فرد کم‌توان یا فرد معلول به کسی گفته می‌شود که بر اثر ضایعه جسمی، ذهنی، روانی یا توام، اختلال مستمر و قابل توجهی در سلامت و کارآمدی عمومی وی ایجاد گردد، به‌طوری که موجب کاهش استقلال فرد در زمینه‌های اجتماعی و اقتصادی شود
شفاآنلاین>سلامت> افزایش تورم نتایج بسیار زیان باری برای جامعه ما در پی داشته است. این‌بار افراد دارای معلولیت که برای ادامه زندگی خود نیازمند تجهیزات توانبخشی هستند، اسیر قیمت‌های بالای این وسایل شده‌اند و به استفاده از وسائل دست دوم و حتی غیر استاندارد روی آورده‌اند.
به گزارش شفاآنلاین: این روزها با وجود بیماری کرونا و سخت‌تر شدن شرایط اقتصادی، دست یابی به بعضی از تجهیزات برای معلولان به آرزو بدل گشته است. این در شرایطی است که بنابر گفته‌ها قیمت ویلچر برقی به 30 میلیون تومان رسیده است و بدون وجود این امکانات زندگی در محیط‌های شهری که متناسب با نیازهای آنان طراحی نشده، غیرممکن است. در شرایطی که قیمت یک عصا به یک میلیون تومان رسیده است، متناسب با آن می‌توان قیمت دیگر تجهیزات توانبخشی را سرسام‌آور تلقی کرد. این روزها لزوم در نظر گرفتن کمک‌ها برای خرید تجهیزات توانبخشی از سوی دولت بیشتر از هر زمانی احساس می‌شود.
فرد کم‌توان یا فرد معلول به کسی گفته می‌شود که بر اثر ضایعه جسمی، ذهنی، روانی یا توام، اختلال مستمر و قابل توجهی در سلامت و کارآمدی عمومی وی ایجاد گردد، به‌طوری که موجب کاهش استقلال فرد در زمینه‌های اجتماعی و اقتصادی شود. این گروه، شامل معلولین حسی (نظیر ناشنوا و نابینا)، معلولین جسمی و معلولین ذهنی می‌شود. افراد معلول باید در تصمیم‌گیری‌ها، به ویژه در خصوص سازمان‌هایی که اعضای آن از معلولان تشکیل شده، یا معلولان در آن عضویت دارند و برای معلولان خدمت‌رسانی می‌کنند، مشارکت جدی و تاثیرگذار داشته باشند. کمک به تشکیل گروه‌های خودیار به منظور حمایت و توسعه جامعه خاص معلولان، از مهم‌ترین اقدامات برای مشارکت این گروه می‌باشد. تشکیل جوامع خاص معلولان نیز می‌تواند پاسخگوی نیازهای آنان باشد.
از سوی دیگر، وجود چنین تشکیلاتی، موجب می‌شود تا افراد ضمن برخورداری از رابطه اجتماعی، استقلال اقتصادی، احترام اجتماعی، دسترسی به خدمات تخصصی و نیز زندگی زناشویی و تشکیل خانواده، بتوانند دیدگاه‌ها و ایده‌هایشان را مطرح و در مورد مسائل مربوط به زندگی خود، تصمیم‌گیری کنند. معلولان باید فرصت یابند تا استعدادهای خلاّق هنری و فکری خود را رشد داده و آن را نه تنها برای منافع خود، بلکه برای غنی‌سازی جامعه به کار گیرند. به این منظور، باید دسترسی آنان برای مشارکت در فعالیت‌های فرهنگی تضمین شود. از شمار این اقدامات، می‌توان تهیه وسایل کمک ارتباطی برای ناشنوایان، منابع و مطالب علمی به خط بریل یا نوارهای صوتی برای اشخاصی که دچار اختلالات بینایی در سطح‌های مختلف هستند و خواندنی‌هایی که از لحاظ کمی و کیفی با توان و استعداد افراد کم‌توان ذهنی مناسب باشد را نام برد.در سال ۱۳۸۳ هجری شمسی مجلس شورای اسلامی، قانونی را تحت عنوان قانون جامع حمایت از معلولان و در ۱۶ ماده قانونی به تصویب رساند.۴ سال بعد و در سال ۱۳۸۷، مجلس شورای اسلامی کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت را تصویب کرد تا ایران نیز به این کنوانسیون بین‌المللی بپیوندد. در دولت حسن روحانی لایحه حمایت از حقوق معلولان مطرح شد؛ این لایحه در اسفند ۱۳۹۶ تحت عنوان قانون حمایت از حقوق معلولان به تصویب مجلس رسید و در اردیبهشت ۱۳۹۷ از سوی رئیس جمهور برای اجرا ابلاغ شد. با این وجود مشکلات زیادی در مسیر اجرای این قوانین وجود دارد که باعث شده بخش بزرگی از آن‌ها اجرایی نشود.
