ما در شورای عالی نظام پزشکی، قیمت تمام شده خدمات پزشکی را استخراج کردیم و گفتیم برای اینکه یک مطب پزشکی بتواند در حداقلترین شرایط ممکن به ارائه خدمات استاندارد بپردازد
امین جلالوند
به گزارش شفاآنلاین:آنطور که از شواهد برمیآید، اصلاح تعرفههای خدمات پزشکی در سال 99 به طور جدی در دستور کار هیات دولت قرار ندارد. با وجود نامه نگاریهای متعدد جامعه پزشکی و چراغ سبز شورای عالی بیمه، فرآیند اصلاح تعرفههای سال 99 متوقف شده است. بسیاری از فعالان جامعه پزشکی نسبت به اصلاح نشدن تعرفهها، اعتراض کردهاند و آن را خلاف قول و قرارهای قبلی مسئولان میدانند. حتی برخی از نمایندگان جامعه پزشکی از به راه افتادن کمپینهایی برای دادخواهی جامعه پزشکی خبر دادهاند.
دیروز هم مصطفی معین، رئیس شورای عالی سازمان نظام پزشکی نسبت به ایجاد شدن جو بیانگیزگی و ناامیدی در بین جامعه پزشکی هشدار داد و گفت: «فرهنگ و سوابق سیاسی، مدیریتی و اجتماعی کشور ما گواهی میدهد که نظام تصمیمگیری و اجرایی، بموقع و مبتنی بر عقلانیت، عدالت، گفتگو و تفاهم عمل نکرده است. بنابراین معمولا فرصتها از دست میرود و به تهدید و بحران تبدیل میشود. در مدیریت بحران هم که همواره ضعف جدی وجود داشته است. یک مدیریت کارآمد لزوما نباید منتظر تذکر یا تاکید مقام بالادست و یا اعتراض و... از سوی پایین دستان باشد.»
او ادامه داد: «نمونهای از واقعیت تلخ تاریخی فوق را در نوع رویکرد وزارت بهداشت و دولت با مسائل و مشکلات مادی و معیشتی و نیز منزلت اجتماعی، امنیت شغلی و حرفهای جامعه پزشکی میتوان مشاهده کرد. سالهای طولانی است که اعضای خدوم و فداکار پزشکی که در جنگ تحمیلی و در بحران کرونا از خودگذشتگی و فداکاری خود را با تقدیم صدها شهید ثابت کردند، از فقر و تبعیض و نابسامانی در درون و خارج از خانواده حرفهای خود رنج میبرند، ولی مسئولان اجرایی مربوطه از درک این شرایط ناتوان و یا غافل بوده و واکنش مناسبی نداشتهاند.»
معین یادآور شد: «در این فرآیند، حتی چند سال قبل حق تعرفهگذاری امور پزشکی در بخش غیردولتی را نیز از وظایف قانونی سازمان نظام پزشکی حذف کرده و سازمان را مسلوب الاختیار کردند. سازمان نظام پزشکی مطابق قانون تاسیس خود موظف به دفاع همزمان از حقوق بیماران و سلامت اجتماع و حقوق جامعه پزشکی بوده است. بنابراین طی سه سال گذشته سازمان نظام پزشکی چه در سطح شورای عالی و یا ریاست کل و بدنه اجرایی آن در جهت احقاق حق جامعه فرهیخته پزشکی، از انجام کارشناسیهای علمی و ارائه بیانیه و تحلیل و راهکار گرفته تا ارسال نامه و یا تشکیل جلسات مکرر حضوری با مسئولان کشوری در سطوح مختلف اقدام نموده است، اقداماتی که متاسفانه تا این زمان با پاسخ مسئولانهای نیز مواجه نشده است.»
