شرکت داروسازی آسترازنکا با اشاره به عدم کارایی این واکسن بر روی افراد مسن اعلام کرده است که تا پاییز سال جاری میلادی گونه جدیدی از واکسن را به بازار عرضه خواهد کرد که اثربخشی بالاتری به افراد مسن بدهد
شفاآنلاین>سلامت> سخنگوی سازمان غذا و دارو ، اظهار داشت: «اگر واکسن آسترازنکا در زمان تحویل واکسن به ایران از محل کوواکس جزو فهرست سازمان جهانی بهداشت و مورد تایید آن نهاد باشد، وارد کشور خواهد شد. ضمن اینکه امروز این واکسن در مبادی مختلفی همچون هند و کره جنوبی در حال تولید است و اگر این واکسن وارد ایران شود از محل کره جنوبی خواهد بود.»
به گزارش شفاآنلاین: واکسنی ارزان با شرایط نگهداری آسان؛ این عنوانی است که به واکسن کرونای آسترازنکا-آکسفورد داده میشود؛ زیرا به اعتقاد ناظران بهداشتی به دلیل شرایط آسان نگهداری میتواند در یک برنامه ایمنسازی در مقیاس وسیع مناسبتر از دیگر واکسنها مانند مدرنا و فایزر-بیونتک باشد.
واکسنی ارزان با شرایط نگهداری آسان
در حال حاضر قیمت هر دوز از این واکسن ۲.۵ تا 3 دلار است و روند ذخیره و نگهداری آن هم بسیار آسانتر از سایر واکسنها است چراکه برخلاف واکسنهایی مانند فایزر و مدرنا نیاز به دمای بسیار سرد ندارد و میتوان آن را در دمای طبیعی یخچال (دمای 2 تا 8 درجه سانتیگراد) هم نگهداری کرد. لذا این ویژگی واکسن آسترازنکا-آکسفورد را جهت بهکارگیری در برنامههای واکسیناسیون در مقیاس بزرگ، ایدهآل کرده است. ازاینرو توزیع آن در کشورهای درحالتوسعه بسیار آسانتر بوده و شرکت سازنده آن هم پیشبینی کرده است که تا پایان سال ۲۰۲۱ حدود 3 میلیارد دوز از این واکسن تولید و روانه بازار خواهد شد.
البته عوارض واکسنهای ساختهشده با فناوری mRNA هم بسیاری از کشورها را به سمت واکسنهایی که فناوری آنها سالها مورد استفاده قرار گرفته و از نظر علمی مثبت بوده، ازجمله واکسن آسترازنکا-آکسفورد سوق داده است.
جهش ویروس ورق را برگرداند
البته در میانه راه ورق برای این واکسن بهیکباره برگشته و شرکت داروسازی بریتانیایی- سوئدی آسترازنکا اعلام کرده است که واکسن ضدکرونای ساخت این شرکت فاقد کارایی در برابر ویروس جهشیافته کرونا در آفریقای جنوبی و نیز افراد بالای ۶۵ سال تشخیص داده شده است.
بر اساس اعلام این شرکت در تحقیقی که از سوی دانشگاه «آکسفورد» و «وتواترز رند» آفریقای جنوبی بر روی بیش از ۲ هزار داوطلب در آفریقای جنوبی انجام شده کارایی واکسن شرکت آسترازنکا بر روی افراد مبتلا به ویروس جهشیافته در آفریقای جنوبی بسیار پایین ارزیابی شده است. ازاینرو دولت آفریقای جنوبی اعلام کرده که برنامه واکسیناسیون با واکسن آسترازنکا-آکسفورد را لغو کرده است.
بر اساس اعلام دولت این کشور، آفریقای جنوبی قرار بود از میانه ماه جاری میلادی با یکمیلیون دوز واکسن آسترازنکا-آکسفورد واکسیناسیون سراسری را در این کشور با تزریق بر روی کادر درمان آغاز کند، اما نتیجه پژوهش جدید که حاکی از ناکارایی این واکسن بر روی ویروس جهشیافته کرونا در آفریقای جنوبی بود، دولت آفریقای جنوبی را وادار به تزریق واکسن جایگزین کرد.