بهروز مروتی گفت: « این روزها خرید تجهیزات توانبخشی دست دوم بین معلولین به شدت رو به افزایش است و معلولان مجبور هستند از وسایلی که به لحاظ پزشکی ممنوع است، استفاده کنند.» به گزارش برنا؛ بهروز مروتی، مدیر انجمن پیگیری حقوق افراد دارای معلولیت در گفتگو با برنا با اشاره به مشکلات معلولین در تهیه تجهیزات توانبخشی گفت: « وجود مشکلات فراوان در تهیه تجهیزات مورد نیاز فقط محدود به دوران شیوع کرونا نمی‌شود و مشکلات این چنینی قبل از آن هم وجود داشت و قیمت آن‌ها به شدت سرسام‌آور بود اما این روزها تشدید تحریم‌ها و البته اپیدمی کرونا باعث شده دستیابی به تجهیزات توانبخشی برای معلولان تبدیل به آرزو شود. قبل از سال 1397 سازمان بهزیستی ویلچر رایگان در اختیار معلولین قرار می‌داد، سال 1397 که ویلچر برقی 4 میلیون تومان قیمتش بود، این سازمان2 تا 3 میلیون تومان کمک هزینه پرداخت می‌کرد که اتفاقا در این شرایط که مناسبات شهری و حمل و نقل عمومی اصلا مناسب معلولین نیست کمک زیادی به حضور آن‌ها در اجتماع می‌کرد اما اکنون که قیمت همین ویلچر 25 تا 30 میلیون تومان شده است، بهزیستی همان 2 تا 3 میلیون تومان را پرداخت می‌کند که اصلا به چشم نمی‌آید و کافی نیست.» مروتی تصریح کرد: « این وضعیت بر ویلچر معمولی هم حاکم است؛ یعنی در حالی که حداقل قیمت یک ویلچر معمولی بیمارستانی در بازار 2 میلیون تومان است بهزیستی برای خرید آن 800 هزار تومان پرداخت می‌کند آن هم با این شرط که از آخرین خرید ویلچر 5 سال گذشته باشد. متاسفانه این وضعیت در مورد عصا هم مشاهده می‌شود، در واقع عصایی که 60_70 هزار تومان بود اکنون به 1 میلیون تومان رسیده است.» مدیر انجمن پیگیری حقوق افراد دارای معلولیت با تاکید بر اینکه خرید باتری سمعک از مشکلات ناشنوایان است، گفت:
« تا اوایل امسال سازمان بهزیستی باتری سمعک به ناشنوایان می‌داد اما چند
ماهی است که قدرت ارائه آن را ندارد و ناشنوایان در این روزها که با اپیدمی کرونا مصادف است، با مشکلات فراوانی برای خرید آن روبه رو هستند.» او در ادامه با اشاره به افزایش دزدی از معلولین افزود: « طی روزهای اخیر از سوی معلولین زیاد شنیدیم که ویلچرشان پشت ماشین بوده، دزدیدند یا درِ ماشین باز بوده ویلچر برقی‌شان را به سرقت بردند و... این اخبار ما را در شوک فرو برد چون سرقت از معلولان مسائل بسیار حادتری را ایجاد می‌کند چرا که وسایل آن‌ها بیمه نیستند و حتی اگر گزارش سرقت به بهزیستی ارائه دهند اگر 5 سال از آخرین دریافت تجهیزات توانبخشی‌شان نگذشته باشد، وسایل جدید به آن‌ها نمی‌دهند.» مروتی در ادامه گفت: « بنابراین از آنجایی که معمولا این افراد توانایی جبران خسارت را ندارند، نمی‌توانند این وسایل را که هر روز قیمت آن‌ها نجومی‌تر می‌شود را از بیرون تهیه کنند بنابراین در خانه حبس می‌شوند و همان چندساعتی هم که به واسطه ویلچر و عصا بیرون می‌رفتند از آن‌ها گرفته می‌شود که نتیجه‌ای جز از بین رفتن توانبخشی اجتماعی آنان ندارد.» مدیر انجمن پیگیری حقوق افراد دارای معلولیت با تاکید بر اینکه باید ارز دولتی به تجهیزات توانبخشی اختصاص یابد، گفت: « متاسفانه برای واردات وسایل توانبخشی معافیت مالیاتی وجود ندارد و حتی ارز دولتی به آن اختصاص نیافته است، در حالی که ویلچر برای یک فرد معلول مانند کفش برای فرد سالم ضروری است، اما معضل ما این است که ویلچر جزء اقلام ضروری تلقی نمی‌شود؛ درنهایت با ارز آزاد وارد کشور شده و با قیمت فضایی به فروش می‌رود.» او از افزایش خرید وسایل توانخبشی دست دوم خبر داد و افزود:
