بروز زایمانهای چند قلویی در دنیا در حال افزایش است، مهمترین دلیل آن افزایش تعداد زایمانهای چند قلو، به دنبال درمان ناباروری با لقاح مصنوعی است.
شفاآنلاین>سلامت>از هر 100 حاملگی، حدود 3 حاملگی چند قلو هستند که میزان دوقلویی بیشتر از چند قلویی میباشد البته به دلیل افزایش استفاده از تکنیکهای تولید مثل کمکی، به ویژه استفاده از داروهای باروری، تولدهای چند قلویی یا دو قلویی نسبت به گذشته رایجتر شده است.مادرانی که دو قلو باردار هستند، معمولا مشکلات بیشتر از مادران تک قلو را تجربه میکنند لذا از این جهت مراقبت بیشتری را نسبت به حاملگی یک قلو لازم دارند اما با این حال برخی از خانمها مایل به دوقلوزایی هستند یا به دلایل مختلفی شانس دوقلوزایی در آنها بالا است.
به گزارش شفاآنلاین:اگر به داشتن فرزند دوقلو علاقه دارید یا شانس چند قلوزایی در شما بالا است باید اطلاعات خود را افزایش دهید لذا با توجه به اهمیت موضوع در اینباره با دکتر سیده فاطمه واثق رحیم پرور، دکترای تخصصی سلامت باروری واستاد گروه مامایی و سلامت باروری دانشگاه علوم پزشکی تهران گفتگو کرده ایم. وی در اینباره میگوید: بروز زایمانهای چند قلویی در دنیا در حال افزایش است. مهمترین دلیل آن افزایش تعداد زایمانهای چند قلو، به دنبال درمان ناباروری با لقاح مصنوعی است.
دکتر واثق رحیم پروربیان کرد: دو قلوها یا مونوزیگوت (تک تخمکی) یا دی زیگوت (دوتخمکی) هستند. به دو قلوهای تک تخمکی، "دو قلوهای همسان" نیز گفته میشود. این دوقلوها از ادغام یک تخمک زن و یک اسپرم مرد ایجاد میشوند و پس از لقاح تقسیم میشوند.
این دکترای تخصصی سلامت باروری ادامه داد: این دو قلوها یک جنس هستند و ژن، گروههای خونی و ویژگیهای فیزیکی یکسانی مانند رنگ چشم و مو، حالات گوش و چینهای کف دست دارند. هر چند، ممکن است که آنها در اندازههای متفاوت باشند و اغلب، شخصیتها و ویژگیهای بسیار متفاوتی داشته باشند.
وی اظهار داشت: دو قلوهای دو تخمکی زمانی که دو تخمک جداگانه توسط دو اسپرم متفاوت بارور میشوند، ایجاد میشوند و به آنها دو قلوهای غیر همسان گفته میشود. آنها از نظر شباهت مانند خواهر یا برادرهای معمولی هستند ومیتوانند هم جنس یا در جنس متفاوت باشند.
دکتر واثق رحیم پرورعنوان کرد: در حدود یک سوم همه دو قلوهای متولد شده، مشخص است که همسان یا غیرهمسان هستند زیرا کودکان از جنس مختلف خواهند بود ودر بقیه دوقلوهای هم جنس، زمانی که کودکان 2 ساله هستند، معمولاً از ویژگیهای فیزیکی مشخص خواهد بود، اگر چه والدین معمولاً تا این زمان منتظر نمیمانند.
این دکترای تخصصی سلامت باروری بیان کرد: موضوع همسان یا غیرهمسان دوقلو ها، از طریق بررسی جفت و پردههای جنینی، در طی بارداری از طریق سونوگرافی و بعد از زایمان تا حدی قابل تشخیص است اما صحیحترین روش تشخیص، مقایسه " DNA "هر کودک است."DNA" آنها میتواند از سلولهای درون دهان گرفته شود.
وی میگوید: احتمال حاملگی دوقلویی به دنبال دوقلویی دوتخمکی، تقریباً پنج برابر افزایش مییابد اما در مورد دوقلویی تک تخمکی این احتمال افزایش نمییابد.
دکتر واثق رحیم پرورتصریح کرد: احتمال داشتن دو قلویی تک تخمکی برای هر زن بارور، تقریباً 1 در 400 الی 350 مورد است در حالی که دوقلویی دوتخمکی بسیار شایعتر است. این استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران تصریح کرد: تعیین تک تخمکی یا دوتخمکی بودن نوزادان دو قلو اهمیتهای دیگری نیز دارد. از قبیل اینکه به دو قلوها در ایجاد حس همسانی آنها کمک میکند؛ این حس، زندگی و روابط خانوادگی آنها را تحت تاثیر قرار خواهد داد. به علاوه، اطلاعات به دلایل ژنتیکی، در بیماریهای جدی ارثی در مراحل بعدی زندگی مهم است. همچنین از دو قلوها مکرراً خواسته میشود که در تحقیقات شرکت کنند و بدین منظور دانستن وضعیت تک یا دوتخمکی بودن آنها اهمیت زیادی دارد.
