گستردگی وجود مساجد در محلات مختلف تهران و دیگر شهرهای ایران امکان مناسبی را در وضعیت اپیدمی کنونی به وجود آورده است.
شفاآنلاین>اجتماعی>پر واضح است که
وضعیت شیوع کرونا در کشور به گونهای است که نمیتوان فقط از یک دستگاه
اجرایی انتظار مهار آن را داشت، هرچند وزارت بهداشت و درمان به نوعی
فرماندهی این مبارزه را به عهده دارد، اما بدون شک باید از ظرفیتهای موجود
دیگر در این راه نیز استفاده کرد. یکی از این ظرفیتها -که اتفاقا در طول
دوره فراگیری بارها بر آن تاکید شده - استفاده از ظرفیت مساجد و بسیج در
هرمحله است.
به گزارش شفاآنلاین:رهبر معظم انقلاب اسلامی هم در سخنانی که در سوم آبانماه در
جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا داشتند به این موضوع اشاره کردند. ایشان در
آن جلسه به مسؤولان ستاد در رابطه با «آموزش همگانی درباره راههای شیوع و
شیوههای پیشگیری بهصورت محلهمحور و با استفاده از ظرفیت مساجد و بسیج»
توصیه کردند.
فردای آن روز هم علیرضا زالی، فرمانده ستاد مقابله با کرونا تهران از
جلسهای خبر داد که در آن مقرر شده بود از مساجد و امکانات آنها به عنوان
کانون ساماندهی و انجام بهینه خدمات جهاد گونه برای تحقق منویات رهبر معظم
انقلاب استفاده شود. او همچنین خبر داده بود در جلسه ستاد مقابله با کرونا
قرار شده از ۱۰۰ مسجدی که امکان بهداشتی و درمانی دارند، استفاده بهینه
شود. 10 روز بعد باز هم این موضوع به محور اصلی نشست روزانه علیرضا زالی
تبدیل شد. او این بار هم به سابقه مشارکت ۳۰۰ مسجد تهران برای مقابله با
کرونا در پیکهای قبلی اشاره کرد و البته که بر ظرفیت مساجد بهعنوان نقطه
کانونی برای مقابله با کرونا در پیک سوم تاکید داشت. حالا اما به فاصله چند
هفته بنیاد احسان ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره) پا را پیشتر گذاشته و
اسامی مساجد برای غربالگری و تشخیص زودهنگام بیماری کرونا در مساجد مناطق
مختلف شهر تهران را اعلام کرده است؛ فعالیتی که میتواند نقش موثری در مهار
این بیماری با تمرکز بر محلهها داشته باشد، چرا که پیش از این از ظرفیت
بسیج و مساجد محرومیتزدایی در معیشت مردم و البته توزیع اقلام بهداشتی
استفاده میشد و حالا با غربالگری و تشخیص زودهنگام بیماری وارد حلقه مهم
قطع چرخه سرایت شده است؛ حلقهای که به باور بسیاری از اپیدمیولوژیستها
مهمترین اقدام در راه مقابله با کروناست.
پویشی برای ایران
ابتداییترین
و البته مهمترین اقدام در مهار چرخه سرایت به باور بسیاری از کارشناسان،
شناسایی مبتلایان است. حالا هم چند روزی است که خبر تولید کیتهای سریع
تشخیصی از سوی ستاد اجرایی فرمان امام(ره) منتشر شده است، اما هنوز این
مراکز از این کیتهای تشخیصی بیبهره هستند.
محمدمهدی حسینی، مدیر
ارتباطات و اطلاعرسانی بنیاد احسان ستاد اجرایی فرمان امام (ره) معتقد است
دسترسی به این کیتهای تشخیصی در روند فعالیت این مراکز تاثیر بسیاری
میگذارد و هرچند این حرکت مردمی است، اما ما گوش به فرمان وزارت بهداشت و
درمان هستیم، چرا که این کیتها ابتدا در اختیار این وزارتخانه قرار
میگیرد. هر چند با توجه به جلساتی که خواهیم داشت امیدواریم هرچه زودتر
این کیتهای تشخیصی سریع در اختیار این مراکز هم قرار بگیرد.
