جمعیت کنونی و تراکم آن نسبت به زمان پدیدار شدن بیماری همچون طاعون قابل مقایسه نبوده و
به دلیل پیشرفت‌های اقتصادی و تکنولوژی محور و متعاقباً ارتقاء امید به زندگی انتظارات در مقابله موثر حاکمان با آن بسیار فراتر از صده‌های پیشین است
شفاآنلاین>سلامت> جامعه بشری در معرض آزمونی سخت و تاریخی است. بیماری کرونا نخستین و تنها همه‌گیری جهانی نیست که چنین تبعات جانی و اقتصادی وسیع و دوره بقای نسبتاً طولانی داشته است.
انواع پاندمی‌های واگیردار دیگر همچون طاعون، آنفلوآنزا و آبله در دسته ی بیماری‌هایی قرار دارند که عالم‌گیری و تلفات شایان توجهی بر جهانیان تحمیل نموده اند. اما دنیاگیری کنونی از جهاتی تبعات و تهدیدات متفاوتی با بیماری‌های قبلی دارد. در عین حال که ویروس کرونا از تمامی پاندمی‌های قبلی قدرت سرایت بالاتری دارد،
به دلیل پیشرفت‌های اقتصادی و تکنولوژی محور و متعاقباً ارتقاء امید به زندگی انتظارات در مقابله موثر حاکمان با آن بسیار فراتر از صده‌های پیشین است. پس از بیش از یکسال از اعلام همه‌گیری، موفقیت‌های فراوانی در کشف واکسن این ویروس حاصل شده اما کمابیش خطراتی در رابطه با مبادلات واکسن میان جوامع مشاهده می‌شود. دو چالش اساسی که به دلیل ظرفیت‌های متفاوت اقتصادی، سیاسی، دانش، تکنولوژی و غیره امکان ظهور دارند شامل: توزیع عادلانه واکسن در اقصی نقاط دنیا به صورت برابر و قیمت‌گذاری منصفانه آن می‌باشند.
برای کسب اطمینان از اینکه توزیع واکسن در بهینه‌ترین حالت ممکن صورت خواهد گرفت باید اقداماتی همچون برنامه‌ریزی دقیق پیش از توزیع، نگهداری واکسن در دمای مناسب، رهیابی آن تا رسیدن به مراکز پخش، کسب اطمینان از عملکرد مثبت و پیش‌بینی شده آن پس از تزریق و مدیریت ارسال واکسن به مناطق دور از دسترس یا صعب العبور مورد توجه قرار گیرند. در رابطه با تامین واکسن دو سناریو محتمل است در حالت اول واکسیناسیون سراسری از طریق واکسن یا واکسن‌های تولید داخل کشورها صورت می‌گیرد که طبیعاتاً سریع‌تر و با سرمایه‌گذاری کمتری انجام خواهد شد. تعداد اندکی از کشورها توانایی مالی و دانش تولید واکسن موثر را در اختیار دارند و از آن جهت که ویروس با جهش‌های مستمر ممکن است عملکرد واکسن‌ها را پیاپی تحت الشعاع قرار دهد، حتی این کشورها هم به طور مستقل نمی‌توانند به آزمایش، تولید و توزیع داخلی واکسن امیدوار باشند و باید تامین و توزیع آن را در حیطه ی همکاری‌های بین‌المللی به سرانجام برسانند. از سوی دیگر، تامین واکسن از طریق سایر کشورها هم با چالش‌های فراوانی روبروست.
بر اساس معاهدات بین‌المللی واکسن کرونا به عنوان یک کالای حیاتی منحصر بفرد باید به طور برابر در اختیار تمامی انسان‌ها قرار گیرد؛ اما هیچ تضمینی بر دسترسی همزمان و بدون محدودیت آن برای تمامی آنها وجود ندارد. سطوح دیپلماتیک با کشورهای تولید‌کننده واکسن در کنار برخورداری از زیر ساخت‌های نگهداری و توزیع آن همچون سردخانه ها، اتومبیل‌های پخش، مکان‌های بهداشتی برای واکسیناسیون سراسری و بسیاری موارد دیگر، هر موقعیت جغرافیایی را از دیگری متفاوت می‌سازد. حتی اگر متقاضیان واکسن از روابط دیپلماتیک قوی با کشورهای تولید‌کننده آن و بودجه کافی برای تامین مالی و وجود زیرساخت‌های درمانی و غیره برخوردار باشند باز هم کشورها ابتدا تقاضای داخلی را در اولویت قرار داده و پس از تامین کامل نیاز داخل، سپس نسبت به توزیع خارجی اقدام می‌کنند.
