زخم های عمیق کرونا

گویی که می‌گذشت نه بر محدوده سنی خاصی ترحم داشت .فقیر، غنی، زشت، زیبا فرشته مرگ را نیز به حیرت وا داشته بود چون کرونا بدجوری آدم می کشت. هفته های اول حالت روانی و استرسی مانند شروع جنگ های جهانی بر مردم تمامی جهان غالب شده بود ترس از قحطی مواد شوینده و بهداشتی و حتی مواد غذایی سیل خریداران را به فروشگاه های جهان کشید تا جایی که در اروپای مدرن بخاطرکمبود شدید ماسک دزدی و سهمیه بندی اقلام بهداشتی از جمله دستمال توالت را به کرات شاهد بودیم .

کشور ایران نیز از این جو روانی مستثنای نبود و واژه قرنطینه یک جو روانی خاص در جامعه ایجاد کرد و در این میان گروهی سود‌جو و محتکر با احتکار اقلام بهداشتی از دریای گل آلود کرونا ماهی گیری خود را شروع کردند.الکلی که به صورت عادی در سبد شرکت‌های پخش به فروش می رفت نایاب شد تولید کنندگان تولید خود را با محدودیت ارائه می کردند و شرکت های پخش به صورت سهمیه این کالا را بین داروخانه ها و مراکز درمانی توزیع می کردند. دستکش‌های لاتکس کمبود اصلی داروخانه ها شده بود حتی دست کش های یک بار مصرف فریزری هم کمیاب شده بود و ماسک با 15 برابر قیمت عادی به فروش می رفت .

در این میان سبد عادی توزیع دارو دستخوش تغییرات بی سابقه ای شد علاوه بر محصولات ضد عفونی که در راس نیاز داروخانه ها و مراکز درمانی قرار گرفت بخاطر توصیه جامعه پزشکان در خصوص تقویت سیستم ایمنی برای مقابله با این ویروس داروهای تقویت سیستم ایمنی، ویتامین ها و مکمل ها نیاز اصلی داروخانه شد. شرکت های تولید کننده دارو در کنار تولید محصولات روتین خود تولید محصولات گروه ویتامین خود را چندین و چند برابر افزایش دادند و این باعث یک رونق کاذب در صنعت پخش دارو شد.

بله رونق کاذبی که در ابتدای امر این تصویر را متصور می کرد که با رعایت اصول بهداشتی و قوانین قرنطینه کرونا تا تیر ماه بخاطر گرما گریز بودنش نابود می شود، بازار عادی روال خود را پیش خواهد گرفت .اما کرونا مهمانی بود که به این زودی ها قصد رفتن نداشت .برخی از داروهایی که در ابتدا جز پروتکل‌های درمانی معرفی می شدند برابر قیمت عادی به فروش می رفت و بعد از مدتی بخاطر ناشناخته بودن این ویروس و عدم کارایی مطلوب در بازار سیاه تا از پروتکل خارج میشد و داروهای دیگری جای آن را می گرفت و این امر با شدت کمتری تا به امروز ادامه یافت. اقلام بهداشتی آنقدر تولید شد که بازار را اشباع نمود و ماسک محصولی بود که در شرایط تورم تساعدی این روزها بخاطر عرضه زیاد تا امروز قیمتش سیر نزولی به خود گرفته.

در این میان به صورت خیزشی نرم دپوی داروهای مصرفی در داروخانه ها و انبارهای مراکز درمانی شروع شده بود و در نیمه سال وقتی که زنگ های مدارس به صدا در نیامد زنگ خطر رسوب داروهای مصرفی به صدا در آمده بود و در قرنطینه آذر ماه رکود صنعت پخش دارو به صورت معنا داری حس شد. شرکت های تولید کننده دارو با توجه به روند عادی و نیاز کشور تولید خود را ادامه می دادند و شرکت های پخش با روش های خاص مهندسی فروش با شرایط و سبک های مختلف کالاها را در قفسه های داروخانه ها می نشاندند اما بسیار از این کالاها در این قفسه ها خاک می خوردند.

اکنون پس از گذشت یکسال زخمهای عمیقی که کرونا بر پیکر صنعت پخش دارو زده یکی پس از دیگری در حال سر باز کردن هست. زخم دپوی کالاهای مصرفی در انبار تولیدکنندگان، پخش ها و داروخانه ها. زخم نزدیک شدن تاریخ انقضاء ، منقضی شدن و امحاء حجم زیادی از داروهای مصرفی، زخم فروش شرایطی با فرجه های زمانی بالا که گردش سرمایه را با توجه به وضعیت تورم ایران برای صنعت پخش و تولید دارو دچار چالش های اساسی کرده و زخمهای سطحی بسیاری که در این مقال مجال گفتنش نیست.

از قدیم این سخن معروف بوده که همواره پیشگیری بهتر از درمان می باشد حالا وقتی که یک بحرانی با سطح جهانی رخ می دهد آیا بهتر نیست در زمان پرداختن به اصل موضوع بحران به پیامدها و عواقبی که به تبع رخ دادن بحران ایجاد خواهد شد فکر کرد؟ یا اینکه سازمانهای عریض و طویلی که خود را مغز متفکر سازمانی جامعه می دانند آیا بهتر نیست ذره ای با آینده نگری منطقی و به دور از شتابزدگی به روند حرکت جهت برنامه ریزی بهتر بیندیشند؟

مع الاسف زمان برای پیشگیری که با کمترین هزینه و فقط با یک برنامه ریزی و مدیریت منطقی ممکن می شد از دست رفته. زنجیره تامین از تولیدکنندگان تا مصرف کننده نهایی و هر آنچه که در این بین بر این زنجیره تاثیر می گذارد تنها نیازمند یک نگاه دقیق و یک برنامه ریزی مدون می باشد تا مدیریتی کارامد بتواند تعادل این زنجیره را به بهترین نحو ممکن حفظ کند اما توجه بیش از حد و یا عدم توجه به یکی از حلقه های این زنجیره تمامی آن را تحت الشعاع قرار خواد داد.

حال که فرصت پیشگیری از دست رفته هر چه سریعتر باید به درمانی موثر اندیشید ، زیرا زمان جز موثرترین موارد تاثیرگذار در درمان می باشد.

حمایت مالی و اعتباری مناسب که در بستر مدیریتی برنامه ریزی شده و تحلیلگر در حال حاضر نیاز اکثر تولیدکنندگان و پخش های دارو می باشد.البته نباید متصور شد که این راهکار نوش دارویی است که اگر به کام زنجیره تامین داروی ایران ریخته شود صحت و سلامتی قطعی است اما در صورت مدیریت و برنامه ریزی به موقع و آینده نگری که باید همیشه به آن توجه کرد می توان از درد این زخمهای عمیقی که کرونا بر پیکره صنعت پخش دارو و سایر صنایع وابسته زده تا حد زیادی کاست و امید به بهبود آن داشت ولی این تنها به شرطی است که در وقوع این اتفاق تاخیر زیادی صورت نپذیرد والا هزینه های درمان به مراتب گزاف تر و اثربخشی آن کمتر خواهد بود.

امید است که دولتمردان و مسئولین ذی صلاح بیش از پیش به فعالان عرصه تولید و پخش دارو توجه داشته باشند و با مدیریتی مدبرانه بر درمان زخمهای عمیقی که کرونا بر پیکر این صنعت زده همت گمارند و هر چه سریعتر با راهکارهای عملی از ایجاد فاجعه های پیش بینی نشده که با احتمال عفونی شدن این زخمها ایجاد خواهند شد جلوگیری کنند.محمد هاشم پور/ روزنامه آفتاب یزد