وی میگوید: تشخیص دوقلویی معمولاً از طریق سونوگرافی میباشد و میتواند در شش هفته حاملگی، صورت گیرد. دادن خبر دوقلویی به والدین باید به شیوه درستی به والدین داده شود زیرا ممکن است شوک بزرگی برای آنان باشد.
این دکترای تخصصی سلامت باروری ابراز داشت: هنگام تشخیص حاملگیهای دوقلویی باید به مادر اطلاعات مرتبط در مورد حاملگی دوقلویی داده شود. خبرهایی که از یک حاملگی چند قلو در انتظار است میتواند به صورت شوک قابل ملاحظهای باشد، چون دو یا چند کودک بار مالی قابل ملاحظهای برای والدین دارد.
وی بیان کرد:حاملگی چند قلویی معمولا کوتاهتر از حاملگی تک قلویی است. متوسط سن حاملگی برای دو قلوها 37 هفته، برای سه قلوها 34 هفته و برای چهار قلوها 32 هفته است. در حالیکه سن حاملگی برای حاملگی تک قلو 40 هفته است. غربالگریهای بارداری در چندقلویی باید با حساسیت بیشتری انجام شود.
دکترواثق رحیم پرورگفت: تشخیص زودرس حاملگی دو قلویی و تک یا دوتخمکی بودن آنها، به منظور آماده کردن حمایت تخصصی به والدین و توصیههایی که آنان نیاز خواهند داشت، بسیار مهم است.
این استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران متذکر شد: مراقبت بالینی زنان با حاملگیهای دوقلویی و سه قلویی باید توسط تیم چند تخصصی شامل ماما، متخصص زنان و متخصص نوزادان انجام شود.
وی ادامه داد: کلاسهای آموزشی روتین والدین در طی بارداری، باید برای زنان در انتظار دو قلوها زودتر ارائه شود. همچنین زنان به ناچار اندیشههای بسیاری دارند که چگونه شروع به تغذیه کودکان خود نه تنها از لحاظ تغذیهای بلکه از نقطه نظر عملی نمایند زیرا تغذیه میزان زیادی از زمان آنها را در طول 6 ماهه اول به خود اختصاص میدهد.
دکترواثق رحیم پروربیان کرد: زنان باردار باید از آغاز تشویق شوند که دو کودک و در برخی موارد سه کودک خود را با شیر خود تغذیه کنند.
این دکترای تخصصی سلامت باروری میگوید: در اوایل دوره حاملگی خانمهایی که دوقلو یا سه قلو باردار هستند، به وی باید اطلاعات کامل داده شود و در مورد تغذیه از پستان و بطری مشاوره داده شود، بنابراین او میتواند در مورد چگونگی تغذیه کودکان خود، انتخاب آگاهانه داشته باشد. وی افزود: هر دو والد باید برای پرسیدن سوالات فرصتی داشته باشند و تشویق شوند که سایر مادرانی که به طور موفقیت آمیز کودکان خود را شیر میدهند را ملاقات نمایند.دکترواثق رحیم پرور در مورد اثرات چندقلویی بر حاملگی بیان کرد:وجود بیش از یک جنین در رحم و سطوح بالاتر هورمونهای در گردش، اغلب اختلالات شایع حاملگی را تشدید میکند و خستگی، تهوع و سوزش سر دل ممکن است پایدارتر و مشکل سازتر از حاملگی تک قلویی باشد.این دکترای تخصصی سلامت باروری اظهار داشت: آنمی یا کم خونی فقر آهن و اسید فولیک در حاملگیهای دو قلویی شایعتر است. رشد و تکامل اولیه رحم و محتویات آن، نیازهای بیشتری بر منابع آهن مادر تحمیل میکند.وی ابراز داشت: افزایش حجم مایع آمنیوتیک و ناهنجاریهای جنینی به ویژه با دوقلوهای تک تخمگی وجود دارد و اگر افزایش حجم مایع آمنیوتیک، حاد باشد، میتواند منجر به سقط یا زایمان زودرس شود.دکترواثق رحیم پرور
میگوید: افزایش وزن و سایز رحم و محتویات آن ممکن است برای خانمی که دوقلو باردار است، آزاردهنده باشد. اختلال بازگشت وریدی از اندامهای تحتانی تمایل به وریدهای واریسی و ادم پاها را افزایش میدهد. کمر درد شایع است و افزایش سایز رحم نیز ممکن است منجر به اشکال در تنفس و سوء هاضمه علامت دار گردد. این استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران عنوان کرد: دو قلوهای به هم چسبیده که بسیار نادر هستند و در دو قلویی تک تخمکی وجود دارد و از تقسیم ناکامل تخم لقاح یافته ناشی میشود؛ محل و امتداد اتصال جنینها شدیداً متغیر است و این اختلال یک مورد در 50000 تولد رخ میدهد و بیش از نیمی از موارد، جنینها از بین میروند و برای تولد به ناچار باید سزارین انجام شود.
