وزیر بهداشت بیان کرد: هرچند تلاش‌های ۴۰ سال اخیر در مبارزه با این همه‌گیری شاهد دستاوردها و توفیق فراوان بوده، اما باید اعتراف کرد هنوز چالش‌های فراوان پیش روی نظام سلامت جهان و جامعه بشری قرار دارد.
شفاآنلاین>سلامت>۵۹.۲ درصد مبتلایان به ایدز در کشور از طریق اعتیاد تزریقی، ۲۳ درصد از طریق رابطه جنسی، ۱.۷ درصد انتقال از مادر به کودک و ۰.۲ درصد انتقال از طریق خون و فرآورده‌های خونی مبتلا می‌شوند.
همایش مجازی روز جهانی ایدز با حضور مقامات وزارت بهداشت، سازمان بهزیستی، سازمان زندان‌ها و نمایندگان سمن‌های فعال این بخش و با قرائت متن پیام احمد المنظری، مدیر منطقه مدیترانه شرقی سازمان جهانی بهداشت و سعید نمکی، وزیر بهداشت برگزار شد.
به گزارش شفاآنلاین: در پیام سعید نمکی، وزیر بهداشت عنوان شد: «نظام سلامت جهان امروز در یک وضعیت غیرقابل‌پیش‌بینی و در حال تغییر دائمی و سریع به سر می‌برد. از یک‌سو همه توجهات در همه‌گیری کووید ۱۹ و تاثیر آن بر سلامت مردم و زندگی و معیشت آنها متمرکز شده و از سوی دیگر باقی خدمات سلامت بر اساس رویکردهای عدالت محور تحت تاثیر این همه‌گیری قرار گرفته است که ازجمله بارزترین آنها تحت این همه‌گیری بر اچ‌آی‌وی است.»
دسترسی ۹۸ درصد مبتلایان به دارو در ایام کرونا
وی افزود: «تجربه جهانی ۴۰ سال اخیر به ما آموخته است پاسخ به همه‌گیری ایدز نیازمند همبستگی جهانی و مسئولیت مشترک است که می‌تواند تسهیل‌کننده مسیر پیش روی ما باشد. این امر مستلزم آن است که این همبستگی و مسئولیت روزبه‌روز بیشتر گسترش یابد.»
نمکی در ادامه گفت: «نظام‌های سلامت امروزه آنقدر توانمند شده‌اند که امکان آموزش و پیشگیری، دسترسی به تستهای تشخیصی و داروهای درمان و سایر نیازهای تخصصی کسانی را که در معرض ابتلا به اچ‌آی‌وی قرار دارند یا مبتلا به آن هستند به‌صورت عادلانه در اختیار آنها قرار دهند تا از آثار منفی عفونت اچ‌آی‌وی بر سلامت و معیشت مردم کاسته شود و گام مهمی برای بهبود کیفیت زندگی کسانی که با اچ‌آی‌وی زندگی می‌کنند، برداشته شود.»
وزیر بهداشت گفت: «هرچند تلاش‌های ۴۰ سال اخیر در مبارزه با این همه‌گیری شاهد دستاوردها و توفیق فراوان بوده، اما باید اعتراف کرد هنوز چالش‌های فراوان پیش روی نظام سلامت جهان و جامعه بشری قرار دارد.»
وی افزود: «۴۰ سال مبارزه با همه‌گیری اچ‌آی‌وی دستاوردهای مهمی در رویکردهای عدالت محور و پاسخگویی در این همه‌گیری برای ما داشته است. ما آموختیم پاسخی می‌تواند در کشور و جهان اثربخش باشد که رویکرد عدالت محور، جامعه‌محور، دانش‌محور آگاهانه و با ملاحظه شرایط اعتقادی و فرهنگی و با مهربانی و با اولویت دادن افرادی که در معرض بیشترین ابتلا قرار دارند اجرا شده باشد. پاسخی که یک رکن اساسی آن توانمندسازی مبتلایان، افراد در معرض خطر و خانواده آنها در جهت مراقبت در برابر این ویروس و ایجاد اعتماد در سایر جوامع، دولت و سایر ارکان نظام است.»
نمکی گفت: «روز جهانی ایدز امسال برای ما معنای ویژه‌ای پیدا کرده است زیرا آیین‌نامه پیشگیری و منع انگ و تبعیض علیه کسانی که با اچ‌آی‌وی زندگی می‌کنند، توسط مسئولان آگاه و با درایت وزارت دادگستری با همکاری وزارت بهداشت تهیه و به همه مراکز ارائه‌کننده خدمات سلامت دولتی و خصوصی ابلاغ می‌شود. همچنین مقرر است لایحه قانون پیشگیری و کنترل اچ‌آی‌وی با امضای مشترک وزرای دادگستری و وزارت بهداشت تقدیم مجلس شود.»
