شاید که امسال، سال خوبی از آب درآمد. آنچه از پاسخ‌های مردم کوچه و خیابان به‌دست آوردیم هم بر همین موضوع تأکید داشت
شفاآنلاین>سلامت> خانه‌تکانی، اجتناب‌ناپذیرترین مرحله‌ای که برای عبور از یک سال، چه خوب باشد چه بد، باید جان سالم از آن به در ببریم. در آخرین‌ماه سال، کوچه به کوچه شهر آثار خانه‌تکانی هویدا می‌شود؛ فرشی روی بامی تکانده می‌شود، کارگری برای پاک‌کردن شیشه‌ها جان بر کف از لبه پنجره اتاقی در طبقه پنجم آویزان شده است، دری درحال رنگ‌شدن است و جوی‌های بزرگ و کوچک آب و کف است که از زیر در حیاط خانه‌های به‌سوی خیابان جاری است.
به گزارش شفاآنلاین: این چهره شهر‌ها بود تا پیش از اینکه آفت کرونا به جان جهان و مردمانش بیفتد. یک سال است که همه‌گیری همه زوایای زندگی مردم را متحول ساخته است و شاید تنها بعدی که قرار نیست تحت هیچ شرایطی متحول شود، همین خانه‌تکانی باشد. آنچه کرونا و بحران اقتصادی درباره خانه‌تکانی تغییر داد، افزایش چند برابری قیمت مواد شوینده بود و آسیب وارد کردن به آن طبقه اجتماعی که روی درآمد کارهای خانگی پیش از عید حساب باز کرده بودند. شاید امسال با عادی‌تر‌شدن حس مردم نسبت به کرونا و نه عادی‌شدن حقیقی وضعیت همه‌گیری در کشور، مردم برای خانه‌تکانی‌های خود بیشتر از سال پیش از نیروهای کمکی استفاده کنند. شاید عده‌ای امسال به‌خاطر ترس از کرونا و چند برابر‌شدن قیمت‌ها اصلا خانه‌تکانی نکنند. شاید گروهی از نظر روحی تا حدی به حال و هوا و هیجان‌های پس از خانه‌تکانی نیاز داشته باشند که بی‌توجه به هزینه‌ها، به هر قیمتی مثل هرسال خانه‌تکانی کنند و در انتظار سال نو بنشینند، شاید که امسال، سال خوبی از آب درآمد. آنچه از پاسخ‌های مردم کوچه و خیابان به‌دست آوردیم هم بر همین موضوع تأکید داشت؛ اینکه با وجود تلخی‌ها و سیاهی‌هایی که در سال99 پشت‌سر گذاشتیم و حتی با وجود اینکه خود و بسیاری از اطرافیانمان نا‌امیدی و اندوه زیادی را تجربه می‌کنند، آن کورسوی نحیف امید هنوز در دل بسیاری روشن است. بیشتر آدم‌ها، تکاندن خانه‌ها را بهانه‌ای کرده‌اند برای تکاندن تلخی‌های سال گذشته از دل و جانشان.
در انتظار یک رویداد قشنگ
مینو، بازنشسته و خانه‌دار است و می‌گوید: برایم هزینه‌های چند‌برابر‌شده مواد شوینده و بیماری کرونا اهمیتی ندارد. من برای خانه‌تکانی از اعضای خانواده‌ام کمک می‌گیرم؛ پس نیازی به کمک دیگری ندارم. شوینده‌ها را هم که مثل همه‌‌چیزهای دیگر با قیمت چند برابر می‌خریم. کاری نمی‌توان کرد جز تاب‌آوردن. خانه‌تکانی از بچگی با من همراه بوده و بخشی از رسم و رسومات ماست. به همین‌خاطر تحت هر شرایطی آن را انجام می‌دهم. خانه‌تکانی می‌کنم تا هرچه سیاهی و کثیفی و زباله است را از خانه‌ام بیرون بریزم. خانه‌تکانی می‌کنم برای اینکه اگر در یک سال گذشته زشتی یا پلیدی وارد خانه‌ام شده باشد، همه را به همراه گرد و خاک و زباله‌ها دور بریزم. بعد از آن، حس می‌کنم روحم پاک و تمیز شده است. احساس خوشحالی می‌کنم، حس آرامش دارم، انگار انرژی مثبتی وارد خانه‌ام شده است. احتمالا همه، همین حس را دارند؛ اینکه بعد از خانه‌تکانی، منتظر یک رویداد خیلی قشنگ باشند.