از او
درباره معیار انتخاب مساجد در تهران میپرسیم. اینکه مؤلفههایی در تعیین
27مسجد به عنوان مرکز غربالگری رایگان وجود داشته یا خیر. او به جامجم
میگوید: «در روند انتخاب چند نکته مهم لحاظ شده است؛ نکته اول معطوف به
بافت تراکم آن منطقه است، چرا که به صورت طبیعی سرایت در مناطق پرتراکم هم
بیشتر و هم خطرناکتر است و دومین نکته معطوف به انتخاب مساجد در محلات
کمبرخوردارتر است. زیرا به صورت عمومی انجام آزمایش کرونا هزینه نسبتا
گرانی دارد و این اتفاق این امکان را به افراد کمبرخوردار برای انجام
آزمایش میدهد.» هر چند این طرح حالا مورد استقبال بسیاری از عموم واقع شده
است، اما هنوز به نوعی در مرحله پایلوت قرار دارد. هر چند مدیر ارتباطات و
اطلاعرسانی بنیاد احسان ستاد اجرایی فرمان امام(ره) امیدوار است خیلی زود
از این ظرفیت بتوان در استانهای بزرگ و گرفتار کرونا استفاده کرد و این
پویش را به وسعت ایران گسترش داد.
استفاده ضربتی از ظرفیت اقامتی
هر
چند حالا نزدیک به 9 ماه از آغاز فراگیری کرونا در کشور میگذرد، اما
همچنان برخی رویکردها در این حوزه در مسیر درستی قرار ندارد. مسعود
یونسیان، اپیدمیولوژیست میگوید نوع رفتاری که تا به حال با افراد مبتلا
میشده درست نبوده است. تاکنون به افرادی که تستشان مثبت بوده توصیه
میشده به دلیل این که علائم شدیدی ندارند در خانه قرنطینه شوند. به این
مفهوم که نگاه نهادهای مجری معطوف به مراجعه و بستری برای دریافت خدمات و
مراقبتهای پزشکی بوده است در حالی که نگاه درستی که همه متخصصان علوم
بهداشتی به آن باور دارند معطوف به این است که بعد از شناسایی بیمار او را
باید تحت نظارت کامل در یک اقامتگاه معین داشته باشیم. به باور او حالا
باید در فراهم کردن مکانهای اقامتی برای مبتلایان کوشش کنیم. او به جامجم
میگوید: «باید اقامتگاهها، هتلها، مسافرخانهها یا حتی مدارس را برای
پذیرش این مبتلایان بسیج کنیم. وقتی از قرنطینه حرف میزنیم باید به این
نکته هم توجه کنیم که آنچه تا به حال از قرنطینه مبتلایان حرف زده میشده
با آنچه باید باشد تقریبا هیچ تناسبی ندارد و امکان این کار هم برای اغلب
مردم جامعه وجود ندارد. انتظار از قرنطینه به این مفهوم است که فرد مبتلا
طی مدت دو هفته در اتاقی جداگانه با سرویس بهداشتی مجزا و همه لوازم مورد
نیاز جداگانه سر کند که امکان چنین چیزی تقریبا وجود ندارد. همین است که
معتقدم باید طی دو تا چهار هفته به صورت ضربتی از همه ظرفیتهای اقامتی
کشور در این خصوص استفاده کنیم.»
اهمیت استفاده از ظرفیت مساجد
گستردگی
وجود مساجد در محلات مختلف تهران و دیگر شهرهای ایران امکان مناسبی را در
وضعیت اپیدمی کنونی به وجود آورده است. فرصتی که به باور بسیاری از
کارشناسان در بحران کنونی میتواند تاثیر شگفتی در سرعتبخشی تشخیص بیماران
داشته باشد. بعد از توصیه رهبر معظم انقلاب مبنی بر استفاده از ظرفیت
مساجد، حسن روحانی هم در حکمی که برای وزیر کشور به عنوان فرمانده قرارگاه
عملیاتی ستاد مقابله با کرونا نوشت به موضوع «استفاده از ظرفیتهای مردمی
از جمله مساجد، بسیج، خیرین و سازمانهای مردمنهاد و سایر سرمایههای
عمومی برای حمایت از اجرای مصوبات و کمک به تامین معیشت اقشار آسیبپذیر»
اشاره کرد. رحمانیفضلی هم در اولین نشست بعد از این حکم از تمامی
گروههایمردمی، سازمانهای مردمنهاد، خیرین و تشکلهای اجتماعی و همچنین
مساجد دعوت به همکاری و یاری رساندن کرد. این موضوع وقتی مورد اهمیت بیشتری
قرار میگیرد که بدانیم در شهر تهران
۳۵۴ محله وجود دارد که بسیاری
معتقدند باید یک برنامهریزی و ترسیم نقشهای در حوزه بهداشتی و درمانی با
محوریت مساجد و کمک نیروهای بسیجی و داوطلب داشته باشیم.
آنها بر این باورند که مساجد نقاط معروف و شناختهشدهای در محلهها محسوب میشود.