وی ادامه داد: «دسترسی به همه خدمات پیشگیری و درمان ایدز ازجمله تستهای تشخیصی دارو، خدمات پیشگیری و خدمات کاهش آسیب، مراقبت از سلامت روان و توسعه آزمایشگاه‌های تشخیصی پیشرفته در اختیار بیماران قرار گرفته و در سراسر کشور قابل دسترسی است.»
وزیر بهداشت گفت: «اطمینان داریم آنچه تاکنون انجام داده‌ایم برای پایان دادن به همه‌گیری ایدز نه‌تنها دچار انحراف نشده و به دلیل همه‌گیری کووید ۱۹ عقب‌نشینی نکرده است، بلکه با همه توان قوت جلو می‌رود و دولت جمهوری اسلامی ذره‌ای برای پایان این همه‌گیری دست بر نداشته است.»
وی با بیان اینکه اقدامات پیشگیری و مراقبت از اچ‌آی‌وی بعد از پاندمی کووید ۱۹ انجام شده است، ادامه داد: «دستورالعمل مراقبت، درمان و توزیع دارو را تجدیدنظر کردیم و نهایت تلاش انجام شد تا جای ممکن خدمات آنلاین جایگزین خدمات حضوری شود به شرطی که آسیبی متوجه این برنامه نشود و نهایت رضایت افرادی که با ایدز زندگی می‌کنند و خانواده آنها فراهم شود. متون آموزشی برای افرادی که با اچ‌آی‌وی زندگی می‌کنند و باید درباره کووید ۱۹ بدانند از طریق شبکه‌های مجازی در دسترس آنها قرار گرفته است.»
نمکی اضافه کرد: «ارزیابی‌های بین‌المللی در ایران نشان داد که در اوج کرونا ۹۸ درصد کسانی که با اچ‌آی‌وی زندگی می‌کردند دسترسی به دارو برای حداقل یک ماه را داشته‌اند. ۷۱ درصد دسترسی به ماسک، ۸۱ درصد دسترسی به محلول‌های ضدعفونی‌کننده و ۹۱ درصد به اقلام کاهش آسیب دسترسی داشته‌اند.»
وی گفت: «در یک بررسی در تهران و اصفهان بر روی ۱۲۷۶ فرد اچ‌آی‌وی نشان داد فقط ۲۶ نفر از این افراد به کووید ۱۹ مبتلا شده‌اند. این بررسی همچنان ادامه دارد اما نشان‌دهنده این است که تا چه اندازه میزان آگاهی افراد مبتلا به اچ‌آی‌وی و خانواده آنها بالاست.»
نمکی افزود: «با تلاش فراوان کیت تشخیص سریع اچ‌آی‌وی در سراسر کشور در دسترس قرار گرفته است. یکی از مهم‌ترین ارکان توفیق برنامه مبارزه با اچ‌آی‌وی در کشور همکاری با سازمان‌های بین‌المللی زیرمجموعه سازمان ملل متحد و بهره‌گیری از توانمندی فنی آنها است. کماکان چالش اول کشور همه‌گیری کووید ۱۹ و گسترش روزافزون آن در سراسر جهان است که ناخواسته بسیاری از عرصه‌های مبارزه با اچ‌آی‌وی را در کشور تحت تاثیر قرار داده است.» وی گفت: «امیدواریم برنامه اچ‌آی‌وی تحت هیچ شرایطی از سوی کووید ۱۹ تحت تاثیر قرار نگیرد و بنده به‌عنوان وزیر بهداشت جمهوری اسلامی متعهد می‌شوم اجازه ندهم کوچک‌ترین توقفی در ارائه کیفیت و کمیت این برنامه در کشور رخ دهد.»
قرق شهرها و چالش دسترسی به خدمات برای مبتلایان
احمد المنظری، مدیر منطقه مدیترانه شرقی سازمان جهانی بهداشت هم در پیامی به همایش روز جهانی ایدز، موضوع منطقه‌ای روز جهانی ایدز ۲۰۲۰ را «تاب‌آوری خدمات اچ آی وی» عنوان کرد و بر ارائه خدمات بهداشتی اچ آی وی به‌صورت قوی‌تر، شبکه‌ای‌تر و یکپارچه‌تر در رویارویی با بحران‌ها، تاکید کرد.
در متن پیام المنظری، آمده بود: «امروز روز جهانی ایدز سال ۲۰۲۰ است که قرار بود سال مهمی برای دستیابی به اهداف جهانی ۹۰-۹۰-۹۰ باشد. هدف این بود که اطمینان حاصل شود که تا سال ۲۰۲۰، از کسانی که با اچ آی وی زندگی می‌کنند، ۹۰ درصد وضعیت خود را می‌دانند، از افرادی که ابتلایشان به اچ آی وی تشخیص داده شده ۹۰ درصد درمان بگیرند و از کسانی که تحت درمان بودند، ۹۰ درصد در بدنشان تکثیر ویروس سرکوب شود.»