از نظر علیرضا، مهندس معمار خانه‌تکانی امسال با پارسال تفاوتی نخواهد داشت، زیرا کرونا پارسال هم بود و پارسال هم مردم از کمک کارگر استفاده نکردند. همین موضوع باعث شد به آن طبقه اجتماعی که روی کارهای پیش از عید حساب باز کرده‌بودند، فشار وارد شود؛ من کلاً هیچ‌وقت از کمک کارگر استفاده نکرده‌ام و ربطی هم به کرونا ندارد. به‌خاطر حساسیت نسبت به حریم خصوصی‌ام تمایلی به این کار ندارم. امسال هم به تنهایی خانه‌تکانی می‌کنم و اگرچه دشوار است اما حس تمیزی بعد از خانه‌تکانی از نظر روحی بسیار مثبت است. مخصوصا الان با توجه به شرایط روحی‌ای که آدم‌ها دارند، فکر می‌کنم خانه‌تکانی بسیار ضروری‌تر باشد چون حس روحی بهتر و عادی‌بودن روند زندگی را به افراد القا می‌کند و حالت کسالتی که در خانه‌ها هست را از بین می‌برد. اگرچه هزینه‌ها امسال بالاتر رفته اما برای من چندان فرقی ندارد چون فرش‌ها را خودم می‌شویم و تنها هزینه برای من هزینه خرید مواد شوینده است.
علی و الهام، زوج بازنشسته می‌گویند که خانه‌تکانی دقیقا پیش از آغاز سال جدید برایشان بی‌معنی است زیرا در تمام طول سال هروقت نیازی به تمیزی باشد، انجامش می‌دهند؛ غیر از شست‌وشوی پرده و شیشه‌ها، بقیه کارهای خانه را هر وقت لازم باشد با هم انجام می‌دهیم. فقط پرده، شیشه‌ها و شاید دیوارها را برای عید تمیز می‌کنیم. هیچ‌وقت هم از کارگر کمک نگرفته‌ایم چون ترجیح می‌دهیم کارها را خودمان انجام دهیم. اگر اهل کمک‌گرفتن از کارگر هم بودیم، امسال قطعا به‌خاطر کرونا این کار را نمی‌کردیم زیرا حضور فردی غریبه در خانه احساس امنیت را از ما می‌گیرد. اما امسال برایمان فرقی با سال‌های دیگر ندارد، قرار نیست همه تمیزکاری‌ها تا قبل از عید تمام شود، ولی حتما خانه‌تکانی انجام می‌دهیم. اگرچه هزینه همه‌چیز چند برابر شده است اما چاره‌ای وجود ندارد، خانه‌تکانی باید انجام شود. علی می‌گوید که من چندان اهل ضرب‌الاجل نیستم و اینکه قرار باشد سر تاریخی خاص، کاری را به پایان برسانم به من حس اضطراب شدید می‌دهد. از این‌رو نسبت به خانه‌تکانی به این معنی رایج که حتما تا پیش از عید همه جا تمیز شده باشد، حس خوبی ندارم و حال و هوای خاصی برایم ندارد. اما بعد از خانه‌تکانی برای مدتی طولانی از تمیزی خانه‌ام لذت می‌برم.
بوی عید از خانه‌ها بیرون می‌زند
«امسال برخلاف سال‌های قبل از کارگر کمک نمی‌گیرم چون هم هزینه استخدام آنها خیلی بالا رفته است و هم نگران ابتلا به کرونا هستم. البته گران‌شدن مواد شوینده و لوازمی که برای خانه‌تکانی لازم دارم، به‌ویژه هزینه قالیشویی برایم نگران‌کننده هستند.»؛ شهرزاد، هنرمند و بافنده مانند بسیاری دیگر از شهروندان طبق روال سال‌های قبل خانه‌تکانی می‌کند زیرا این رسم را دوست دارد و احساس می‌کند لازم است همه‌جاهای خانه، به‌ویژه جاهایی که در معرض دید نیستند تمیز شوند. هزینه‌ها همه چند برابر شده‌اند و تامین این مواد واقعا برایم سخت است اما چاره‌ای هم ندارم و باید خانه‌ام را پیش از سال نو تمیز و مرتب کنم. با این همه حس و حال خانه‌تکانی را خیلی دوست دارم. حتی امسال که به‌خاطر کرونا ترس و غم و غصه زیادی داشتیم، خانه‌تکانی بازهم حس خوبی در من ایجاد می‌کند، چون جدا از تمیز‌شدن خانه، تمامی خاطرات کودکی‌ام را برایم زنده می‌کند. در کودکی برای خانه‌تکانی هیجان داشتم چون بعدش عید از راه می‌رسید. حس می‌کنم پس از خانه‌تکانی، بوی عید از خانه‌ها بیرون می‌زند.
