ه طور کلی نحوه اجرای مقررات موجود و چگونگی نظارت بر اجرا و رسیدگی به تخلفات مجموعه‌ای پیچیده است که در هماهنگی تمام بخش‌های آن کارآمد خواهد بود
شفاآنلاین>سلامت>یگانه شوق الشعرا: سال‌هاست که تخلفات متعدد موتورسواران به یک معضل تبدیل شده است و برای قانونمند کردن موتورسواری و مقابله با رفتارهای پرخطر ناشی از آن طرح‌های زیادی تصویب و اجرا شده است.
به گززارش شفاآنلاین:توقیف موتورها و انتقال آن‌ها به پارکینگ از جمله سخت‌ترین شیوه‌های برخورد با تخلف موتورسواران است. اخیرا از طرح جدیدی برای مقابله با تخلف موتور سواران صحبت شده است. موتوریار نامی است که فعلا برای این طرح جدید انتخاب شده است. طبق این طرح برای جلوگیری از ایجاد تنش و فرهنگ‌سازی از
موتور سواران متخلف خواسته می‌شود که بین توقیف موتور خود و پوشیدن کاور جهت کمک کردن به پلیس‌ها یکی را برگزینند. اما در شرایطی که برخوردهای سخت‌گیرانه، جریمه و توقیف در عمل باعث تغییر فرهنگ موتورسواری نشده است آیا این طرح می‌تواند نتایج متفاوتی را به دنبال داشته باشد؟
> اجرای طرح موتوریار
طرح «موتوریار» با هدف فرهنگ‌سازی و مشارکت موتورسواران متخلف در جریان کنترل ترافیک، از هفته گذشته در ۱۰ نقطه تهران به صورت پایلوت و آزمایشی توسط پلیس راهور تهران بزرگ آغاز شد. این طرح به طور رسمی، از اوایل هفته جاری به ۶۰ نقطه از پایتخت افزایش پیدا کرده است. به گفته سردار محمدحسین حمیدی، رئیس پلیس راهور تهران بزرگ، این طرح قرار است در آینده در تمام تهران به صورت ۲۴ ساعته اجرا شود. در این طرح، یا طبق روال سابق موتورسیکلت متخلف توقیف و به پارکینگ منتقل می‌شود یا پلیس به راکب آن آرم پلیس داده و علامت «ایست» در اختیار وی قرار می‌دهد و برای ساعاتی در نقطه‌ای مشخص به کنترل ترافیک کمک می‌کند. رئیس پلیس راهور تهران بزرگ از اجرای طرح موتوریار برای برخورد با موتورسیکلت سواران متخلف خبر داد. سردار محمدحسین حمیدی در نشست خبری خود گفت: « تخلفات مربوط به موتورسیکلت‌ها بیش از پنج دهه است که وجود داشته و
هر از گاهی با اجرای طرح‌های مختلف آمار آن افزایش یا کاهش داشته اما همچنان مشکلات آن وجود دارد. » وی با بیان اینکه به جای توقیف واعزام به پارکینگ که بعضا مشکلاتی را برای موتورسیکلت سواران ایجاد کرده بود، راهکاری جدید را انجام دادیم، گفت: « با هماهنگی و اخذ مجوز از مقام قضائی و نیز مشورت با بیمه‌ها و... ما طرح مجازات جایگزین را به نام موتوریار اجرا کردیم. » حمیدی با بیان اینکه تردد در خطوط ویژه، عدم استفاده از کلاه، تردد از محل ممنوعه، انجام‌حرکات نمایشی و... از جمله این تخلفات است، گفت: « وقتی مامور پلیس چنین تخلفی را مشاهده کند از فرد متخلف می‌پرسد که آیا می‌خواهد موتورسیکلت توقیف شده یا مجازات جایگزین برایش اعمال شود که اگر مجازات جایگزین بخواهد یک کاور به او داده شده و مامور پلیس مجاز است این فرد را از یک دقیقه تا ۱۲ ساعت در تامین نظم وامنیت به کار بگیرد که در حال حاضر حدود این زمان حدود دوساعت است.» حمیدی همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا با توجه به عدم آموزش این موتورسواران حضور آن‌ها در معابر مشکل ساز نخواهد بود، گفت: « ما به دنبال افزایش هزینه برای مردم نیستیم بلکه کار ما اثرگذاری در حوزه فرهنگی است. این طرح نیز در همین راستا اجرا شده و اتفاقا تاثیرات خوبی هم داشته و نقش آموزشی هم دارد. این افراد با نظارت ماموران ما در چهارراه‌ها و معابر حضور پیدا می‌کنند و بر این موارد نظارت می‌شود. ضمن اینکه تاکید شده این افراد عمدتا در حوزه نظم و ترافیک موتورسیکلت‌ها فعال