علی ابراهیمی
استفاده از ماسک همراه با تزریق واکسن می‌تواند ما را به انتهای راه مبارزه با ریشه‌کنی کرونا نزدیک‌تر کند.»
شفاآنلاین>سلامت> تجربه جهانی ثابت کرده است که بسیاری از افراد در برهه‌های مختلف تاریخ کاندید دریافت واکسن نشدهاند و امروز هم که تزریق عمومی واکسن کرونا در حال انجام است برخی همچنان تمایلی به دریافت واکسن از خود نشان نمیدهند.
به گزارش شفاآنلاین:اما آنچه امروز مهم است این است که خطرات تزریق واکسن کرونا به‌مراتب کمتر از عدم تزریق آن است، ولی نهادهای مدافع آزادی حق انتخاب و حتی مجامع علمی دنیا همچون سازمان جهانی بهداشت هم تزریق واکسن را اجباری اعلام نکرده و نسبت به اجبار کشورها به واکسیناسیون شهروندان خود ابراز نگرانی کرده‌اند.
به باور متخصصان بیماری‌های عفونی واکسیناسیون اقدامی بسیار مهم و باارزش است که به‌وسیله آن می‌توان با هزینه کم از ابتلا به بیماری‌های عفونی جلوگیری کرد. ازاین‌رو با اجرای برنامه‌های واکسیناسیون همگانی در جهان شیوع بسیاری از بیماری‌های خطرناک در بین شیرخواران، کودکان و حتی بالغین کاهش بارزی پیدا کرده است به‌طوری‌که اکنون شیوع بیماری‌های خطیری چون دیفتری، کزاز، سیاه‌سرفه، سرخک و فلج کودکان با واکسیناسیون‌های همگانی با موفقیت کنترل و در بسیاری از کشورها عملا به حداقل میزان خود رسیده است.
در حال حاضر برای بیش از 20 بیماری انسانی واکسن تهیه شده است که تعدادی از آنها به‌طور همگانی و مابقی در شرایط خاص مورد استفاده قرار می‌گیرند. البته تصمیم برای تهیه و استفاده از واکسن برای یک بیماری بر اساس نتیجه موازنه دو مولفه میزان احتیاج به واکسن و خطرات و عوارض ناشی از آن گرفته می‌شود. همچنین میزان اثر پیشگیریکننده یک واکسن برای هر نوع بیماری از مقایسه تعداد مبتلایان دو گروه افراد واکسینه شده و نشده که به‌طور تصادفی در معرض بیماری قرار می‌گیرند به دست می‌آید و موثرترین واکسن‌ها آنهایی هستند که مکانیسم پیشگیری حاصل از مرحله بهبودی در شکل طبیعی بیماری را تقلید کنند.
با این مقدمه به سراغ بزرگ‌ترین پاندمی حال حاضر جهان و آغاز واکسیناسیون عمومی کووید 19 در بسیاری از کشورها می‌رویم؛ امروز بیماری کرونا می‌رود تا یک‌سالگی خود را جشن بگیرد و تا به الآن بیش از 60 میلیون نفر را در جهان به خود مبتلا کرده و بیش از یک و نیم میلیون نفر را به کام مرگ کشانده است.
از همان روزهای نخست شیوع این بیماری تلاش‌ها برای رسیدن به دارویی برای درمان قطعی بیماری هم آغاز شد، اما ظاهرا تنها راه مقابله با این بیماری هم مانند بسیاری از بیماری‌های ویروسی دیگر رسیدن به واکسنی برای پیشگیری از آن است؛ لذا در کنار تلاش‌ها برای درمان مبتلایان به بیماری، اقدامات علمی برای تولید واکسن از همان روزهای نخست شروع شد و امروز شرکت بزرگ تولیدکننده دارو و واکسن موفق به تولید محصولی برای ایمنی بخشی در برابر این ویروس شده‌اند.
اما آنچه امروز بیش از همه اذهان عمومی مردم جهان را به خود مشغول کرده روند سریع رسیدن به واکسن و احتمال خطرآفرینی آن برای تزریق کنندگان است که تردیدها را برای تزریق دوچندان کرده است.
حال بسیاری از کشورها همپای سازمان جهانی بهداشت تزریق واکسن کرونا را غیراجباری اعلام کرده و شهروندان خود را در تزریق واکسن مختار گذاشته‌اند. کشور ما هم به دلیل درگیری با این بیماری از قاعده جهانی مستثنا نبوده و تزریق اجباری واکسن در آن موافقان و مخالفانی دارد که برای شنیدن نظرات دو تن از این افراد به گفت‌وگو با آنها نشسته‌ایم.
البته ابتدا نظر رئیس کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا در این خصوص را از نظر می‌گذرانیم و سپس به مرور گفته‌های این دو متخصص بیماری‌های عفونی و عضو کمیته علمی ستاد ملی کرونا می‌پردازیم.
