رسوب ذرات آلوده در بافت ریه منجر به آسیب سد غشائی آن شده و با ایجاد پاسخ ایمنی در نتیجه تولید رادیکال‌های آزاد منجر به شروع یک سیر التهابی شده که علاوه بر ایجاد التهاب در بافت ریه و کاهش ظرفیت تنفسی از طریق گردش خون روی کل سیستم‌های بدن تاثیر مخرب می‌گذارد.
شفاآنلاین>سلامت> آلودگی هوا پدیده اجتناب ناپذیر ناشی از توسعه صنعت و تکنولوژی است که در سال‌های اخیر افزایش چشمگیری داشته؛ آلاینده‌های محیطی شامل آلاینده‌های صنعتی، ترافیکی، کشاورزی، غبار معدنی، گرده و اسپور قارچ، سوخت‌های فسیلی و آلاینده‌های خانگی ناشی از گرمایش و پخت و پز، سوختن شمع و عود و خوشبوکننده‌های هوا میباشد.
به گزارش شفاآنلاین: رسوب ذرات آلوده در بافت ریه منجر به آسیب سد غشائی آن شده و با ایجاد پاسخ ایمنی در نتیجه تولید رادیکال‌های آزاد منجر به شروع یک سیر التهابی شده که علاوه بر ایجاد التهاب در بافت ریه و کاهش ظرفیت تنفسی از طریق گردش خون روی کل سیستم‌های بدن تاثیر مخرب می‌گذارد. سیستم قلبی- عروقی از جمله سیستم‌های بدن است که به دنبال این واکنش التهابی به صورت جدی آسیب میبیند، چنان که نزدیک به 80%مرگهای ناشی از آلودگی هوا در نتیجه عوارض قلبی-عروقی است. این عوارض شامل موارد زیر است:
-سکته‌های قلبی: آلودگی هوا با ریسک قابل توجه سکته حاد قلبی همراه است. چنانچه مواجهه با هوای آلوده و ترافیک طی چند ساعت قبل از بروز حملات قلبی قابل توجه میباشد که نشان‌دهنده نقش قوی این فاکتور در وقوع سکته‌های قلبی است.
البته آلودگی هوا نه فقط به صورت حاد؛ بلکه تماس طولانی مدت و مزمن با آلودگی نیز با افزایش ریسک حمله قلبی و یا بروز مجدد آن مرتبط است.
واکنش‌های التهابی و اکسیداتیو ناشی از آلودگی با رسوب هرچه بیشتر کلسیم در جدار عروق، اسپاسم و تنگی در عروق خون رساننده به بافت قلب (عروق کرونر) عامل اصلی سکته‌های قلبی مرتبط با آلودگی هستند.
-آریتمی قلبی یا همان تپش قلب در اثر تاثیر آلودگی بر سیستم اعصاب خودکار (اتونوم) بدن میتواند الگوی طبیعی ضربان قلب را مختل نموده و منجر به ایجاد آریتمی جدید و یا تشدید آنها شود.
-نارسایی قلبی (اختلال در عملکرد پمپاژ قلب): ارتباط آلودگی با ایجاد نارسایی قلبی به صورت مستقیم وجود ندارد اما با عوارضی مانند سکته حاد قلبی، آریتمی قلبی که میتواند منجر به عارضه نارسایی قلبی گردد، ارتباط قابل توجهی دارد. از طرفی در افراد مبتلا به نارسایی قلبی شانس تشدید حملات زجر تنفسی و میزان بستری شدن در بیمارستانها در روزهایی با آلودگی هوای شدید بیشتر است.
فشارخون: آلودگی هوای محیطی حتی در سطح متوسط نیز میتواند با افزایش در فشارخون سیستولیک و به میزان کمتر فشارخون دیاستولیک همراه باشد. به همین علت تماس مزمن و طولانی با هوای آلوده میتواند منجر به آغاز بیماری فشارخون یا عدم کنترل مناسب فشارخون در افراد با سابقه قبلی فشارخون شود.
چه کسانی بیشتر در معرض خطر هستند؟
همه افراد حتی افراد کاملا سالم نیز تحت تاثیر اثرات مخرب آلودگی هوا قرار دارند اما مشخص شده است در افراد مسن بالای 65 سال، سابقه مصرف سیگار، سابقه بیماری قلبی شناخته شده اعم از بیماری‌های انسدادی عروق کرونر یا نارسایی قلبی، بیماری‌های زمینه‌ای مزمن مانند دیابت و فشارخون، حساسیت بیشتری نسبت به آلاینده‌های محیطی وجود دارد؛ لذا توصیه میشود این افراد در روزهای آلوده حتی‌الامکان از منزل خارج نشوند و در صورت خروج در کوتاه‌ترین زمان ممکن و با پوشیدن ماسک باشد.
چه مداخلات موثری میتوان انجام داد؟
از آنجا که آلودگی هوا مسئله‌ای در سطح جامعه میباشد، کنترل فردی به تنهایی دشوار و غیر راهگشاست و باید مقررات محدودکننده صنعتی و ترافیکی جامع وضع گردد زیرا کاهش آلودگی‌های شهری با کاهش مشخص حوادث قلبی و عروقی و افزایش طول عمر همراه بوده است. با این وجود دوری از زندگی و تردد در مناطق با سطح آلودگی بالا، به حداقل رساندن تماس با آلاینده‌های خانگی مانند گرد و خاک از طریق حفظ پاکیزگی محیط داخل خانه، اجتناب از مصرف شمع و خوشبوکننده‌های هوا، محدودیت استفاده از شومینه‌های هیزمی و استفاده از سیستم تهویه مناسب در منازل خصوصاً هنگام پخت و پز و سرخ کردن مواد غذایی، حذف دود تنباکو و ترک سیگار جهت کاهش آلودگی محیط پیرامون میتواند بر بهبود کیفیت زندگی فردی موثر باشد. دکتر سیده مریم موسوی / روزنامه آفتاب یزد