« این روزها خرید تجهیزات توانبخشی دست دوم بین معلولین به شدت رو به
افزایش است و حتی تعمیرات آن‌ها هم دیده می‌شود، به گونه‌ای که اگر در گذشته یک ویلچر اقساط می‌شد و فرد یک ویلچر جدید می‌خرید الان به دلیل نوسانات قیمت فرد، ویلچری که دیگر استفاده از آن به لحاظ پزشکی ممنوع است را تعمیر می‌کند چون ناچار هستند و نمی‌توانند وسیله جدید بخرند.» مدیر انجمن پیگیری حقوق افراد دارای معلولیت تصریح کرد: « تولیدات داخلی اصلا استانداردهای لازم را ندارند و وقتی بهزیستی ویلچر، عصا، سمعک و... به معلولین می‌دهد آن‌ها در بازار می‌فروشند و جنس دست دوم استاندارد را می‌خرند. در واقع می‌توان گفت امروزه رویکرد معلولین در تجهیزات توانبخشی استفاده از وسایل دست دوم است و متاسفانه گاهی اوقات وسایل دست دوم به دلیل فرسودگی، معلولیت و عوارض ثانویه ایجاد می‌کند برای مثال فرد با نشستن بر آن به ستون فقراتش فشار وارد می‌شود یا حتی عصا در دستش می‌شکند و دچار شکستگی استخوان خواهد شد. بنابراین ضروری است از آن‌ها حمایت شود تا بتوانند حداقل وسایل مورد نیاز خود را تهیه کنند.»
تنگنای تجهیزات گران و بی‌کیفیت
درباره هزینه‌های تجهیزات توانبجشی معلولان، کیفیت و کارآیی این امکانات و همچنین مشکلاتی که این قشر از جامعه با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، یکی از افراد کم‌توان گفت: « دغدغه‌هایی که معلولان درباره وسایل کمکی مورد نیاز خود دارند آنقدر زیاد است که باعث شده آن‌ها غم‌باد بگیرند. گوشه کوچکی از آسیب‌هایی که به این گروه وارد می‌شود حبس شدن در خانه است، زیرا به لحاظ روانی معلولان بیشتر از حبس شدن در خانه متحمل ضربه و آسیب می‌شوند. درباره نمونه‌های قیمت تجهیزات توانبخشی مورد نیاز این گروه من مثال کوچکی می‌زنم؛ آخرین باری که بریس (کفش طبی معلولان) خودم را تعمیر کردم آن هم تعمیر چرم‌کاری بریس، 1 میلیون و 500 هزارتومان سه سال پیش برای این تعمیر کوچک هزینه کردم. تازه سه سال پیش تورم اینقدر سرسام‌آور افزایش پیدا نکرده بود. حدود چند ماه پیش با موردی مواجه شدم که پدری برای فرزندش می‌خواست کفش بریس تهیه کند و با قیمت نجومی 17 میلیون تومان مواجه شده بود و خیلی از افراد اصلا توانایی پرداخت چنین هزینه‌هایی را تنها برای یک کفش بریس ندارند. یک کارمند باید چندماه از حقوق خود را پس انداز کند و اصلا از آن برای رفع دیگر نیازهای خود استفاده نکند تا بتواند چنین کفشی را تهیه کند تا فرد معلول بتواند از حداقل‌ترین امکانات راه رفتن استفاده کند؟ تازه بریس‌هایی که این روزها در بازار هستند بیشتر از 4، 5 ماه دوام نمی‌آورند و مثل گذشته نیست. زمانی که من بچه بودم یک جفت کفش بریس با شرایط استثنائی برای من درست کردند که من هنوز آن را دارم و آنقدر محکم بود که من با آن کفش حتی کوه هم رفته‌ام و همه نوع تفریحی را با آن انجام داده‌ام. این نشان‌دهنده آن است که کیفیت‌ها نسبت به گذشته بسیار پایین آمده است و قیمت‌ها بسیار افزایش پیدا کرده است.»