واکسن همگانی نشود زنجیره قطع نخواهد شد
مصطفی قانعی، رئیس کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا که در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری روز شنبه ۲۲ آذرماه سخن می‌گفت، در این خصوص اظهار داشت: «امروز در برخی کشورها این اختیار را به افراد دادهاند تا اگر تمایل به تزریق واکسن داشتند اقدام به دریافت واکسن کنند و رویه ثابتی در این خصوص وجود ندارد.»
وی در پاسخ به این پرسش که آیا زدن واکسن باید اجباری باشد یا نه گفت: «تصمیم‌گیری در این خصوص مربوط به مقامات کشورها است. برای مثال واکسیناسیون اطفال در کشورها اجباری است، اما امروز ممکن است برخی کشورها اعلام کنند که اجباری در این خصوص وجود ندارد.»
قانعی با تاکید بر اینکه اگر واکسن همگانی نشود زنجیره قطع نخواهد شد، تصریح کرد: «امروز نمی‌توان بدون محابا همه‌جا را باز کرد و اگر برای نمونه بخواهیم مدارس و دانشگاه‌ها را باز کنیم باید همه دانش‌آموزان و دانشجویان واکسن را دریافت کرده باشند.»
رئیس کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا افزود: «به‌طورقطع اگر تست سریع و همگانی همراه واکسن کرونا نباشد زنجیره انتقال بیماری تا سال بعد ادامه خواهد داشت. ضمن اینکه به نظر می‌رسد ایمنی‌زایی ناشی از تزریق واکسن تا حدود شش ماه قابل حفظ خواهد بود.»
نمی‌توانیم تزریق واکسن را اجباری کنیم
مسعود مردانی، متخصص بیماری‌های عفونی و عضو کمیته علمی ستاد کرونا در گفت‌وگو با خبرنگار سپید در خصوص اینکه آیا تزریق واکسن باید اجباری باشد یا نه؟ گفت: «با توجه به اینکه امروز مردم برخی کشورها در حال تزریق واکسن هستند، این موضوع به‌عنوان یک چالش مطرح است، اما آنچه بنده معتقدم این است که به‌هیچ‌وجه نباید این اتفاق بیفتد و خوشبختانه هم تا به امروز در هیچ کدام از کشورها این تصمیم گرفته نشده است و ما هم نمی‌توانیم تزریق واکسن را اجباری کنیم.»
وی افزود: «نکته دیگری که حائز اهمیت است این است که با توجه به در دسترس نبودن نتایج مطالعات اولیه واکسن‌های موجود و نیز ممنوعیت تزریق این واکسن‌ها بر روی کودکان، افراد زیر 16 سال و زنان باردار نمی‌توانیم تزریق واکسن را اجباری کنیم. علاوه بر این نباید فراموش کنیم که تا به امروز اطلاعات ما درباره کارایی واکسن در گروه‌های مختلف از لحاظ سنی و جنسی کامل نیست و با این وضعیت نمی‌توان افراد را مجبور به تزریق واکسن کرد.»
مردانی با بیان اینکه این اقدام از نظر اخلاق پزشکی نیز مذموم است، اضافه کرد: «به‌هیچ‌وجه نمی‌توان افراد را مجبور به دریافت واکسن کرد و این اتفاق تا به امروز هم در هیچ کجای دنیا نیفتاده است زیرا مفهومی ندارد که واکسنی اجباری شود و اگر عارضه‌ای برای افراد در نتیجه تزریق به وجود آید آنها می‌توانند با مراجعه به مراجع حقوقی اعلام جرم کنند و در این صورت کار پیچیده و مشکل خواهد شد.»
عضو کمیته علمی ستاد کرونا در واکنش به این نظریه که گفته می‌شود راهی برای ریشه‌کن کردن ویروس جز واکسیناسیون عمومی وجود ندارد و افراد باید به هر طریق ممکن واکسن را دریافت کنند، گفت: «تزریق واکسن به هر نحوی درست نیست و باید آگاهی عمومی افراد در خصوص راه‌های پیشگیری از انتقال ویروس به‌قدری بالا برود که خود آنها داوطلب تزریق واکسن شوند که ما هم مطمئن هستیم این اتفاق خواهد افتاد و نگرانی از این بابت وجود نخواهد داشت. ضمن اینکه وقتی افراد زیادی مورد واکسیناسیون قرار گیرند و در نتیجه آن ایمن شوند سایر مردم نیز به سمت تزریق واکسن خواهند رفت و در این صورت خودبه‌خود واکسیناسیون عمومی تحقق خواهد یافت.»
مردانی در پاسخ به این پرسش که زدن واکسن چقدر می‌تواند میزان بیماری را کاهش دهد؟ اظهار داشت: «پاسخ این پرسش بسیار سخت است زیرا اطلاعات کشورهایی که اقدام به زدن واکسن کرده‌اند و نیز ارزیابی تاثیر واکسن در کم کردن قدرت انتقال و دامنه انتشار ویروس در آنها هنوز مشخص نیست، اما آنچه در تجربه اپیدمی‌ها قبلی می‌توان دید این است که کاربردی کردن روش‌های شست و شوی دست و رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی و استفاده از ماسک همراه با تزریق واکسن می‌تواند ما را به انتهای راه مبارزه با ریشه‌کنی کرونا نزدیک‌تر کند.»