ظاهراً توزیع سراسری واکسن در ایران از طریق سامانه تیتک (TTAC) صورت خواهد گرفت. این سامانه بستر یکپارچه‌سازی فرآیندهای ثبت سفارش، ردیایی، رهگیری و کنترل اصالت کالاهای سلامت محور بوده که برای مقابله با فساد در زمینه ی توزیع واکسن کرونا هم کاربردهایی دارد. البته کماکان مشخص نیست که توزیع واکسن از طریق دانشگاه‌های علوم پزشکی، شبکه‌های بهداشت، شرکتهای پخش دارو، داروخانه‌ها یا با همکاری تمامی این نهادها انجام می‌شود. یکی از کمبودهای موجود مربوط به فقدان سایت‌های اطلاع‌رسانی برخط برای نمایش روند واکسیناسیون سراسری است. به عبارت دیگر این موضوع که چه کسی، در چه زمانی، از چه طریقی، در چه موقعیت جغرافیانی و به چه میزان و قیمتی از واکسن خاصی استفاده نموده است باید به صورت شفاف اطلاع‌رسانی شود. این نوع شفاف‌سازی آحاد جامعه را از شیوه‌های تامین واکسن، روند واکسیناسیون و اطمینان دهی نسبت به عدم وقوع فساد در معاملات غیررسمی مطلع خواهد ساخت.
9 درصد مدرنا، 8 درصد سانوفی - جی اس کی، 7 درصد تحقیق و توسعه کواکس و الباقی واکسن‌ها 15 درصد کل سفارش تولید را در بر می‌گیرند. همچنین، از مجموع سفارشات تعهد شده،
23 درصد توسط نهاد کوواکس، 22 درصد کشور آمریکا، 19 درصد کمیسیون اروپا، 6 درصد اتحادیه آفریقا، 3 درصد هرکدام از کشورهای بریتانیا، برزیل، کانادا و مکزیک، 2 درصد هرکدام از کشورهای اندونزی و ژاپن و الباقی کشورها 1 درصد یا کمتر را به خود اختصاص داده اند. ایران با 2 میلیون دُز سفارش تایید شده واکسن موسسه تحقیقاتی گامالیا حدود 0.01 درصد از کل سفارشات تایید شده گزارش یونیسف را تشکیل می‌دهد.
کماکان مشخص نیست که قیمت واکسن کرونا را باید مصرف‌کنندگان نهایی بپردازند یا دولت‌ها راسا بهای آن را از طریق بودجه عمومی تامین می‌کنند. در هر دو صورت باید مبانی تعیین قیمت‌گذاری واکسن از سوی فروشندگان و خریداران به صورت شفاف در اختیار عموم مردم قرار گیرد. از سوی دیگر اطلاعات مالی مرتبط با مخارج تولید واکسن شامل اقلام بهای تمام شده، تعیین بهای دانش فنی تولید و استراتژی‌های قیمت‌گذاری باید تمام و کمال افشاء شود. اینکه شرکتهای تولید‌کننده واکسن چگونه قیمت‌های محصولات نهایی را تعیین می‌کنند و حکومت‌ها بر چه مبانی از منصفانه بودن قیمت‌ها اطمینان حاصل می‌نمایند از موضوعاتی است که نیازمند بررسی موشکافانه است. با این حال مراجعی همچون سازمان یونیسف بسترهایی را برای افشای اطلاعات مرتبط با واکسن اعم از قیمت‌های تعیین شده ارائه نموده اند.
بر اساس گزارشات یونسیف تاکنون 13 واکسن مجوز تولید گرفته که ظرفیت قابل پیش‌بینی گزارش شده برای تولید جهانی واکسن از انواع مختلف در سال 2021 میلادی 20 میلیارد دُز خواهد بود. همچنین بر اساس گزارشات این سازمان، واکسن کرونا در بازه قیمتی 2.19 تا 44 دلار عرضه می‌شود. ارزان‌ترین واکسن استرازنکا و برای مصرف‌کنندگان کشورهای عضو اتحادیه اروپا و گران‌ترین هم مربوط به واکسن سی ان بی‌جی و برای فروش به کشور چین است.
نظرشما
آخرین اخبار