وی در این پیام افزود: «درحالی‌که ما از این اهداف جهانی عقب بودیم، عالم‌گیری کووید ۱۹ آمد که باعث ایجاد اختلال گسترده در خدمات و تهدید به پسرفت بسیاری از دستاوردهای بهداشتی و حوزه‌های دیگر توسعه شد.»
مدیر منطقه مدیترانه شرقی سازمان جهانی بهداشت گفت: «درحالی‌که کشورها برای پاسخ دادن به کووید ۱۹ با دشواری کار کرده‌اند، خدمات ضروری بهداشتی دیگر ازجمله پیشگیری، تشخیص و درمان اچ آی وی گزند دیده‌اند. یک گروه مدل‌سازی که سازمان جهانی بهداشت و یو-ان-ایدز تشکیل دادند، تخمین زده است که نابسامانی شش‌ماهه درمان ضدویروسی می‌تواند منجر به بیش از ۵۰۰۰۰۰ مرگ‌ومیر افزوده از ناخوشی‌های مرتبط با ایدز در جنوب صحرای آفریقا در سال‌های ۲۰۲۰-۲۰۲۱ شود.»
المنظری تاکید کرد: «در منطقه ما کووید ۱۹ در یک زمان حساس برای همه‌گیری اچ آی وی آمد. تخمین زده می‌شود، ۴۲۰۰۰۰ نفر دچار اچ آی وی باشند و همه‌گیری در مقیاسی بی‌سابقه در حال دگرگونی است. ۴۴۰۰۰ ابتلای جدید به اچ آی وی فقط در سال ۲۰۱۹ در منطقه ما رخ داده است، یعنی ۴۷ درصد افزایش در مقایسه با سال پایه ۲۰۱۰. فقط یک‌سوم از کسانی که با اچ آی وی زندگی می‌کنند، در منطقه تشخیص داده شده است و تنها ۲۴ درصد از آنها به درمان ضدویروس دسترسی دارند.»
وی اظهار داشت: «این وضعیت دشوار با همه‌گیری کووید ۱۹ بیشتر شده است. بسیاری از کشورها اختلال در خدمات را گزارش کرده‌اند. با قرق کردن شهرها، دسترسی افرادی که با اچ آی وی زندگی می‌کنند، به مراکز بهداشتی، دستیابی نیروهای سیار به جمعیت‌های کلیدی و خدمت‌رسانی مراکز هم به کووید ۱۹ و هم به مشکلات دیگر، دشوار شد. ذخایر داروهای ضدویروسی در برخی از کشورها به دلیل اختلال در حمل‌ونقل هوایی و کاهش جهانی در تولید داروها به پایان رسید؛ علاوه بر این، خدمات اچ آی وی، یا به دلیل سوق دادن نیروها به پاسخ به همه‌گیری کووید ۱۹ یا متاسفانه ابتلا به آن، نیروی کار کم آوردند. این امر باعث شده است که بسیاری از کسانی که با اچ آی وی زندگی می‌کنند، بیش از گذشته داروهای نجات‌دهنده زندگی خود و خدمات را به هنگام دریافت نکنند؛ اما عالم‌گیری کووید ۱۹ همچنین فرصتی را برای معرفی نوآوری‌هایی مانند توزیع چندماهه داروها، توزیع آنها با پیک، گروه‌های پشتیبانی مجازی و مشاوره با بیماران فراهم کرده است.» به گفته این مقام سازمان جهانی بهداشت، همکاری با جامعه مدنی در تضمین تداوم تعامل با مشتریان، عرضه خدمات و پشتیبانی از پایبندی آنها به درمان در این زمان دشوار مهم بوده است.
وی در ادامه این پیام آورده بود: «به نمایندگی از سازمان جهانی بهداشت، اجازه دهید از این فرصت بهره برده و به سازمان‌های جامعه مدنی به خاطر نقش دیرینه آنها در توانمندسازی کسانی که با اچ آی وی زندگی می‌کنند و کار بنیادین آنها در این روزگار بی پیشینه درود فرستم.»
المنظری تاکید کرد: «با همه این کامیابی‌ها که گفته شد، چالش‌ها و نابسامانی‌ها، نبود تاب‌آوری را ازجمله در برنامه‌های اچ آی وی در نظام‌های سلامت ما نشان داده‌اند. کووید ۱۹ آخرین بیماری عالم‌گیر نخواهد بود و ما باید از آن درس بگیریم تا در آینده آمادگی بیشتری داشته باشیم. به همین دلیل، موضوع منطقه‌ای ما برای روز جهانی ایدز ۲۰۲۰ «تاب‌آوری خدمات اچ آی وی» است. هدف ما این است که به کشورها کمک کنیم تا خدمات بهداشتی اچ آی وی قوی‌تر، شبکه‌ای‌تر و یکپارچه‌تری بسازند که هنگام رویارویی با بحران‌ها، نیرومند بمانند. امسال همه ما باید به صدای کسانی که با اچ آی وی زندگی می‌کنند و بازخورد ایشان درباره خدماتی که در این شرایط اضطراری دریافت کرده‌اند، گوش کنیم؛ زیرا شنیدن ماجرا از زبان آنها مهم است. با دانستن تجربیات آنها می‌توانیم یاد بگیریم که چگونه یک خدمت می‌تواند به‌خوبی با کاربرانش سازگار شود. هر کس حق دارد که از بالاترین استانداردهای بهداشتی بهره‌مند باشد و مشغله اضطرار نباید ما را از حفظ خدمات بهداشتی ضروری برای کسانی که به آنها نیاز دارند، بازدارند.»