باشند. » وی با بیان اینکه این طرح در حال حاضر در 60 نقطه از تهران و به شکل پایلوت اجرا می‌شود، گفت: « به زودی این طرح در سراسر تهران اجرا خواهد شد. » رئیس پلیس راهور تهران بزرگ با بیان اینکه موتورسیکلت‌های مجرم مشمول این طرح نمی‌شوند، گفت: « اگر موتورسیکلتی مرتکب جرم شده باشد جور دیگری و برابر قانون با آنان برخورد شده و مشمول طرح موتوریار نخواهند شد البته اگر موتورسیکلت سوار بخواهد به جای مجازات جایگزین، موتورش توقیف شده و به پارکینگ منتقل می‌شود؛ اما ما می‌خواهیم طرح‌هایمان اثرگذاری داشته باشد. » به گفته سردار حمیدی، تمامی آسیب‌ها و مشکلات احتمالی این طرح بررسی شده و در صورتی که در حین اجرا نیز مشکلات و مسائلی در مورد آن احساس شود پلیس نسبت به رفع آن اقدام خواهد کرد. » وی با بیان اینکه این طرح در حال حاضر در سطح ساماندهی تهران بزرگ اجرا می‌شود، درباره اینکه ممکن است برخی از این موتورسیکلت سواران پیک موتوری و... باشند، گفت:
« طرح چنین پرسش‌هایی نیازمند توجه به این موضوع است که اساسا فردی که از این راه امرار معاش می‌کند بیشتر باید حواسش به انجام تخلفات باشد نه اینکه ما بخواهیم به متخلفان امتیاز دهیم. هدف ما این است که از افراد قانون مدار حمایت کرده و شرایطی را ایجاد کنیم که افراد متخلف نیز به جرگه قانون مداران بیایند.»
>کارکرد مثبت و اثر اجتماعی مفیدی ندارد
در خصوص این طرح جعفر بای به آفتاب یزد گفت: « از این نوع طرح‌ها قبلا هم اجرا شده است. در گذشته رئیس پلیس اصفهان برای اولین بار ایده‌ای را اجرا کرد به این صورت که وقتی دو وسیله نقلیه با یکدیگر تصادف می‌کردند مقصر سانحه باید خورده شیشه‌هایی که در خیابان ریخته می‌شد را جمع می‌کرد. این طرح فراگیر نشد. همچنین مدتی موتورسواران را به کلاس‌های مختلف می‌بردند و برای مقابله با تخلف‌ها به آن‌ها آموزش می‌دادند. در این طرح جدید که درخواست ارائه خدمات از موتورسواران است به اعتقاد من موقعیت شغلی پلیس در حد یک راکب موتور سوار تنزل پیدا می‌کند. شغل پلیس یک کار حرفه‌ای و تخصصی است این نوع کارها جایگاه این شغل را زیر سوال می‌برد. این کار یک نوع بها دادن به متخلف است که کار پلیس را به او بدهند. این طرح کارکرد مثبت و اثر اجتماعی مفیدی ندارد. پلیس در این طرح باید مراقب راکبان باشد که در کار آن‌ها خلل وارد نشود. بهتر است در قسمت صدور گواهینامه افراد سخت‌گیری‌های مناسب انجام شود. شیوه صدور گواهینامه در کشور ما از آسان‌ترین روش‌ها است. رانندگان باید بتوانند در شرایط سختی مانند برف و مه رانندگی کنند. در بسیاری از کشورها فضای تصنعی دشوار ساخته می‌شود و در این نوع موقعیت‌ها از رانندگان آزمون می‌گیرند. به نظر من امکان ورود افراد به جرگه رانندگان و سپس خیابان‌ها باید سخت‌تر شود که هرکسی مجوز رانندگی کردن را نداشته باشد. این طرح‌ها مقطعی و از قبل شکست خورده هستند که نتیجه‌ای به دنبال نخواهند داشت. »
>این یک نوع کلاس درس است
در این زمینه امان‌الله قرائی مقدم جامعه شناس نیز به آفتاب یزد گفت: « این طرح به نظر من طرح خوب و مفیدی است زیرا فرد خودش را در موقعیتی قرار می‌دهد که پلیس در آن موقعیت قرار دارد و به جای آنکه فرد جریمه شود یا موتورش را به پارکینگ ببرند یک نوع آموزش دریافت می‌کند. این یک نوع کلاس درس است که می‌تواند بسیار مفید باشد. مهمترین عامل در تاثیرگذاری و تاثیرپذیری آموزش و پرورش است. ما با دو نوع آموزش و پرورش در جوامع
رو به رو هستیم: آموزش و پرورش رسمی مانند مدرسه و دانشگاه و خود جامعه که افراد در طول زندگی شان آموزش دریافت می‌کنند. به نظر من این کار بسیار می‌تواند در تغییر رفتار و تغییر ذهنیت افراد برای مقابله با تخلفات موثر باشد. »