واکسیناسیون باید اجباری باشد
مینو محرز، متخصص بیماری‌های عفونی و دیگر عضو کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا هم در مصاحبه با سپید در پاسخ به این پرسش که برخی معتقدند تزریق واکسن کرونا باید در همه‌جای جهان اجباری شود، اظهار داشت: «ازآنجاکه تنها راه پیشگیری از ابتلا و حتی انتقال ویروس این است که افراد جامعه واکسینه شوند؛ بنابراین باید این اقدام اجباری باشد زیرا اگر عده‌ای واکسن را تزریق نکنند می‌توانند عامل انتقال ویروس به سایرین باشند.»
وی افزود: «بسیاری در جهان مخالف اجباری بودن واکسیناسیون هستند، اما مهم این است که اگر تعداد زیادی از افراد واکسن را تزریق کنند تعداد محدود باقی‌مانده هم محدود خواهند شد و نگرانی زیادی بابت آنها وجود نخواهد داشت چراکه بسیاری از افراد در برابر بیماری مصون خواهند بود و این خود آنها هستند که در برابر ویروس مصونیت نخواهند داشت. البته ممکن است برخی از این افراد حمل‌کننده ویروس باشند و افراد بیماری را از آنها بگیرند که در این خصوص باید چاره‌اندیشی شود.»
محرز تاکید کرد: «عدم تزریق واکسن به ضرر خود آنها نیز خواهد بود چون ممکن است بیمار شوند و این کار را برای آنها سخت خواهد کرد. البته متاسفانه امروز عده‌ای هستند که بسیاری از واکسن‌ها ازجمله واکسن آنفلوانزا را قبول ندارند و ضرورتی برای تزریق آن نمی‌بینند و نمی‌توان کاری برای این گروه‌ها کرد. برای مثال در کشور آمریکا گروه‌های مذهبی افراطی وجود دارند که مخالف هر نوع واکسیناسیون حتی برای کودکان هستند.»
استاد بیماری‌های عفونی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به اینکه برخی معتقدند چون واکسن کرونا را نمی‌توان برای گروه‌های مختلف سنی و زنان باردار تزریق کرد پس نمی‌توان اجباری برای واکسیناسیون عمومی داشت، عنوان کرد: «امروز هیچ واکسنی برای زنان باردار به‌غیراز واکسن آنفلوانزا که ایمن بودن و بی‌خطری آن به اثبات رسیده تزریق نمی‌شود. علاوه بر این مبتلایان باردار بسیاری بودند که بعد از مدتی بهبود یافتند درحالی‌که خطر مرگ برای زنان باردار در صورت ابتلا به آنفلوانزا بسیار بالا است و ازاین‌رو عدم تزریق واکسن کووید 19 برای زنان باردار یک امر ضروری است، اما اینکه گفته شود تا زمانی که این گروه‌ها واکسن را تزریق نکنند صحبت از ریشه‌کنی ویروس و بیماری کرونا خوش‌بینانه است حرف درستی است و امروز ما به دنبال ریشه‌کنی این بیماری نیستیم.»
وی افزود: «اما همه حرف ما این است که اگر 30 میلیون نفر از جمعیت کشوری در خطر ابتلا به کووید 19 باشند و در نتیجه واکسیناسیون از ابتلای آنها به بیماری جلوگیری شود اتفاق‌های بسیار خوبی رخ خواهد داد و ضرورت تزریق واکسن هم همین است. البته در حال حاضر هم اطلاع دقیقی از زمان مصونیت واکسن‌ها در دسترس نیست، اما حتی اگر واکسن‌ها 3 تا 6 ماه هم ایمنی ایجاد کنند فرصتی خواهد بود تا تجدیدقوا کنیم و برنامه‌ریزی مجددی برای بیمارانی که ممکن است در نوبت‌های بعدی مراجعه کنند، داشته باشیم و به‌قول‌معروف یک نفس راحت بکشیم.»
محرز اضافه کرد: «ضمن اینکه تزریق مجدد واکسن در نوبت‌های دیگر را هم می‌توان انجام داد و حداقل نکته مثبتی که واکسن‌ها خواهند داشت این خواهد بود که فرصت برنامه‌ریزی و تجدیدقوا را به دنیا خواهند داد.»
عضو کمیته علمی ستاد ملی کرونا در ادامه تصریح کرد: «منتها باید این سوال را از آنها که می‌گویند زنان باردار نمی‌توانند واکسن را دریافت کنند پس واکسیناسیون عمومی مفهومی ندارد باید پرسید که چند درصد جمعیت جهان در این گروه هستند.»
وی افزود: «امروز اکثر مبتلایان به کرونا در گروه‌های سنی 20 تا 50 سال و اغلب جوانان هستند و برنامه‌ریزی اصلی برای تزریق واکسن هم باید برای این گروه سنی انجام شود که خوشبختانه در حال انجام هم هست.»
سپید
نظرشما
آخرین اخبار