همچنین شرکت داروسازی آسترازنکا با اشاره به عدم کارایی این واکسن بر روی افراد مسن اعلام کرده است که تا پاییز سال جاری میلادی گونه جدیدی از واکسن را به بازار عرضه خواهد کرد که اثربخشی بالاتری به افراد مسن بدهد. بنابراین عدم کارایی واکسن آسترازنکا بر روی ویروس جهشیافته کرونا در آفریقای جنوبی نگرانیهای بینالمللی را نسبت به احتمال کم اثر شدن واکسنهای تولیدی در برابر جهشهای ویروسی افزایش داد، اما با این حال دانشگاه آکسفورد اعلام کرد که واکسن آسترازنکا بر روی ویروس جهشیافته در انگلیس همچنان موثر است.
البته پس از این رویداد برخی کشورهای اروپایی به دلیل کم اثر بودن واکسن آسترازنکا بر روی افراد مسن دستورالعمل واکسیناسیون سراسری خود را تغییر داده و تزریق این واکسن را به ردههای سنی جوان تا میانسال اختصاص دادند.
موسسه «روبرت کُخ» آلمان هم در مطالعهای اثربخشی آسترازنکا بر روی افراد بالای ۶۵ سال را حدود ۸ درصد اعلام کرد و دولت آلمان هم خبر داد که این واکسن تنها تا رده سنی ۶۴ سال مورد استفاده قرار خواهد گرفت. در ایتالیا نیز تزریق واکسن آسترازنکا تا رده سنی ۵۵ سال توصیه شد. همچنین در برخی گزارشها اثربخشی واکسن آسترازنکا بر روی جوانان و میانسالان حدود ۶۰ درصد ارزیابی شد که در مقایسه با واکسنهای مشابه چینی، آمریکایی و روسی که ایمنی بالای ۹۰ درصد دارند، رقم بسیار پایینی است و همین امر نیز اعتمادها به این واکسن را کمرنگتر کرد.
ورود ۴.۲ میلیون دوز به ایران
امروز اما بههرتقدیر این واکسن در سبد کوواکس سازمان جهانی بهداشت جا گرفته و قرار است به کشورهایی که در صف دریافت واکسن هستند، ازجمله ایران تحویل داده شود.
موضوعی که سعید نمکی وزیر بهداشت هم آن را تایید کرده و گفته است: «مجموعه آسترازنکا به ما اعلام کرده که تحویل ۴.۲ میلیون دوز واکسن کرونا را به ایران از ماه فوریه در قالب سبد کوواکس آغاز خواهد کرد.»
حمید بعیدی نژاد، سفیر ایران در لندن هم در مطلبی در کانال تلگرامی خود این خبر را تایید کرده و نوشته است: «خوشبختانه تهیه واکسن از سوی ایران در مسیر خوبی پیش میرود و 4 میلیون و 200 هزار واکسن تولید شرکت آسترازنکا در چارچوب برنامه کوواکس سازمان جهانی بهداشت خریداری شده که قرار است بهزودی به ایران ارسال شود.»
روند ورود واکسن به ایران
کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو نیز در پاسخ به پرسش درباره احتمال ورود واکسن آسترازنکا-آکسفورد به ایران گفت: «مسیرهای تایید واکسن مسیرهای متفاوتی است. یکی از آنها تایید محصول از سوی سازمان جهانی بهداشت است و ما واکسنی را که این نهاد تایید کند با اطمینان و اعتماد مصرف خواهیم کرد. ضمن اینکه امروز این فرآیند در خصوص سبد واکسن سازمان جهانی بهداشت (کوواکس) هم طی شده و این نهاد محوریت کار را بر عهده دارد که پس از تایید محصول، واکسنها را در کوواکس عرضه خواهد کرد.»