کنترل جهادی کرونا با طرح شهید سلیمانی
حالا
همه نیروها، سازمانها، نهادها، ظرفیتها و... پای کار آمدهاند تا شاید
بشود با ویروسی که مدتهاست همه دنیا را درگیر کرده مقابله کنند. این موضوع
آنقدر ادامهدار و فراگیر شد که با اوجگیری مجدد کرونا در کشور، سازمان
بسیج مستضعفین هم علاوه بر سایر فعالیتهای خودجوش و مردمیاش در روزها و
ماههای قبل، اینبار جدیتر از قبل و طی تفاهمنامهای با وزارت بهداشت به
میدان آمد و مقرر شده که بیش از گذشته از ظرفیت پایگاههای بسیج
مساجد استفاده شود و همین تصمیم، پایهگذار اجرای طرحی به نام و یاد شهید
حاج قاسم سلیمانی شده است. در این طرح، نیروهای وزارت بهداشت و بسیج
هرکدام وظیفه خود را انجام میدهند، اما بهواسطه هدفی یکسان برای مقابله
با ویروس کرونا، هرکدام از این خدمتها در راستای یکدیگر قرار میگیرند و
به هم متصل میشوند.
حجتالاسلام والمسلمین احسان رضایی، رئیس سازمان
بسیج مساجد و محلات درباره این طرح به جامجم میگوید: این طرح با اوجگیری
مجدد کرونا و توسط بخشی از پزشکان در مجموعه بسیج جامعه پزشکی شکل گرفت و
بعد پختهتر شد و با نقشآفرینی پایگاههای مقاومت تبدیل به طرحی جامع شد.
به گفته او این طرح دو بخش اصلی دارد که یک بخش مربوط به پایگاههای
مقاومت در سراسر کشور است؛ از دورافتادهترین روستاها تا پایتخت. اینطور
که مشخص است، نیروهای پایگاههای بسیج در مساجد سراسر کشور متولی پیشبرد
بخشی از اهداف طرح شهید سلیمانی هستند. به گفته رضایی برخی از پایگاهها
متولی اطلاعرسانی و آموزشهای عمومی میان اهالی یک منطقه هستند؛
آموزشهایی که میتواند در پیشگیری از ابتلا به بیماری کرونا موثر باشد.
امدادرسانی به خانوادههایی که علایم بیماری دارند و نمیخواهند از
خانههایشان خارج شوند هم یکی دیگر از فعالیتهایی است که به صورت
ساماندهیشده در این طرح عملی میشود اما رضایی درباره بخش دوم این طرح
میگوید: این بخش کاملا تخصصی و مرتبط با پزشکها است؛ آنقدر که بیش از
2000 تیم پزشکی در سطح کشور شکل گرفته که به صورت ساماندهی شده با افراد یک
محل، یک منطقه و مراجعهکنندگان پایگاههای بسیج در مساجد سطح شهر ارتباط
میگیرند و پایش و شناسایی بیماران و مراقبتهای پس از بیماری برای آنها
شکل میگیرد.
همچنین دیروز سعید نمکی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
در حکمی امور پشتیبانی طرح آموزش، بیماریابی و جداسازی مدیریت کرونا (طرح
شهید قاسم سلیمانی) را به پیرحسین کولیوند محول کرد.
طرح شهید قاسم سلیمانی طرحی است که با همکاری وزارت بهداشت و سازمان بسیج برای آموزش همگانی، بیماریابی و مدیریت کرونا اجرا میشود.
اهمیت غربالگری در قطع سرایت
پویش
به راه افتاده از سوی بنیاد احسان مبنی بر غربالگری رایگان برای شناسایی
مبتلایان چقدر در راه مهار یا قطع چرخه سرایت کمککننده است؟ کمی به عقبتر
برویم شاید بتوانیم اینطور بپرسیم که آیا اصلا گسترش غربالگری برای یافتن
مبتلایان تازه در قطع چرخه سرایت مهم است؟ این سؤالی است که از مسعود
یونسیان، اپیدمیولوژیست و استاد دانشگاه میپرسیم. او معتقد است اگر منظور
از گسترش غربالگری این باشد که ما بیشتر و شدیدتر و با جدیت بیماریابی کنیم
پاسخ آن مثبت است. به باور بسیاری از کارشناسان این حوزه و مجامع
بینالمللی بهداشتی هم بیماریابی گسترده جزو اولین توصیهها در راه مقابله
با این فراگیری است، اما نکته مهم پس از این مرحله است. اینکه پس از
شناسایی مبتلایان چه کار باید بکنیم؟ این استاد دانشگاه میگوید یافتن و
شناسایی بیماران در این دوره کار سختی است، اما جداسازی افراد مبتلا با
دیگران و مدیریت بیماران در دوره نقاهت کار بسیار سختتری است. مشکل اساسی
کنونی یافتن مکان برای غربالگری نیست. مشکل ابتدایی نبود دسترسی به تعداد
کافی کیتهای تشخیصی با هزینه مناسب بوده که به گفته وزیر بهداشت و درمان
به زودی در اختیار قرار میگیرد و این به معنای آن است که یکی از مشکلات
بر سر راه تا حدودی رفع شده است. اما مشکل مهم همچنان پابرجاست. اینکه با
مثبت شدن تست افراد چه اتفاقی میافتد؟ ما چه تصمیمی پس از شناسایی این
افراد داریم؟
بنیاد احسان چه میکند؟
بنیاد
احسان یک بنیاد اجتماعی وابسته به ستاد اجرایی فرمان امام(ره) است که به
منظور سازماندهی به فعالیتهای واکنش سریع راهاندازی شده است.