وی اضافه کرد: درحاملگیهای چندقلویی، عوارض طی بارداری افزایش مییابد. به عنوان مثال احتمال پایین افتادگی بند ناف، زایمان طولانی، خونریزی قبل و بعد از زایمان افزایش مییابد.
دکترواثق رحیم پرورگفت: مادرانی که زایمان چند قلو داشتهاند اغلب در مورد این موضوع نگراناند که دشوارتر میتوانند به طور مساوی به هر دو کودک برسند و این موضوع نگرانی عادی است و باید اطمینان داده شود که احساس آنها غیر معمول نیست.
این دکترای تخصصی سلامت باروری توضیح داد: رشد دو قلوها در اغلب زمینهها همچون کودک تک قلو است اما ممکن است در تکامل زبانی متفاوت باشند. در دو قلویی مادر تمایل دارد که با هر دوی آنها با هم صحبت کند، بنابراین ارتباط یک به یک کمتری وجود دارد.
وی ادامه داد: مشغله مادرهنگام به دنیا آمدن فرزند دوقلو زیادتر میشود و وسوسه برای ترک دو قلوها تا آنها خودشان را سر گرم کنند، بسیار بیشتر است. در صحبت با هم، دو قلوها حرف زدن را از همدیگر یاد میگیرند. به طوریکه اگر یک کودک کلمهای را غلط بیان کند، قل دیگر آن را کپی خواهد کرد و اشتباه را تقویت میکند لذا ضروری است که تا حدممکن با هر قل به صورت فردی صحبت شود. دکترواثق رحیم پرورمتذکر شد که تماس چشمی مادر با دوقلوها مهم است. اگر یک قل پاسخ بیشتری دهد و تماس چشمی را آسانتر از دیگری برقرار کند، ممکن است مادر بدون درک آن، به میزان بیشتری به آن قل پاسخ دهد و قل دیگر محروم بماند. این دکترای تخصصی سلامت باروری اظهار کرد: والدین دو قلوها باید تشویق شوند تا به کودکان خود به عنوان دو فرد متمایز بیندیشند. تمایز
بین دو قلوها میتواند در بخش پس از زایمان با پتوهایی با رنگهای مختلف یا اسباب بازیهای متفاوت آغاز گردد. با رشد آنها، لباس پوشاندن آنان در مدلهای مختلف، مدلهای مختلف موی آنها میتواند کودکان را منحصر به فرد بسازد. وی تشریح کرد: مردم باید تشویق شوند تا کودکان را به صورت "دختران" یا "پسران" و نه "دوقلوها" صدا کنند. در روز تولد یا سال نو، کارتهای متفاوت و هدایای مختلف کمک میکند تا آنها منحصر بفرد باقی بمانند و باید فرصتی برای گذراندن زمان به صورت جداگانه به دو قلوها داده شود. دکترواثق رحیم پرور بیان کرد: برای برادر یا خواهر بزرگتر دو قلوها ممکن است ورود آنها بسیار دشوار باشد. والدین باید به احساسات سایر کودکان خود هوشیار باشند و آنها را تا حد ممکن در همه فعالیتها با دو قلوها
دخالت دهند.
این متخصص اضافه کرد: برادر یا خواهر بزرگتر تک قلو ممکن است والدین را به صورت جفت و قلها را هم به صورت جفت ببیند در حالی که او خود احساس تنهایی میکند لذا میتواند بسیار کمککننده باشد که یک فرد دیگر به عنوان "دوست اختصاصی" برای کودک بزرگتر وجود داشته باشد تا او احساس تنهایی نکند. وی افزود: ایده خوب برای والدین این است که ترتیبی دهند تا دو قلوها هدیهای به کودک بزرگتر دهند و کودک بزرگتر، هدیهای به هر یک از قلها بدهد. دو اسباب بازی دوست داشتنی کوچک متفاوت به عنوان اولین هدایایی که
دو قلوها دریافت میکنند، میتواند هدایای بسیار ویژهای باشد. دکترواثق رحیم پرور تشریح کرد: مشکلاتی که با تولدهای سه قلو و بالاتر، وجود دارد بیشتر از آنچه که قبلاً تصور میشد، میباشد. زن در انتظار سه کودک یا بیشتر در خطر تمام عوارض مشابه فرد در انتظار دو قلو اما بیشتر از آن است. بیشتر احتمال دارد که مادر قبل از زایمان سه قلوها، مجبور به بستری شدن در بیمارستان باشد. آنها تقریباً به طور قطع زودرس متولد میشوند و میزان مرگ ومیر سه قلوها نسبت به دو قلوها بالاتر است و بروز فلج مغزی نیز افزایش مییابد.