وی در ادامه افزود: « قیمت ویلچر برقی بسیار بالاتر از 30 میلیون تومان است. بهزیستی در گذشته حداقل سه چهارم هزینه وسایل کمکی‌ای که معلولان استفاده می‌کردند را پرداخت می‌کرد، تازه آن هم یک سال الی یک سال و نیم طول می‌کشید که این هزینه را بدهد و بعد از این مدت طولانی ارزش پولی که از بهزیستی دریافت می‌کردیم برابر با پولی نبود که مثلا یک سال پیش از آن خرج کرده بودیم، به علاوه اینکه مثلا بریس در طول این مدت یک سالی که استفاده شده بود نیاز به تعمیرات داشت و از بین رفته بود.
کم بودن کیفیت تجهیزات توانبخشی برای معلولین خطرات جانی هم دارد، من چنین تجربه‌ای را داشته‌ام که سوار اتوبوس بودم و وقتی می‌خواستم از اتوبوس پیاده شوم بریس من شکست و کسی هم به من کمک نکرد و با حالتی ناگزیر نمی‌دانستم که باید چه کاری انجام دهم. در کنار کیفیت پایین این تجهیزات یک موضوع دیگری هم هست، اینکه بسیاری از این تجهیزات استاندارد نیستند و به فرد آسیب می‌رسانند. زمانی که قیمت یک محصول توانبخشی خیلی بالا می‌رود دیگر بهزیستی توانایی پرداخت هزینه آن را ندارد و اگر فاکتور ببریم و سال‌ها هم صبر کنیم باز هم بهزیستی نمی‌تواند پولی را که خرج کرده‌ایم به ما بدهد.»
این شهروند در انتها گفت: « من اطمینان دارم که الان قیمت برخی لوازم توانبخشی بالای 30 میلیون تومان است و این یعنی فرد معلول یا خانواده او ماه‌ها باید درآمد خود را پس انداز کنند و از آن اصلا استفاده نکنند تا بتوانند چنین تجهیزاتی را که از اولیه‌ترین نیازهای فرد است تامین کنند. زمانی که قیمت عصای معمولی 1 میلیون تومان است، قیمت سایر تجهیزات مثل ویلچر برقی بالاتر از 50 میلیون تومان است. من اعتقاد دارم معلولین این روزها دیگر نمی‌توانند وسائل دست دوم توانبخشی را هم تهیه کنند و الان باید به سمت وسائل دست سوم بروند، البته اگر از این وسائل بعد از استفاده دو نفر چیزی مانده باشد! متاسفانه معلولین در هر دولتی به گوشت قربانی تبدیل شده‌اند، چرا که هرکسی که می‌خواهد رئیس جمهور شود می‌داند معلولان جزو بزرگترین اقلیت‌های جامعه هستند و روی آن‌ها سرمایه‌گذاری می‌کند و با استفاده از شعارهای پوپولیستی اقدام به جمع‌آوری رای می‌کند. نگاه جامعه به معلولان نگاه ویژه‌ای است و مردم عادی گول این افراد شعاردهنده را می‌خورند و رای می‌دهند، اما بسیاری از این کاندیداها بعد از انتخابات شعارهای خود را فراموش می‌کنند و به آن عمل نمی‌کنند.»
فرد کم‌توان دیگری در این باره گفت: « بسیاری از معلولان در آشفته بازار زندگی برای تامین معاش خود به فروش ویلچر روی آورده اند. دزدها هم با افزایش قیمت وسایل معلولان از فرصت استفاده کرده‌اند و دست به سرقت لوازم این قشر می‌زنند. قیمت‌ها نسبت به دو سال گذشته تقریبا 5 برابر شده و این باعث فروش تجهیزات توانبخشی دست دوم شده است. بسیاری از دوستان من برای تامین معاش خود مجبور به فروش برخی از وسائل توانبخشی خود شده‌اند و اگر سری به خیابان جمهوری بزنید با فروشندگانی مواجه می‌شوید که یا از خانواده اشخاص معلول هستند یا خود شخص معلول که اقدام به فروش این تجهیزات کرده‌اند.»روزنامه آفتاب یزد
نظرشما
آخرین اخبار