این
بنیاد در روزهای درگیر با کرونا به فعالیتهای مختلفی در زمینه مبارزه با
شرایط کرونایی پرداخته است که از جمله آنها میتوان به راهاندازی سامانه
تشخیص کرونا، اعزام کاروانهایی با نام کاروانهای سلامت به استانهای
درگیر با کرونا (شامل اعزام پزشک، تیمهای درمانی سیار و...)، توزیع
بستههای بهداشتی ضدکرونایی در منطقههای محروم در سطح کشور، تولید ماسک
بهداشتی، ضدعفونی معابر عمومی در شهرها و روستاهای کشور، توزیع بستههای
خوراکی بین کارکنان و بیماران بخش کرونا در بیمارستانها اشاره کرد. حالا
چند هفتهای است که این بنیاد اقدام به غربالگری رایگان کرونا در مساجد
کرده است.
در مرحله اول این اقدام چهار مسجد در چهار منطقه مختلف تهران
بهعنوان مراکز این بنیاد در غربالگری معرفی شد و حالا آنطور که
محمدمهدی حسینی، مدیر ارتباطات و اطلاعرسانی بنیاد احسان ستاد اجرایی
فرمان امام(ره) به جامجم میگوید این تعداد به 17 مسجد در سراسر تهران
رسیده و قرار است در هفته پیشرو 10مسجد دیگر هم به این فهرست اضافه شود.
این بنیاد طرح میزهای غربالگری و تشخیص زودهنگام کرونا را یاریرسانی به
کادر درمان و کوشش در راستای بهبود و ارتقای کیفیت سلامت کشور با بهرهگیری
از مشارکت همدلانه و همیاری جامعه میداند و معتقد است استفاده از ظرفیت
مساجد در این پویش در گستردگی و سرعت عمل شناسایی بیماران تاثیر شگفتی
دارد.
شناسایی رایگان بیماران مبتلا به کرونا
حالا
سه هفته از آغاز این پویش میگذرد و میزان استقبال عموم از این طرح به
گونهای بوده که در همین فاصله مجریان این پویش به فکر گستردهتر کردن عرصه
فعالیتشان باشند.
محمدمهدی حسینی میگوید آمار دقیقی از میزان
مراجعان ندارد؛ اما آنطور که او با حضور در برخی از این مراکز متوجه شده
است روزبهروز مردم بیشتری برای غربالگری به این مراکز مراجعه میکنند،
اما روی میز غربالگری مساجد چه میگذرد؟ در این پویش چه اتفاقی افتاده که
قرار است در مهار چرخه سرایت کمککننده باشد.
حسینی ابتدا از اعضای این
پویش حرف میزند، اینکه همه آنها اعضای گروههای جهادی هستند و تخصصهای
مرتبط با این حوزه دارند. او به جامجم میگوید: «شناسایی علائم ابتدایی در
رابطه با بیماری با دستگاههای تبسنج و اندازهگیری اکسیژن خون صورت
میگیرد. پس از این مرحله افرادی که علائم ابتلا داشته باشند به صورت
رایگان توسط پزشکان معرفی شده از سوی این مراکز ویزیت میشوند و برای آنها
نسخه نوشته میشود. افرادی هم که نیاز به بستری شدن داشته باشند با هماهنگی
به مراکز درمانی معرفی میشوند.»
او در رابطه با مرحله بعد از شناسایی
بیمار انی با علائم کمتر میگوید پزشک برای این افراد هم دارو تجویز
میکند و توصیههایی در راستای قرنطینه به آنها ارائه میدهد و در این میان
از افراد کمبرخوردار برای قرنطینه حمایت میشود.