این دکترای تخصصی سلامت باروری عنوان کرد: سه قلوها تقریباً همیشه با سزارین متولد میشوند و ضروری است که تیم اطفال موقع زایمان حاضر باشند چون ممکن است مراقبت تخصصی نیاز باشد. مشکلات مرتبط با این تولدها میتواند مشکلات تنفسی، آسیب داخل جمجمهای و مرگ باشد.
وی اظهارکرد که مشکلات اصلی که خانوادههای دارای سه قلو و بالاتر تجربه میکنند، مشکلات مالی و کمبود آگاهی است. اگر هیچ هماهنگی برای کمک اضافه قبل از اینکه کودکان متولد شوند ایجاد نشده باشد، استرس روانی و اضطراب تولد، داشتن کودکانی در بخش مراقبتهای ویژه و نگرانیهای رویارویی با کودکان زمانی که به منزل میروند، بسیار نگرانکننده است.
دکترواثق رحیم پرورادامه داد: مادر هرگز نباید انتظار مراقبت فقط توسط خودش را داشته باشد. بردن سه قلوها برای راه رفتن یا هر سفری حتی بدون اینکه والدین با نظرات غیر منتظره از رهگذران رو به رو شوند، نیاز به سازمان دهی بزرگ دارد لذا اگر خانواده نیاز به کمک اضافه در خارج از منزل دارد باید قبل از اینکه کودکان متولد شوند، سازمان دهی شود.
این دکترای تخصصی سلامت باروری بیان کرد:عوارض حول و حوش زایمان در میان زایمانهای چند قلویی نسبت به تک قلو شایعتر است به طوری که برای دو قلوها در حدود چهار برابر تک قلوها و برای سه قلوها 12برابر است.
وی خاطرنشان کرد: اندوه والدین متعاقب مرگ یکی از قل ها، اغلب کمتر تخمین زده میشود. مشکلات اختصاصی که والدین با آنها رو به رو میشوند، درک نشده است و نیازهای آنها به میزان کمی برطرف شده است. در صورت مرگ یکی از نوزادان، اغلب همه مردم میگویند که آنها خوشبخت هستند چون هنوز یک کودک سالم (یا بیشتر) دارند.
دکترواثق رحیم پروراضافه کرد: هیچ کس حتی نمیگوید که این والدین، یکی از دو یا سه کودک تک قلو را از دست دادهاند و فکر میکنند که والدین نباید ناراحت باشند و آنها را درک نمیکنند. هیجانات متناقضی که والدین احساس خواهند کرد و نیاز به اندوه برای کودکی که مرده است، هنگام تمایل به شادی در تولد کودک سالم میتواند گیجکننده باشد. این دکترای تخصصی سلامت باروری بیان کرد: تولدها و سالگرد چند قلو ها، همه یادآورکودک مرده هستند. در مواردی که یکی از چند قلوها ناتوانی دارد، اغلب کودک سالم ممکن است احساس اندوه کند و فکر کند که او عملی انجام داده است که سبب ناتوانی قل دیگر شده است لذا در صورت بروز این موارد اگر زود به آن توجه نشود، ممکن است منجر به مشکلات روانی و رفتاری شود.
وی توضیح داد که: کاهش حاملگی چند قلویی در طی بارداری گاهی لازم میشود. به طوری که گاهی لازم است برای زنده ماندن جنین ها، در طی بارداری یک یا چند جنین را در رحم از بین ببرند ومعمولاً این فرآیند بین هفته دهم و دوازدهم حاملگی انجام میشود.
دکترواثق رحیم پرورادامه داد: از تکنولوژیهای متفاوتی با ورود سوزنی،
تحت هدایت سونوگرافی، جنینها را از بین میبرند ویا ممکن است زمانی که یکی از کودکان ناهنجاری جدی دارد، کشتن انتخابی جنین به والدینِ با حاملگی چند قلویی پیشنهاد شود. این دکترای تخصصی سلامت باروری در پایان گفت: لازم است سازمانها و انجمنهایی جهت حمایت از والدین
دو یا چندقلوها وجود داشته باشند تا علاوه بر آگاه ساختن آنها از روند مراقبت و تربیت آنها، بتوانند نیازهای مالی فراوانی که به آنها تحمیل میشود را برطرف نمایند.آفتاب یزد