتقال به رحم شوند. روشهای کمک باروری انواع مختلف دارد. تلقیح داخل رحمی اسپرم یا "ای یوای " یکی از این روشها است.
وی ادامه داد:در روش"ای یوای "، نمونه اسپرم از مرد تهیه میشود، سپس اسپرمها شسته شده و در زمان نزدیک به تخمکگذاری زن، داخل رحم تلقیح میشوند. روشای یوای میتواند با استفاده از داروهای تحریک تخمدان جهت تخمکگذاری یا بدون استفاده از این داروها انجام شود.
دکتر واثق رحیم پرور بیان کرد: لقاح آزمایشگاهی یاای وی اف، یکی از رایجترین روشهای کمک باروری است. در این روش ابتدا به کمک داروهای تحریک تخمک گذاری، تخمدان تحریک میشود که تعداد بیشتری تخمک تولید نماید و سپس تخمکهای زن برداشته میشوند یا عمل پانکچر انجام میشود. این تخمکها با اسپرم مرد در ظروف مخصوص آزمایشگاهی لقاح داده میشوند و سپس دو تا پنج روز بعد از لقاح، به داخل رحم انتقال داده میشوند.
این دکترای تخصصی بهداشت باروری بیان کرد: روش میکرواینجکشن یا تزریق درون سیتوپلاسمی اسپرم (ICSI) یکی از مهمترین روشهای کمک باروری است. انجام این روش مانندای وی اف است. فقط نمونه اسپرم مرد با یک سوزن نازک به درون تخمک تزریق میشود. میکرواینجکشن بیشتر در زمانی انجام میشود که اسپرمهای مرد کم یا مشکل دار باشد.
وی توضیح داد که روش کمک باروری " ZIFT " شبیه ای وی اف است، منتها در این روش حدود یک روز بعد از انجام لقاح تخمک و اسپرم در محیط آزمایشگاه، جنین تک سلولی ایجاد شده (که زیگوت نام دارد)، به جای انتقال به داخل رحم، به داخل لوله رحمی منتقل میشود. اگر حاملگی با موفقیت انجام شود، این جنین به داخل رحم خودبه خود منتقل میشود.
دکتر واثق رحیم پرور میگوید که روش دیگر کمک باروری نیز به نام" GIFT "وجود دارد که در این روش تخمک و اسپرم به دست آمده، بدون اینکه در محیط آزمایشگاه لقاح داده شوند، وارد لوله رحمی میشوند. در این روش، لقاح به صورت طبیعی در لوله رحمی اتفاق میافتد و مراحل بعدی حاملگی به طور طبیعی انجام میشود.
این استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران بیان کرد که به طور کلی در فرآیند انجام حاملگی، تخمک زن و اسبرم مرد در لولههای رحم زن با هم لقاح مییابند و سپس جنین ایجاد شده که در این مرحله زیگوت نام دارد، وارد رحم میشود و در دیواره رحم لانه گزینی میکند و به رشد خود ادامه میدهد.
وی بیان کرد: در صورتی که مشکلات جدی برای تولید تخمک توسط زن یا اسپرم توسط مرد وجود داشته باشد. از روش تخمک اهدایی، اسپرم اهدایی یا جنین اهدایی استفاده میشود و اگر رحم زن دارای مشکل جدی باشد که امکان لانه گزینی یا رشد جنین در آن وجود نداشته باشد، از رحم اجارهای استفاده میشود که در این روش جنین لقاح یافته به داخل رحم زنی دیگر منتقل میشود.
درمانهای باروری تاثیری کوتاه مدت بر رشد کودک دارد
نتایج یک مطالعه جدید نشان میدهد که الگوی رشد کودکانی که از طریق درمانهای کمک باروری متولد میشوند نسبت به نوزادانی که به طور طبیعی به دنیا میآیند در ابتدا اندکی کندتر است اما این اثرات طولانی مدت نیستند.
مدت هاست که مشخص شده لقاح آزمایشگاهی و سایر اشکال «فناوری کمک باروری یا ART» با وزن کمتر نوزاد در هنگام تولد ارتباط دارد اما مشخص نبود که اختلافات در رشد تا چه زمانی ادامه دارد.
محققان نروژی برای کشف این موضوع دادههای مربوط به تقریباً ۸۰ هزار کودک حاصل از لقاح طبیعی و بیش از هزار و ۷۰۰ کودک را که از طریق فناوری کمک باروری متولد شده بودند، مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند. این کودکان تا ۷ سالگی مورد پیگیری قرار گرفتند.حدود پنج هزار و ۳۰۰ کودک حاصل از لقاح طبیعی، از والدینی متولد شده بودند که باردار شدن آنها بیش از یکسال طول کشیده بود.
از کودکانی که با فناوری کمک باروری به دنیا آمده بودند، هزار و ۷۳ کودک حاصل از جنین تازه و ۱۷۹ کودک از حاصل از جنینهای فریز شده بودند.بر اساس نتایج این مطالعه، وزن کودکان حاصل از فناوری کمک باروری، در هنگام تولد بطور متوسط ۷.۷ پوند و متوسط قد آنها ۱۹.۷ اینچ بود.
این در حالی است که وزن کودکان حاصل از لقاح طبیعی در هنگام تولد ۷.۹ پوند و قد آنها ۱۹.۸ اینچ بود. همچنین این مطالعه نشان داد که کودکان حاصل از فناوری کمک باروری، در ۱۸ ماه اول زندگی رشد سریعتری دارند و بعد از یکسال اندکی قدبلندتر و سنگین وزنتر از کودکان حاصل از لقاح طبیعی بودند. این اختلاف تا هفت سالگی ادامه داشت.
از سوی دیگر نویسندگان این مطالعه متذکر شدند کودکان والدینی که مدت زمان طولانی را برای باردار شدن سپری کرده بودند در زمان تولد کوچکتر بودند اما نه به کوچکی نوزادان حاصل از فناوری کمک باروری. الگوی رشد آنها شبیه کودکانی بود که با فناوری کمک باروی به دنیا آمده
بودند. روزنامه آفتاب یزد