شفاآنلاین>اجتماعی>درصد قابل توجهی از جمعیت ایران زمین، را اقوامی تشکیل می‌دهند که زبان مادری شان، زبان فارسی، یعنی زبان رسمی کشور نیست، با این حال تاکید بر علائق همه اقوام ایرانی در حفظ هویت ملی و جلوگیری از هرگونه زمینه‌سازی جهت واگرایی اقوام، مورد بی‌توجهی مسئولان حکومتی در طی 100 سال اخیر بوده است. این در حالی است که اصل ۱۵ قانون‌اساسی نیز استفاده از زبان‌های محلی و قومی در مطبوعات و رسانه‌های گروهی و تدریس زبان مادری در مدارس را در کنار زبان فارسی مورد توجه قرار داده است. اما همچنان شاهد بی توجهی به این حق بدیهی انسانی، یعنی آموزش زبان مادری در کشور هستیم. بنا بر نظر یونسکو و براساس تحقیقات انجام شده از سوی این سازمان علمی/ جهانی ، مهجور ماندن زبان مادری در میان اقوام اقلیت در سال‌های اولیه تحصیل، لطمات جبران‌ناپذیری به دانش‌آموزان، وارد می‌کند، زیرا کودک در سال‌های نخست تحصیل وارد فضای جدیدی شده و دنیای ناشناخته آموزش برایش علاوه بر غریبه‌بودن نوشتار، گفتار غریبه را نیز به همراه دارد. از سوی دیگر اهمیت توجه به زبان مادری سبب نامگذاری روز جهانی زبان مادری از طرف یونسکو شده است (21 فوریه برابر با دوم اسفند) و این نامگذاری خود نشان از اهمیتی است که دانش مدرن میان آموزش دوران دبستان و آموزش زبان مادری و اهمیت آن در سال‌های اولیه تحصیل برقرار می‌کند شعار روز جهانی زبان مادری یونسکو نیز با عنوان «میدان دادن به چند زبانگی برای گنجاندن در آموزش و جامعه» نشان از تاثیر این نوع آموزش و گستردگی روابط اجتماعی انسان‌ها دارد . چند سالی است که شیوه نامه‌ای برای همه مدارس کشور در سطوح متوسطه اول و دوره دوم ابتدایی با عنوان طرح بوم (برنامه ویژه مدارس) ابلاغ شده است. طرحی که در آن به مدیران مدارس این اختیار را می‌دهد تا با توجه به نیاز سنجی‌های خود حداکثر ۶۰ ساعت آموزشی، در زمان رسمی مدرسه را به طراحی و اجرای برنامه هایی مناسب دانش آموزان اختصاص دهند. با این طرح می‌توان خلأ‌ها و کمبود‌هایی را که در سسیتم آموزشی ما وجود دارد و همیشه مورد نظر کارشناسان آموزش و پرورش بوده است پر نمود. این طرح با هدف توجه به نیازهای بومی و محلی و همچنین زنده نگه داشتن این نیازها تدوین شده و آنچه در سخن به گوش می‌رسد، با اجرای این طرح می‌توان تا۲۰ درصد از برنامه‌های مدارس تمرکز زدایی کرد. برنامه بوم بهترین زمان برای آموزش به زبان مادری در حوزه‌های مختلف در ادبیات،فرهنگ و هنر است . خواندن اشعار و متون به زبان مادری، برگردان‌های مطالبی از بزرگان کشور به زبان مادری، تولید محتوای آموزشی برای اشتراک گزاری در شبکه‌های مجازی، آشنایی با بزرگان، بررسی ادبیات فولکور و موسیقایی، آشنایی با داستان‌هایی کهن و قهرمانان افسانه ای، زیبایی شناسی نوع پوشش و اداب و رسوم منطقه، شناخت مفاخر فرهنگی زبان‌های مختلف ایرانی، همه می‌تواند در ساعت رسمی آموزشی گنجانده شود . با توجه به شرایط متمرکز آموزشی در ایران و اصرار کارشناسان برای ورود رسمی آموزش زبان مادری به مدارس باید از این فرصت به‌وجود آمده بهترین استفاده را کرد و مسیر را، برای باز نمودن این امر هموار ساخت. تا با داشتن یک برنامه منسجم و هوشمند بتوان این ۶۰ ساعت آموزشی را به نام «آموزش زبان مادری» به تثبیت رساند. می‌توان برای غنا بخشیدن به این آموزش‌ها از نظر اساتید دانشگاهی یا وارثان فرهنگ شفاهی استفاده کرد و با تدوین یک محتوا و منبع آموزشی غنی مدیران بالادستی را متقاعد به اجرا نمود. حتی می‌توان مطالب آماده شده را در مناطق فارسی زبان به صورت برگزیده در کتاب‌های درسی قرار داد تا از این طریق ضمن آشنایی دانش آموزان فارس زبان با مفاخر فرهنگی دیگر اقوام ایرانی، گامی هر چند کوچک در جهت برابری فرهنگی در میان همه اقوام ایرانی برداشته شود. طرح بوم راهی است آسان برای آنچه سالهاست به دنبال آن هستیم. فرصت را غنیمت شماریم.آرمان ملی
نرگس ملک‌زاده کارشناس آموزش