وی گفت: «لازم است دست در دست هم کار کنیم تا خدمات ما حتی در زمان‌های بحران، استوار و بی‌وقفه باشد تا بتوانیم به پوشش همگانی سلامت و پایان ایدز دست یابیم. ازاین‌رو از کشورهای عضو می‌خواهم که به کارهایی که تاکنون موفق بوده، ادامه دهند، درس بیاموزند و نظام سلامت را تابآورتر سازند. تعهد سازمان جهانی بهداشت را به پشتیبانی از تلاش‌های کشورهای عضو، سازمان‌های جامعه مدنی و کسانی که با اچ آی وی زندگی می‌کنند، برای حفظ خدمات بهداشتی ضروری و تقویت نظام‌های سلامت در راستای افزایش تاب‌آوری اعلام می‌کنم.»
کرونا و امیدها به تولید واکسن ایدز
علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزیر بهداشت هم در نشست روز جهانی ایدز گفت: «پاندمی کرونا سبب شد برخی کشورها از ماموریت‌های اصلی غافل شوند که این موضوع نگرانکننده است چراکه اگر این برنامه‌ها تحت تاثیر قرار گیرد یکی از خسارت‌های جبران‌ناپذیر به کل دنیا وارد می‌شود و مهم است که همه سیاست‌مداران دنیا به این موضوع بپردازند.»
وی با بیان اینکه اولین سیاست وزارت بهداشت از ابتدای سال در مقابل پاندمی کرونا حفظ برنامه‌های جاری حوزه PHC بوده است، افزود: «یکی از اقدامات مهم ما این بود که توسط همه ادارات در سطح بهداشت، مدیران را موظف کردیم اقدامات را بازنگری کنند و ببینند در هر حوزه آیا اقدام عقب‌افتاده‌ای دارند یا خیر. این اقدام کار ارزشمندی بود و در تمام حوزه‌ها شامل بیماری واگیر، غیر واگیر، واکسیناسیون و... انجام شد.»
رئیسی اضافه کرد: «ما بیش از یک‌میلیون و ۳۰۰ هزار خدمت عقب‌افتاده با ضرب‌الاجل فوری را ارائه دادیم که تجربه خوبی در بحث پاندمی بود. البته در همه حوزه‌ها باید برنامه‌ای در ارتباط با وضعیت اجرای اهداف و تحقق آنها دنبال شود تا مبادا در پاندمی کرونا از چیزی غافل شویم. برای مهار بیماری‌های ویروسی، قابل‌انتقال و واگیردار هم فقط عزم و اراده یک کشور کافی نیست و همه کشورها باید دست‌به‌دست هم دهند.»
رئیسی ادامه داد: «در پاندمی کرونا بسیار نگران همسایه‌های شرقی هستیم؛ البته نه برای کرونا بلکه برای کنترل سایر بیماری‌ها. پاندمی باعث شده کشورها خدمات روتین خود را فراموش کنند؛ مثلا واکسیناسیون آنها دچار اشکال شده که این امر مسئولیت ما را بسیار سنگین‌تر می‌کند.»
معاون وزیر بهداشت ادامه داد: «پاندمی کرونا به ما نشان داد یک راه بیشتر نداریم، آن هم اینکه باید همبستگی جهانی و مسئولیت‌پذیری اجتماعی وجود داشته باشد و این موضوعی است که اگر راهبرد اصلی نباشد دچار مشکل می‌شویم. در کنترل بیماری‌های ویروسی و واگیردار است که لغت «دهکده جهانی» معنا می‌گیرد؛ زیرا نمی‌توان کشوری را ایمن تصور کرد، ولی سایر کشورها از اجرای برنامه غافل شوند.»
وی با بیان اینکه با وجود تحریم‌های ظالمانه سعی کردیم در چندین جبهه بجنگیم، افزود: «در کنار تمام مشکلات کشور، آمریکا ناجوانمردانه به ما فشار می‌آورد و حتی در بحث تامین کیت‌های تشخیصی HIV دچار مشکل شدیم. در بحث حمایت از آزمایشگاه‌ها هم با مشکل روبه‌رو بودیم؛ البته علیرغم اینکه یک شبکه گسترده آموزش‌دیده داریم، ولی ابزار در دستمان به‌راحتی فراهم نبود. ازاین‌رو با وجود برنامه‌های قوی برای کنترل ایدز، به دلیل تحریم‌ها مشکلات فراوان بود.»