وی افزود: «راه دوم این است که سازمان جهانی بهداشت با اجازه شرکتهای تولیدکننده اسناد واکسن را در اختیار کشورهای خریدار همچون ایران قرار دهد. مسیر سوم هم اینگونه خواهد بود که شرکتهای تولیدکننده اسناد و مدارک فنی خود را بهصورت مستقیم به نهادهای رگولاتوری عرضه کنند.»
جهانپور اظهار داشت: «با توجه به اینکه خرید واکسن آسترازنکا برای ایران از مسیر کوواکس خواهد بود سازمان جهانی بهداشت باید این واکسن و سایر واکسنهای موجود در این سبد را تایید کند؛ بنابراین ما به بررسیهای سازمان جهانی بهداشت با دیده احترام و اعتماد نگاه خواهیم کرد و اگر زمان تحویل واکسن به ایران واکسن آسترازنکا همچنان در فهرست سازمان جهانی بهداشت و مورد تایید و توصیه این نهاد باشد حتما تهیه خواهد شد.» وی افزود: «البته واکسن آسترازنکا در مبادی مختلفی در حال تولید است که این مبادی شامل کشورهای همچون روسیه، هند و کره جنوبی میشود و اگر آسترازنکا وارد ایران شود طبق پیشبینیهای انجامشده از محل آسترازنکای تولیدشده در کره جنوبی تهیه خواهد بود.»
جهانپور با تایید این نکته که سازمان جهانی بهداشت نهاد رگولاتوری واکسن در جهان نیست، اظهار داشت: «این نهاد یکی از بخشهای بررسیکننده است و پس از دریافت اطلاعات محصولات، آنها را در فهرست خود قرار میدهد؛ مانند کاری که در خصوص داروها انجام میدهد.»
سخنگوی سازمان غذا و دارو افزود: «این نهاد فهرستی از داروها و محصولات اضطراری دارد و در خصوص مصرف آنها توصیه میکند، اما این توصیه مبتنی بر آن است که ابتدا واکسن توسط یک یا چندین رگولاتوری مطرح در جهان پذیرفته شده باشد؛ لذا محصولی که مراحل گزینش را طی نکرده باشد مورد تایید قرار نخواهد گرفت.» وی اظهار داشت: «شرکتهای متقاضی دریافت مجوز مصرف اضطراری هم باید در همه مراحل دادهها و اطلاعات واکسن و محصولات خود را در اختیار این نهاد قرار دهند و این روند امروز در خصوص سبد واکسن (کوواکس) هم پیشبینی شده است. البته این نهاد به شرطی میتواند اطلاعات را در اختیار کشورهای متقاضی قرار دهد که سازنده محصول این اجازه را به او داده باشد.»
جهانپور با بیان اینکه امروز 10 واکسن اطلاعات خود را به سبد واکسن سازمان جهانی بهداشت ارائه دادهاند و تا به امروز واکسنهای فایزر-بیونتک و مدرنا تایید شده است، افزود: «به احتمال زیاد واکسن آسترازنکا هم ازجمله این واکسنها خواهد بود. همچنین پیشبین میشود یکی از واکسنهایی که در آینده نزدیک مورد تایید قرار گیرد واکسن اسپوتنیک روسی است.»
وی در ادامه به روند واردات واکسن به کشور اشاره کرد و گفت: «با ورود اولین واکسنهای ایرانی به بازار روند واردات کاهش پیدا خواهد کرد. البته ممکن است با ورود تولیدات مشترک مانند تولید واکسن اسپوتنیک وی در ایران به بازار و مازاد نیاز زمینههای صادرات به کشورهای متقاضی نیز فراهم شود.»
جهانپور در ادامه با اشاره به حواشی تزریق واکسن کرونا در کشور گفت: «واکسیناسیون در ایران بههیچوجه اجباری نیست اما مراجعه افراد برای واکسیناسیون بهعنوان رضایت و اقدام داوطلبانه قلمداد خواهد شد.»
