علیرضا صفاخو
این نوع از روزنامه‌نگاری نیز مستلزم داشتن تخصص و مهارت و ظرافت‌های خاصی است که از عهده عموم خبرنگاران بر نمی‌آید.
شفاآنلاین>سلامت>امروز 9 دسامبر «روز جهانی مبارزه با فساد» است که در تمام کشورهای جهان مورد توجه قرار می‌گیرد. در این رابطه با وجود آنکه اقدامات ملموس‌تری در سال جاری از سوی قوه قضائیه در مبارزه با فساد صورت گرفته است؛ اما به نظر می‌رسد هنوز این مبارزه به صورت پیشگیرانه و ساختاری نهادینه نشده است و تا آن زمان فاصله بسیار است. از سویی در مورخ 7 تیر 99 مجلس موسوم به انقلابی در نخستین هفته‌های استقرارش در بهارستان طرحی را تصویب می‌کند مبنی بر حمایت حقوقی و دریافت درصدی پاداش تشویقی برای «سوت زنان» که به نوعی یاوران افشاگر مفاسد اقتصادی هستند.البته هنوز خبرنگاران حوزه اقتصادی رسانه‌های مکتوب و مجازی رسمی کشورمان اطمینان خاطر نیافته‌اند که اگر گزارش مفاسدی را مخابره کنند عاقبت تلاش‌های مسئولانه آنها در افشای فساد به کجا خواهد انجامید. و جالب آنکه در آستانه روز جهانی مبارزه با فساد مدیرمسئول روزنامه اطلاعات افغانستان برنده جایزه سال ۲۰۲۰ مبارزه با فساد سازمان شفافیت بینالمللی شده است. این سازمان بینالمللی گفته "این جایزه بخاطر تلاش‌های خستگی‌ناپذیر ذکی دریابی و روزنامه اطلاعات روز در افشای رسوایی‌های بزرگ فساد در افغانستان، با وجود چالش‌ها، تهدیدها و محدودیت‌های متعدد، به آنها اهدا می‌شود." این در حالی است که در کشور ما به مراتب همکاران رسانه‌ای توانمندی در حوزه مبارزه با فساد وجود دارند که اگر مورد توجه مدیران رسانه‌ها با پشتیبانی معنوی قوه عدلیه قرار گیرند، چه بسا کار زحمتکشان حوزه قضائی مشتاق به ریشه‌کنی یا کاهش مفاسد دولتی بسیار آسان‌تر شود. به ویژه که اگر هم قرار است خبرنگاران رسانه‌ای حوزه اقتصادی به عنوان افشاگران فساد یاریگر دستگاه قضا شوند باید با تکنیک‌های تخصصی این امر آشنا شوند و همچون روزنامه‌نگاری تحقیقی، این نوع از روزنامه‌نگاری نیز مستلزم داشتن تخصص و مهارت و ظرافت‌های خاصی است که از عهده عموم خبرنگاران بر نمی‌آید. بطور نمونه خبرنگاران افشاگر فساد باید در مسیر افشای تخلفات فساد مراقب باشند که بی‌اطلاعی از قانون برای فرد افشاگر هزینه‌ساز نشود و در این رابطه خوب است که اگر افرادی از منشا فساد یا مشکلی اطلاع یافتند، حتما قبل از ورود به حیطه افشاگری، با وکلا و حقوقدان‌ها صحبت کنند تا از خلاءهای قانونی در انجام این کار مطلع شوند. یا افشاکنندگان نباید به شکلی عمل کنند که ناخواسته برای متخلفان فرصت فرار مهیا شود. بنابراین بهتر است آنهایی که می‌خواهند پنبه مفسدان اقتصادی را بزنند، قبل از هرچیز از حقوق و مقررات کشور نیز آگاه شوند، چراکه نداشتن اشراف به مسائل حقوقی می‌تواند پای خود آنها را به دادگاه‌ها باز کند. کما اینکه ممکن است در این مسیر گزارشگران فساد را آسیب‌پذیر کند این است که مفسدان اقتصادی ممکن است از قوانین استفاده کرده و با شکایت از افشاکنندگان فساد، تحت عناوینی مانند توهین، افترا و نشر اکاذیب برای کمرنگ نشان دادن فساد خود تلاش کنند.
در این میان پرسشی که مطرح می‌شود این است که به راستی آیا همه می‌توانند افشاگر فساد باشند؟ بی‌شک همانطور که مسئولان هم بارها گفته‌اند مردم باید چشم و گوش جامعه باشند و نهادهای نظارتی را از تخلفات آگاه کنند. افشاگران فساد می‌توانند افراد مختلفی باشند، از یک مدیر گرفته تا مقامی بلندمرتبه، اما مهم‌ترین افشاگران فساد خبرنگاران هستند چون کار اصلی خبررسانی به عهده همین صنف است و وقتی از سوی آنها افشاگری انجام می‌شود جامعه نیز انتظار حمایت حداکثری از آنها را دارد. با این حال برای آنکه شیوه‌های قانونی در افشای فساد حفظ شود، تمسک به این طرق قانونی یک ضرورت اجتناب ناپذیر است.البته یکی از چالش‌های مورد بحث چنانچه گفته شد این است که افشاگران فساد ممکن است تحت فشار واقع شده و در نتیجه نتوانند کار خود را به درستی انجام دهند. افشاگران فساد مخصوصا اگر رسانه باشند در معرض تهدیدات هستند و ممکن است به اسناد و مدارک کافی دسترسی نداشته باشند. لذا امید می‌رود دستگاههای تقنینی و قضائی در این خصوص راه عاجل و کارآمدی را تدوین کنند تا منافذ بروز و شیوع فساد بیشتر بسته شود.
آفتاب یزد
نظرشما
آخرین اخبار