معاون وزیر بهداشت با اشاره به اینکه بیماریابی ایدز کمتر از حد انتظارمان است، تاکید کرد: «اهداف ۹۰-۹۰-۹۰ باید محقق می‌شد، اما در بحث بیماریابی ۹۰ درصدی مشکل داریم. البته این مشکلات ناشی از عدم برنامه‌ریزی نیست بلکه ناشی از تحریم‌ها است.»
وجود ۲۲ هزار و ۴۰۶ مبتلای زنده در کشور
رئیسی با بیان شاهد کاهش تعداد بیماران و مرگ‌ومیر مبتلایان به ایدز در دنیا هستیم، درباره آمار ابتلا به اچ آی وی در کشور، گفت: «ما ۶۰۴۳۱ تخمین مبتلای زنده داریم که از این تعداد ۲۲ هزار و ۴۰۶ نفر شناسایی شده و در حال زندگی هستند. تاکنون در کل ۴۱۸۷۶ نفر بیمار ثبت شدند و در کل ۱۹۴۶۹ مرگ به‌واسطه این بیماری ثبت کرده‌ایم. ضمن اینکه کمتر از ۴۰ درصد بیماران را شناسایی کردیم و ضعف ما در شناسایی ۹۰ درصد مبتلایان مشهود می‌شود. ازاین‌رو باید حدود ۵۴ هزار بیمار را شناسایی می‌کردیم، اما کل شناسایی ما کمتر از این عدد است.»
وی با بیان اینکه سال گذشته اقدام به تامین کیت رپید کردیم، اما مشکلات زیادی برایمان ایجاد شد، افزود: «در حال حاضر ۸۲ درصد مبتلایان اچ آی وی مردان و ۱۸ درصد زنان هستند که درصد ابتلا اندکی در زنان هم افزایش یافته است. در سال ۱۳۸۸ حدود ۱۳ درصد مبتلایان زنان بودند و اکنون این عدد در شش ماه نخست سال به ۳۰ درصد رسیده است.»
وی درباره راه‌های انتقال ویروس نیز گفت: «گرچه بحث انتقال از اعتیاد تزریقی ۵۹.۲ درصد است، اما بحث انتقال از طریق جنسی نسبت به سال‌های قبل افزایش یافته و به ۲۳ درصد رسیده است، انتقال از مادر به کودک نیز ۱.۷ درصد و انتقال از طریق خون و فرآورده‌های خونی ۰.۲ درصد است. البته روند درصد انتقال در بحث اعتیاد تزریقی و رابطه جنسی نشان می‌دهد که در سال ۱۳۸۵ فقط ۹ درصد از طریق رابطه جنسی آلوده می‌شدند و ۷۵ درصد موارد از طریق اعتیاد تزریقی بود.»
رئیسی اضافه کرد: «بحث این نیست که انتقال از طریق رابطه جنسی خیلی بیشتر شده بلکه اقدام درخشانی در حوزه کنترل معتادان تزریقی انجام شد و خدمات مناسبی در DICها ارائه شد و با در اختیار گذشتن لوازم، سرنگ و... توانستیم آمار انتقال از طریق اعتیاد تزریقی را کاهش دهیم؛ یعنی تزریق وجود دارد، اما تزریق سبب انتقال اچ آی وی نشده و معنای آن کاهش آمار معتادان تزریقی نیست.» معاون وزیر بهداشت گفت: «اگر موارد تخمین زده را پیدا کنیم و به آنها خدمت ارائه دهیم، موفق خواهیم بود. درست است که در شناسایی موارد دچار ضعف هستیم، اما بیمارانی که شناسایی شدند را به‌خوبی تحت درمان و مراقبت قرار دادیم و درمان آنها هم موثر بوده است.»
رئیسی ادامه داد: «در بحث روستای چنارمحمودی اقدام بسیار مناسبی صورت گرفت و تمام بیماران آن منطقه تحت کنترل ما هستند و این واقعا اقدام درخشانی در وضعیت فعلی است. در شناسایی موارد جدید نیازمند بازنگری در تمام برنامه‌ها هستیم و اگر شعار امسال روز جهانی مبنی بر «همبستگی جهانی، مسئولیت مشترک» محقق نشود، شناسایی ۹۰ درصد مبتلایان هم محقق نخواهد شد. البته این موضوع فقط بر عهده وزارت بهداشت نیست و همه دستگاه‌ها باید پای‌کار باشند. گاهی مسائل قومی، قبیله‌ای و انگ زدن به بیماری مانع از بیماریابی درست می‌شود که نمونه این اتفاق روستای چنار محمودی بود.»