طاهره، آرایشگر و خانه‌دار از حس و حال متفاوت و خوب خانه‌تکانی در هر شرایط و موقعیتی می‌گوید: حس نو‌شدن و جوان‌شدن برایم دارد. هزینه‌ها به‌خاطر کرونا و بحران اقتصادی بالا رفته‌اند و وضعیت برای همه خیلی سخت شده است اما می‌توان از مواد شوینده و لوازم کم‌هزینه‌تر برای این کار استفاده کرد. باید با کرونا هم بسازیم. کار دیگری نمی‌توان کرد. همه می‌توانند به تنهایی خانه‌تکانی انجام دهند اما اگر افراد بتوانند با حفظ اصول بهداشتی از کسی کمک بگیرند و مزدی به او پرداخت کنند، پیش از سال نو کمکی به قشر‌های ضعیف‌تر جامعه خواهد شد.
رضا، کارمند بانک، خانه‌تکانی را به نوعی استقبال از بهار می‌داند و از نظر او این رسم هیچ ارتباطی با وضعیتی که کرونا در کشور و جهان ایجاد کرده، ندارد زیرا این کار یک سنت دیرینه است و آن را خیلی دوست دارم چون حس خوبی در من و همه ایجاد می‌کند؛ اینگونه به استقبال بهار می‌رویم. هزینه‌ها اصلا با سال گذشته قابل مقایسه نیست و چند برابر شده است. امسال قطعا به ما خیلی فشار می‌آید. من هرگز از کسی برای خانه‌تکانی کمک نگرفته‌ام؛ به‌ویژه امسال که کرونا هم هست اما برای خانه‌تکانی امسال بیشتر از کرونا، هزینه‌ها ذهنم را درگیر کرده است چون با توجه به بالارفتن قیمت‌ها حتما این‌ماه به مشکل مالی برمی‌خورم. با این‌همه خانه‌تکانی به من حس سرزندگی و امید می‌دهد؛ احساساتی که با گذشت این سال تلخ همه به آن نیاز دارند. مهم‌تر از اینها، من را به یاد دوران کودکی‌ام می‌اندازد که به مادرم کمک می‌کردم و چقدر هیجان داشتم که خانه‌تکانی زودتر تمام شود و بهار از راه برسد. هرسال وقتی خانه‌تکانی می‌کنیم، همان حس و حال اشتیاق و امید کودکی دوباره در من زنده می‌شود.
امسال پر از دلزدگی‌ها و پژمردگی‌های آدم‌ها بود. دور و نزدیکش فرقی ندارد، برگریزان این بیماری به جان همه انسان‌ها افتاد و دل همه را به درد آورد. اما خانه‌تکانی به‌عنوان یک رسم قدیمی خوب در دل همه ما جایش را محکم کرده است. مولود آشپز و مدرس آشپزی در ادامه می‌گوید: امسال رسم خانه‌تکانی پابرجاست اما نه با شور و شوق سال‌های گذشته. نه در و پنجره‌ای باز می‌کنم نه به‌خودم فشار می‌آورم برای تمیز‌کردن همه گوشه و کنار خانه. اما رسم خانه‌تکانی را به‌خاطر حفظ آداب و سنن قدیمی‌ها انجام می‌دهم و برای انجام این‌کار حتما از کسی کمک می‌گیرم چون این قشر از جامعه هم به‌کار و درآمد نیاز دارند. کرونا شرایط زندگی همه را خیلی تغییر داده است. اما مردم ما با سختی‌ها خیلی عجین شده‌اند و به سختی عادت کرده‌ایم. گرانی‌ها هم هستند. نمی‌توانیم با آنها مقابله کنیم اما شاید با مصرف کمتر بتوانیم این دوره را هم پشت‌سر بگذاریم.