معین تصریح کرد: «اکنون چند روزی است که کادرهای درمانی بویژه در سطح پزشکان عمومی در بخشهای دولتی و غیر دولتی، کمپینی برای دادخواهی تشکیل دادهاند و نسبت به فراگیر شدن ناامیدی و بیانگیزگی در میان پزشکان هشدار دادهاند. آنها درخواست رسیدگی به حقوق ضایع شده خود را در شبکههای اجتماعی در فضای مجازی انتشار دادهاند. بنابراین من به عنوان یک پزشک و یک شهروند، از جناب رئیس جمهور ، وزارت بهداشت و کمسیون بهداشت و درمان مجلس خواستار دستور رسیدگی سریع به درخواست احقاق حقوق شهروندی و رفع مسائل مزمن حرفهای و مشکلات حاد اقتصادی کادرهای پزشکی پرتلاش و خدمتگذار جامعه شریف ایرانی را دارم.»
چند روز قبل هم محمدرضا ظفرقندی، رئیس کل سازمان نظام پزشکی کشور نسبت به اصلاح نشدن تعرفههای پزشکی سال 99 انتقاد کرد و گفت: «در حال حاضر پیشنهاد مشخص ما این است که باید افزایش تعرفه به دلایل تورمی و هزینهای، در همین مقطع زمانی کنونی اتفاق افتد و بعد تعرفه سال ۱۴۰۰ بر روی این افزایش موجود سوار شود و بالا رود که آن هم با محاسبه هزینههای تورم در بُعد فنی یعنی هزینههای خرید اجناس، قیمت دلار و تجهیزات پزشکی و در بُعد حرفهای با توجه به میزانافزایش حقوق و دستمزد، افزایش یابد.»
او درباره وضعیت تعرفههای پزشکی در سال ۱۴۰۰نیز گفت: «پیشنهاد مشخص ما این بود که اولا تعرفهها باید از ماه گذشته یعنی از آبان ماه به دلیل افزایش تورم شدید و در جهت ارتقای کیفیت خدمات و برای جبران افزایش هزینه تهیه لوازم بیمارستانی و ... اصلاح میشد و اجزاء فنی و هتلینگ باید افزایش مییافت. متاسفانه باوجود قبول استدلالهای سازمان نظام پزشکی در شورای عالی بیمه، با این صحبت که ما منابع نداریم، این اتفاق رخ نداد.»
ظفرقندی درباره پیشنهاد سازمان نظام پزشکی برای افزایش تعرفهها در مقطع فعلی نیز گفت: «تعرفهای که در شورای عالی بیمه مورد تصویب قرار گرفته است، به صورت گلوبال، یعنی مجموع همه اجزای تعرفه، هشت درصد بوده است. این میزان فقط برای چهار ماه باقی مانده است و معنای آن برای کل سال ۱۸ درصد میشود. بر این اساس میزان افزایش از اکنون تا پایان سال هشت درصد و برای کل سال ۱۸ درصد باید باشد. از این میزان افزایش در مقطع فعلی، سهم تعرفه جزء فنی و هتلینگ ۵۰ درصد است. برای سال آینده هم باید در جزء فنی معادل تورم و در جزء حرفهای معادل افزایش حقوق و دستمزد، افزایش تعرفههای پزشکی را داشته باشیم.»
تعطیلی بسیاری از مراکز درمانی با وجود تعرفههای فعلی
بسیاری از کارشناسان نظام سلامت تاکید دارند که اگر تعرفههای سال 99، هرچه سریعتر اصلاح نشود، موج تعطیلی بسیاری از مطبها، مراکز بهداشتی، تشخیصی و درمانی، تشدید خواهد شد.
علیرضا اسپید، نایب رئیس شورای عالی نظام پزشکی نیز ضمن اعتراض به اصلاح نشدن تعرفههای خدمات پزشکی میگوید: «با هر مدلی که حساب کنیم، تعرفههای پزشکی سال 99 منطقی نیست. دغدغه اصلی جامعه پزشکی، ارائه خدمات استاندارد است و در بحث تعیین تعرفهها، اصلا بحث ما بحث سود و منفعت نیست. حرف این است که تعرفههای پزشکی باید طوری تعیین شود که مطب پزشکان بتواند ارائه خدماتش را ادامه دهد و پاسخگوی مردم باشد. یعنی حداقل مطب بتواند باز بماند، اما این شرایط اصلا لحاظ نشده است.»