وی تاکید کرد: «به یاد داریم که رسانه‌های بیگانه چگونه به این موضوع می‌پرداختند، مگر دلشان به حال اهالی روستا سوخته است؟ خیر اینطور نیست، این کار حمله‌ای به برنامه و PHC در ایران بود. ما بیماریابی کردیم و کار درستی است که جای تشویق دارد که شناسایی صورت گرفته است. همان کشورهایی که این موضوع برایشان مهم می‌شود خودشان هم موارد زیاد مبتلا به بیماری دارند و حتی یکی از اشخاصی که در مورد این موضوع در کشور ما اظهارنظر می‌کند خودش مبتلا به بیماری است؛ اما آیا دنیا در بیماریابی به ما کمک کرد؟ ما کار خودمان را انجام می‌دهیم، ولی اگر همکاری مشترک نباشد ما دچار مشکل می‌شویم.»
وی با اشاره به قدرت خدمات در نظام PHC کشور، تصریح کرد: «دستورالعمل کرونا و اچ آی وی و ارتباط این دو اسفند ۹۸ تدوین شد؛ یعنی زمانی که دنیا در شوک کووید ۱۹ بود و کسی به فکر اچ آی وی نبود ما به فکر بودیم. هر اتفاقی هم که بیفتد نباید از سایر بسته‌های خدمتی غافل شویم. در این پاندمی تحویل داروها به بهترین شکل انجام شد. مبتلایان اچ آی وی به دلیل نقص سیستم ایمنی از افراد آسیب‌پذیر هستند و ما برای ارائه دارو به منزل آنها رفتیم تا آنها از خانه خارج نشوند.»
رئیسی ادامه داد: «در اوایل سال ۹۸ هم که درگیر سیل و زلزله بودیم بازهم دارورسانی درنهایت محرمانگی به مبتلایان اچ آی وی متوقف نشد و حتی یک بیمار اچ آی وی در کشور نبود که دارو به دستش نرسد یا تاخیر در دریافت دارو داشته باشد. مدیریت در بحران با حفظ محرمانگی، موضوع مهمی است و این نکات باید در تاریخ ثبت شود.»
وی در ادامه افزود: «موضوع سرواپیدمیولوژی در ارتباط با بیماران اچ آی وی و میزان اندازه‌گیری آنتی‌بادی‌ها در ارتباط با کووید ۱۹ انجام شد. ارزیابی دریافت خدمات افرادی که با اچ آی وی زندگی می‌کنند در بحران کرونا نشان داد ۹۸ درصد دسترسی به دارو برای یک ماه داشتند، ۷۱ درصد دسترسی به ماسک داشتند، ۸۱ درصد دسترسی به محلول ضدعفونی‌کننده و ۹۱ درصد هم به اقلام کاهش آسیب (کاندوم) دسترسی داشتند.»
معاون وزیر بهداشت درباره وضعیت ابتلا به کرونا در افراد مبتلا به با اچ آی وی هم گفت: «در تهران و اصفهان حدود ۱۲۷۶ نفر مورد بررسی اولیه قرار گرفتند و فقط ۲۶ نفر به کرونا مبتلا شدند که علائم خفیفی داشتند. در حال حاضر هم مطالعه سرواپیدمیولوژی کووید ۱۹ در افراد مبتلا به اچ آی وی و خانواده‌هایشان در حال انجام است.»
تاثیر مثبت داروهای ایدز بر روی کرونا
وی درباره برخی اظهارات مبنی بر ابتلای کمتر بیماران HIV به کرونا، تاکید کرد: «اینگونه نیست که مبتلایان اچ آی وی به کرونا مبتلا نمی‌شوند یا جان خود را از دست نمی‌دهند، بلکه داروهای آنتیوایرالی که به مبتلایان اچ آی وی می‌دهیم بر کرونا هم موثر است و حتی بارقه‌های امیدی داریم که با توجه به ژنوم کرونای جدید و تشابه میان قطعات ژنتیکی با اچ آی وی بتوانیم امیدی برای آینده تولید واکسن اچ آی وی داشته باشیم.»
رئیسی ادامه داد: «همچنین تیم‌های سیار و موبایل کلینیک راه‌اندازی کردیم و خلاقیت‌هایی داشتیم که به مراکز جامع سلامت و DIC ها متصل هستند و خدمت ارائه می‌کنند. دستورالعمل ارائه متادون در شرایط کرونا ابلاغ شد و بهزیستی مشارکت فعالی برای ارائه خدمات داشت. علاوه بر این سازمان زندان‌ها و قوه قضائیه نیز بسیار همکاری داشتند.»
وی افزود: «دیگر برنامه ما ارائه واکسن آنفلوانزا به شکل رایگان برای مبتلایان اچ آی وی بود؛ هرچند که تامین واکسن بسیار سخت بود. ما ۵ میلیون واکسن خریده بودیم که قرار بود از ترکیه حمل کنند و به خاطر تحریم ولی واکسن‌ها را به ما ندادند، اما تعداد اندک واکسنی که خیلی کمتر از نیازمان بود را در اختیار بیماران قرار دادیم. ما حدود ۱۶ میلیون نفر افرادی داشتیم که واجد دریافت واکسن آنفلوانزا بودند، ولی مدیریت کردیم و یکی از اولویت‌های اصلی ما در کنار کارکنان بهداشت و درمان که در ارتباط با بیماران کرونایی بودند، بیماران اچ آی وی هم بودند و به همه آنها واکسن رایگان تزریق کردیم.»