وی در پاسخ به این پرسش که چه میزان واکسن در روزهای آتی تزریق خواهد شد؟ گفت: «شروع و به سرانجام رساندن کمپینی در این ابعاد و واکسیناسیون بخش عمدهای از افراد جامعه در ماههای آتی نیازمند گذراندن مانورهایی است که پیش از هر مرحله از واکسیناسیون باید انجام شود، اما بر اساس برنامهریزیهای انجامشده بهمحض در دسترس قرار گرفتن واکسن اعم از تولید داخل یا وارداتی بازآرایی و آرایش مجدد شبکه بهداشت برای واکسیناسیون و ارزیابی از زنجیره توزیع صورت خواهد گرفت و این اقدامات تا مرحله نهایی تزریق ادامه خواهد داشت.»
وی افزود: «واکسیناسیون با کادر درمان و با تزریق واکسن به هزار نفر آغاز شد که ظرف مدت کوتاهی این رقم به 5 هزار و 10 هزار و 20 نفر در روز افزایش پیدا خواهد کرد تا به نقطه ایدهآل برسیم. البته در گام اول واکسیناسیون را از 635 بیمارستان و در بخش مراقبتهای ویژه کلید زدیم و در روزهای آینده شاهد واکسیناسیون کلیه همکاران و مدافعان سلامت بخصوص خط مقدم درمان خواهیم بود.»
وی افزود: «بعد از گروههای درمان افراد حاضر در آسایشگاههای سالمندان و گروههای سالمند و نیز گروههای دارای بیماریهای زمینهای بخصوص بیماران صعبالعلاج واکسینه خواهند شد و پس از آن نوبت به گروههای سنی پایینتر خواهد رسید.»
اتمام واکسیناسیون تا پایان 1400
جهانپور گفت: «کمپین واکسیناسیون در کشور با واکسن روسی آغاز شد ولی با ورود واکسنهای دیگر و نیز واکسنهای تولید داخل ادامه پیدا خواهد کرد و ما امیدواریم پایان سال 1400 تمام مردم کشور علیه بیماری کووید 19 واکسینه شوند؛ بنابراین اگر این اتفاق بیفتد (که طبق برنامه این اتفاق خواهد افتاد) ما جزو اولین کشورهایی خواهیم بود که واکسیناسیون تمام شهروندان خود را به پایان رسانده است.»
سخنگوی سازمان غذا و دارو با بیان اینکه بر اساس پیشبینیها زمان اتمام واکسیناسیون همگانی در کشورهای مختلف جهان بین 3 تا 7 سال زمان خواهد برد، اظهار داشت: «با توجه به استعداد و منابعی که کشور ما برای واردات، ساخت داخل و تولید مشترک دارد پیشبینی میشود ما تا انتهای سال 2021 و یا حداکثر تا پایان سال بعد (1400) واکسیناسیون همگانی را به اتمام برسانیم.»
وی در ادامه افزود: «خوشبختانه محموله جدید واکسن هم از راه رسیده و ما به فاصله زمانی 10 روزه محمولههای جدید را هم دریافت خواهیم کرد و بعد از چند هفته شاهد تولید وسیع واکسن اسپوتنیک در داخل کشور خواهیم بود. البته واکسنهایی هم ممکن است در هفتههای آتی مجوز مصرف در ایران را دریافت کنند که در این صورت از آنها هم خریداری خواهد شد.»
وی در پایان تصریح کرد: «علاوه بر این در اوایل فصل بهار واکسنهای خریداریشده از سبد واکسن سازمان جهانی بهداشت (کوواکس) به کشور (که تعداد آنها 16 میلیون و 800 هزار دوز است) وارد خواهند شد و بهمحض آغاز این فرآیند شاهد ورود واکسنهای تولید داخل نیز به بازار از اواخر فصل بهار خواهیم بود. ازاینرو در ادامه واکسیناسیون با واکسنهای داخلی انجام خواهد شد و طرح ملی واکسیناسیون با محصولات داخلی به سرانجام خواهد رسید.» روزنامه سپید