او تاکید میکند: «بر اساس قیمت تمام شده خدمات پزشکی که در نظام پزشکی تعیین کردیم، آن هم بر اساس تورم نیمه اول سال 98، پایه ویزیت پزشک عمومی حدود 47 هزار و 500 تومان تعیین شده است. یعنی حتی نرخ تورم شش ماه دوم سال 98 و تورم دوران مقابله با کرونا را هم حساب نکردیم، اما اینکه حالا به پزشک عمومی بگوییم شما با ویزیت 27 هزار تومان به کارتان ادامه دهید، منطقی و اخلاقی نیست. ما قبول داریم که دولت و اقتصاد ما تحت فشار است، اما اینکه همه این بار و فشار را به دوش جامعه پزشکی بیندازیم، این را دیگر قبول نداریم. ما میگوییم بخشی از این فشار تورم را باید دولت تحمل کند، بخشی را هم مردم در حال تحمل هستند و بخشی را هم جامعه پزشکی تحمل میکند، اما نباید همه فشار تورم، متوجه جامعه پزشکی باشد.»
«ما در شورای عالی نظام پزشکی، قیمت تمام شده خدمات پزشکی را استخراج کردیم و گفتیم برای اینکه یک مطب پزشکی بتواند در حداقلترین شرایط ممکن به ارائه خدمات استاندارد بپردازد، باید حداقل k حرفهای به اندازه افزایش حقوق و دستمزد و k فنی هم بر اساس نرخ تورم باشد که تازه همان نرخ تورم رسمی را هم پذیرفتیم که از نرخ تورم واقعی، پایینتر است. بنابراین با توجه به مجموع این شرایط، افزایش حداقل 30 درصدی نرخ تعرفه خدمات پزشکی در تمام جوانب را ضروری میدانستیم، اما در بخش ویزیت پزشکان حدود 20 درصد افزایش تعرفه به نسبت سال قبل در بخش خصوصی و 17 درصد در بخش دولتی اتفاق افتاده است. حتی همین سه درصد اختلاف تعرفه بین بخش دولتی و خصوصی را هم دولت به گردن مردم انداخه است. در نتیجه، پرداخت از جیب مردم بیشتر میشود. از سوی دیگر، افزایش kفنی هم حدود 10 درصد کمتر از تعرفه حداقلی است که ما به عنوان قیمت تمام شده این خدمات تعیین کردیم.»
او معتقد است: «در نهایت این مردم هستند که از تداوم این شرایط متضرر خواهند شد، زیرا کیفیت ارائه خدمات، افت پیدا خواهد کرد.»
«با وجود تعرفههای فعلی، بخشی از مطبها و سایر ارائهدهندگان خدمات درمانی و تشخیصی، فعالیتشان متوقف شده است، زیرا نمیتوانند با این تعرفهها، خدمات استانداردی ارائه دهند. همچنین تبعات دیگر این تعرفهها نیز جدی شدن فرار مغزها و افزایش مهاجرت جامعه پزشکی است. یعنی در نظر بگیرید که اصلا بعید نیست کشورهای توسعه یافته برای ترمیم کادر پزشکی خود به فکر جذب پزشکان از کشورهایی مثل ایران بیفتند، زیرا دوران مقابله با کرونا، اهمیت سرمایه انسانی در حوزه پزشکی را بیش از گذشته نشان داد و آنها با حداقل هزینه درصدد جذب نیروهای آماده به خدمت خواهند بود.»