وی افزود: «ایران همواره در ارائه برنامه‌ها به سازمان جهانی بهداشت موفق بود و پروپوزالی قوی از کشور ما نوشته شد و بودجه‌ای طی ۳ سال از سال ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۴ در حدود ۱۱ میلیون دلار به ما تخصیص پیدا کرد. در این تحریم‌ها تامین وسایل آزمایشگاه‌ها بسیار سخت بود و ما امروز ۱۹ آزمایشگاه فعال در کشور داریم. اگر یک ماه یک کشوری مثل فرانسه را تحریم کنیم با سر به زمین فرود می‌آید بعد ما ۴۰ سال است تحریم هستیم و روزبه‌روز هم شرایط سخت‌تر می‌شود. تحریم می‌کنند، ترور می‌کنند و هر بلایی که دلشان می‌خواهد سر ما می‌آورند و بعد ما را در همه‌چیز با آلمان و فرانسه مقایسه می‌کنند. اوایل کرونا معاون بهداشت یکی از کشورها نزد من آمد و پرسید چگونه آزمایش انجام می‌دهید درحالی‌که ۳۰۰ تا ۴۰۰ دستگاه از آمریکا برایشان آمده بود و کار کردن با آن را نمی‌دانستند و قرار شد تیمی برای آموزش از کشورمان به کمکشان برود.»
معاون وزیر بهداشت با اشاره به اینکه راه‌اندازی کلینیک‌های سیار اقدام بسیار مهمی بود، تاکید کرد: «همچنین مپینگی در سراسر کشور انجام دادیم و در هر استان پاتوق‌ها را شناسایی کردیم و می‌دانیم در هر شهر پاتوق‌ها کجاست و از همین استفاده می‌کنیم و با کمک همان افراد به آنها خدمات می‌دهیم. علاوه بر این سامانه ثبت و گزارشدهی را تقویت کردیم و امروز علیرغم تحریم و کرونا مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری عملکرد بسیار خوبی داشته است.»
کندی روند بیماریابی در کشور
وی افزود: «علاوه بر این پنجمین برنامه ملی استراتژیک کنترل عفونت اچ آی وی را تدوین کردیم که با مشارکت دستگاه‌ها اجرایی می‌شود و سند افتخاری است. البته از روند بیماریابی راضی نیستیم و راه جبران آن استفاده از برنامه پنجم است. اکنون بیماریابی کمتر از ۴۰ درصد است و پرونده‌های فعال ۷۰ درصد؛ اما درمان در حد ۹۷ درصدی ارائه می‌شود.»
رئیسی گفت: «دست‌هایی در جاهای مختلف در کار است که نمی‌گذارند ما بیماریابی کنیم. در لردگان برخی به ما حمله کردند و شانس آوردیم زنده ماندیم. با توجه به اینکه تمام مراحل شناسایی بیمار محرمانه است، چگونه می‌شود در روستایی تعدادی مبتلا شوند و کل جهان بفهمد؟ هم دستی پشت پرده بود و هم سیستم خارج از قوانین ما رفت. در محلی که برای مردم سخنرانی می‌کردیم مردم بسیار شریف و زحمتکش بودند، اما عده‌ای هم بودند که معلوم بود برای آنجا نیستند که به ما حمله کردند. همانجا که بودیم مستقیما فیلم‌ها برای BBC و... ارسال می‌شد و عده‌ای در خارج از کشور این افراد را تحریک می‌کردند که حتی درمان انجام ندهند.»
وی در پایان گفت: «ما در تامین کیت‌های رپید واقعا دچار مشکل هستیم حتی با تهیه ارز، اما متاسفانه به دستمان نمی‌رسد. ازاین‌رو امیدواریم سازمان جهانی بهداشت تحت تاثیر سیاست‌های غلط آقای ترامپ و دوستانش قرار نگیرد.»
احتمال دو برابر شدن مرگ مبتلایان در پاندمی
محمدمهدی گویا، رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت هم در نشست روز جهانی ایدز گفت: «هنوز ۱.۵ درصد مبتلایان به این بیماری از ابتلای خود آگاه نیستند. همچنین حداقل ۱.۳ درصد مبتلایان بخصوص کودکان و نوجوانان در طول پاندمی کووید ۱۹ در مقاطعی پیشگیری و درمان خود را رها کرده‌اند.»