>این تصمیمات بسیار زودگذر هستند
همچنین امیرمحمود حریرچی جامعه شناس به خبرنگار آفتاب یزد گفت: « مقررات در هر جامعه‌ای باید قابلیت اجرا داشته باشند تا بتوانند تداوم پیدا کنند و در نهایت تبدیل به فرهنگ و اخلاق شوند. چون در جامعه ما برای این حرکت‌ها زمینه اجرایی وجود ندارد در طول زمان متوجه شده‌ایم که این طرح‌ها موقتی هستند که بعد از مدتی کاملا از بین می‌روند. به نظر من این تصمیمات بسیار زودگذر هستند. باید بررسی شود که چرا افراد مقررات را رعایت نمی‌کنند؟ یا اینکه چرا مردم تخلفات را به عنوان شهروند گزارش نمی‌دهند؟ قوانین و مقررات در آغاز کمک‌کننده هستند ولی زمانی تبدیل به فرهنگ می‌شوند که افراد آن‌ها را به طور درونی رعایت کنند. این طرح‌ها می‌توانند مسکن موقتی باشند که بارها و بارها در جامعه ثابت شده است که تاثیر و نتیجه‌ای ندارند. »
>مسئله جای دیگری است
سال‌هاست که نظام قانون‌گذاری بسیاری از کشورها برای برخورد با متخلفین و مجرمین به جز شیوه‌های سنتی از جمله جریمه یا حبس، مجازات‌های جایگزین در نظر گرفته‌اند آن هم به این دلیل که کارکرد مجازات‌های سنتی به نوعی در دهه‌های اخیر مورد تردید قرار گرفته و در بعضی مطالعات مشخص شده است که این روش‌ها نتوانسته‌اند بازدارندگی کافی را در افراد ایجاد کنند. اما مسئله
قانون شکنی و هنجارگریزی در جامعه ما بسیار فراگیرتر از آن چیزی است
که در مطالعات سایر کشورها مورد توجه قرار گرفته است به این معنی که مثلا در مورد رانندگان موتور سیکلت، تعداد کسانی که مقررات را رعایت می‌کنند در مقایسه با کسانی که به راحتی مرتکب تخلف می‌شوند بسیار ناچیز است و این نشان می‌دهد که در جامعه ما اصلا بحث کارکرد مقررات فعلی و جایگزین کردنشان با مقرارت دیگر مطرح نیست بلکه فرهنگ غالب موجود کاملا خلاف هنجاری است که قانون سعی در ایجاد آن دارد و همین برای ما کافی است تا متوجه شویم که مسئله هنجارگریزی و قانون‌شکنی در جامعه ما بسیار فراتر از حدی است که در مرحله‌ای باشد تا راهکارهای این چنینی تغییری را ایجاد کنند. عوامل این هنجارشکنی‌ها را باید در سطح کلان‌تری بررسی نمود نه در شیوه‌های مقابله و مجازات‌های موجود. چه تغییری در فرهنگ موتورسوار با دیدن رفتار سایر راکبان در حین تکان دادن تابلوی ایست ایجاد می‌شود وقتی هم او و هم آنان که راننده موتور هستند، هم به خوبی از قوانین و مقررات مطلع‌اند و هم از تخلفاتی که مرتکب می‌شوند؟ ما در گفتگو با چند تن از موتورسواران علت عدم رعایت قوانین را جویا شدیم، اکثر آن‌ها عنوان کردند که در غالب اوقات یا به اقتضای حرفه و شغلی که دارند باید مرتکب تخلف شوند تا سرعت عمل کافی داشته باشند و رضایت کارفرمایان خود را فراهم کنند یا ارزشی برای مقررات جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنند قائل نیستند که البته این خود شامل دلایل بسیاری می‌شود از جمله این که مثلا قوانین برای همه به طور یکسان اجرا نمی‌شود یا چرا با تخلفات سنگین و فساد مسئولان برخورد نمی‌شود ولی ما باید از قانون اطاعت کنیم. به هر حال به نظر نمی‌رسد این طرح تاثیری در میزان تخلفات رانندگی موتورسواران داشته باشد. به طور کلی نحوه اجرای مقررات موجود و چگونگی نظارت بر اجرا و رسیدگی به تخلفات مجموعه‌ای پیچیده است که در هماهنگی تمام بخش‌های آن کارآمد خواهد بود در غیر این صورت عده‌ای از مردم دچار این برداشت خواهند شد که این نظام فقط بر آن‌ها تحمیل می‌شود و مجریان و متولیان و خواص از قید و بندهای آن آسوده‌اند.
آفتاب یزد
نظرشما
آخرین اخبار