او هشدار میدهد: «فکر میکنم با وجود این تعرفهها، خطر بازگشت دریافتهای غیرمتعارف در حوزه درمان هم وجود داشته باشد، زیرا دخل و خرج خیلی از مطبها با یکدیگر همخوانی نخواهد داشت. بخصوص در بخش دولتی و شهرهای کوچک که بخش خصوصی، حضور پررنگی ندارد، خطر بازگشت پرداختهای خارج از چارچوب تعرفهها وجود دارد. به طور کلی وجود همین سیاستگذاریهای غلط در حوزه تعیین تعرفههاست که به پرداختهای غیرمتعارف دامن میزند.»
خطر افت کیفیت خدمات تشخیصی و درمانی
اصلاح نشدن تعرفههای پزشکی در سال 99، تبعات پرشماری داشته است. جدای از تعطیل شدن برخی مراکز ارائه خدمات تشخیصی و درمانی، میزان رضایت شغلی جامعه پزشکی در دوران کرونا را هم کاهش داده است.
بهنام عباسیان، نماینده دندانپزشکان در شورای عالی نظام پزشکی هم نسبت به اصلاح نشدن تعرفههای فعلی انتقاد میکند و به سپید میگوید: ««بر این باورم که با توجه به تعرفههای فعلی خدمات تشخیصی و درمانی، جایگاه پزشک شکسته شد. واقعیت این است که قیمت تمام شده خدمات پزشکی، بسیار بالاتر از تعرفههایی است که تعیین میشود. جامعه پزشکی، جدای از مردم نیست. ما انتظار داریم که در رسانه ملی بتوانیم خیلی واضح به مردم توضیح بدهیم که هزینه تمام شده خدمات پزشکی چقدر است و چقدر یارانه در این حوزه پرداخت میشود تا ناعادلانه بودن این تعرفههای جدید کاملا مشخص شود.»
او تاکید دارد: «با توجه به تعرفههای فعلی، کیفیت ارائه خدمات، افت پیدا میکند. در این شرایط، خیلی از مراکز پاراکلینیک به مرز ورشکستگی رسیدهاند و نمیتوانند تجهیزات مورد نیاز خود را تامین کنند. همچنین پزشکان باید بتوانند معیشت خود را تامین کنند، اما با این تعرفهها، دغدغههای مالی جدی برای پزشک ایجاد شده است که بر کیفیت کارش هم تاثیر میگذرد. از یک طرف ما پزشک طرحی را 12 سال به نقاط صفر مرزی اعزام میکنیم و در دوران مقابله با کرونا نیز بیشترین بار بر دوش جامعه پزشکی میافتد، اما در مقام عمل فقط در حمایت از پزشکان، شعار میدهیم. مثلا گفتند اقساط بانکی جامعه پزشکی با توجه به دوران کرونا به عقب بیفتد، اما این هم فقط در حد شعار باقی ماند. تامینکنندگان تجهیزات پزشکی نیز قیمت بسیاری از تجهیزات مورد نیاز جامعه پزشکی را چند برابر افزایش دادهاند، اما تعرفههای جامعه پزشکی تغییر محسوسی نداشت.»
عباسیان یادآور میشود: «بخصوص برای جامعه پزشکی تجهیز محور مثل دندانپزشکان، تعرفهها به شدت غیرمنطقی است و هیچ کسی درد این گروه از پزشکان را نمیبیند. با تعرفههای فعلی، تیر خلاص را به بخش خصوصی حوزه سلامت زدهاند؛ آن هم بخش خصوصی که حدود 75 درصد بار نظام سلامت به دوش آنها واگذار شده است.»
با توجه به اینکه رئیس کل سازمان نظام پزشکی نیز خطاب به رئیس جمهوری، خواستار اصلاح تعرفهها برای پنج ماه آخر سال شده است، حال باید دید که آیا اعتراضهای جامعه پزشکی در نهایت جواب میدهد، یا اینکه تعرفههای خدمات تشخیصی و درمانی تا پایان امسال بدون تغییر خواهد ماند.
سپید