وی با بیان اینکه در سال ۲۰۱۹ حدود ۶۲ درصد مبتلایان جدید از میان جمعیت‌های کلیدی بوده‌اند، افزود: «حتی قبل از پاندمی کووید ۱۹ هم پیشرفت‌ها در زمینه این بیماری راکد شده بود. اهداف ۹۰-۹۰-۹۰ (بخصوص ۹۰ درصد اول) پیشرفت چندانی نداشت و دچار رکود شد.»
گویا به عوارض سلامتی، اقتصادی و اجتماعی درازمدت کووید ۱۹ در افراد مبتلا به عفونت ایدز اشاره کرد و گفت: «گروه‌های آسیب‌پذیر در معرض آسیب بیشتری قرار گرفته‌اند. آثار سوء اقتصادی و اجتماعی کووید ۱۹ بیشتر از همه، افراد آسیب‌پذیر و جمعیت‌های کلیدی را هدف قرار داده و لازم است آنها را دریابیم.»
رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت گفت: «کووید ۱۹ بر روی خدمات جاری سلامت به‌خصوص افراد مبتلا به HIV (کاهش دسترسی به خدمات، ازهم‌گسیخته شدن خدمات مراقبت و درمان) آثار سوء داشته است. با توجه به تداوم موج‌های جدید کووید ۱۹، اگر HIV و TB در طی پاندمی به‌درستی مدیریت نشود، مرگ‌های ناشی از این دو بیماری دو برابر می‌شود.»
وی همچنین گفت: «در بسیاری از مناطق جهان خدمات اساسی پیشگیری از اچ‌آی‌وی مثل PMTCT و کاهش آسیب به‌شدت آسیب دیده است. همچنین تعداد کودکان مبتلا افزایش یافته و انجام تست با محدودیت جدی مواجه شده است. علاوه بر این خدمات Menta- health در بعضی مناطق جهان متوقف شده و درمجموع سقوط کیفیت خدمات یک واقعیت است که باید آن را جدی گرفت.»
وی تاکید کرد: «با توجه به اینکه همه‌گیری کووید ۱۹ همچنان ادامه دارد و آثار سوء اقتصادی و اجتماعی آن افزایش می‌یابد، ما نیاز داریم تا برای محافظت اقتصادی و اجتماعی از جمعیت‌های کلیدی در طی این پاندمی ابتکارات جدیدی را در پیش بگیریم.»
گویا ادامه داد: «یکی از تبعات اقتصادی کووید ۱۹ بر روی اچ‌آی‌وی کاهش ذخایر تشخیصی و دارویی در کشور به‌خصوص کشورهای فقیر است و این پیامد آثار مخرب فراوانی در پی خواهد داشت؛ زیرا مطالعات مدل‌سازی نشان داده که شش ماه کمبود ذخایر دارویی اچ‌آی‌وی میزان مرگ‌ومیر ناشی از عفونت را در بعضی کشورها به دو برابر می‌رساند.»
وی همچنین گفت: «دولت جمهوری اسلامی ایران تصمیم گرفته تا علیرغم پیامدهای بسیار سنگین کووید ۱۹ بر روی بسیاری از برنامه‌های سلامت، اجازه ندهد هیچگونه وقفه‌ای در برنامه‌ها به‌خصوص برنامه بسیار مهمی مثل TB-HIV، مالاریا، بیماری‌های غیرواگیر و ... رخ دهد.»
وی با تاکید بر لزوم جهش در پاسخ‌دهی به موارد بیماری، گفت: «اجازه نخواهیم داد هیچگونه وقفه‌ای در برنامه پاسخ ما به اچ‌آی‌وی رخ دهد. سرمایه‌گذاری خود را برای پاسخ به اچ‌آی‌وی افزایش خواهیم داد. همچنین ابتکارات جدید پیشگیری، تشخیص و درمان را مورد استفاده قرار خواهیم داد و برای خدمات درمانی Multi months dispensing حق انتخاب را به PLHIV خواهیم داد.»
رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت گفت: «همچنین کودکان، زنان، نوجوانان، خانم‌های باردار و جمعیت‌های کلیدی اولین اولویت‌های ما هستند و ابتکارات جدید را در آموزش و اطلاع‌رسانی و پیشگیری و درمان به کار خواهیم گرفت و همکاری‌های خود را با سایر سازمان‌های دولتی، غیردولتی و NGO ها و جامعه مدنی گسترش خواهیم داد. البته هرروز بیشتر از دیروز بر روی پیشگیری سرمایه‌گذاری می‌کنیم چراکه عضو ائتلاف پیشگیری جهانی هستیم و تلاش می‌کنیم برای دیگران الگو باشیم.»
گویا در پایان تاکید کرد: «در حال حاضر از داروهای جدید پیشگیری استفاده می‌کنیم؛ داروهایی با اثرگذاری طولانی‌مدت که بررسی‌ها نشان داده تا ۹ برابر در کاهش ابتلا بخصوص در خانم‌ها موثر بوده‌اند.»سپید
نظرشما
آخرین اخبار