مرتضی ضرابی اظهار کرد:منابع سلول‌های بنیادی خون‌ساز شامل چند بخش خون بند ناف اعم از سلول‌های بنیادی مغز استخوان و خون محیطی است. شرکت فناوری بن یاخته‌های رویان در حال حاضر تنها مرکز ارائه‌دهنده خدمات جداسازی و ذخیره‌سازی سلول‌های بنیادی خون‌ساز مغز استخوان است.
شفاآنلاین>سلامت>مدیرعامل شرکت فناوری بن یاخته‌های رویان ضمن تشریح اقدامات و فعالیت‌های بانک خون بندناف رویان، در عین حال از کارآزمایی بالینی درمان بیماران فلج مغزی با استفاده از سلول‌های بنیادی خون بندناف خبر داد.
به گزارش شفاآنلاین: مرتضی ضرابی با اشاره به روز جهانی خون بند ناف و اقدامات انجام شده در حوزه بانک سلول‌های بنیادی، گفت: «فناوری بن یاخته‌های رویان در سال ۱۳۸۴ با هدف تامین سلول‌های بنیادی برای مراکز پیوند راه‌اندازی شد که ابتدا بحث جمع‌آوری خون بند ناف به عنوان یک منبع سلول‌های بنیادی مورد توجه قرار گرفت و منجر شد که بانک خون بند ناف را راه‌اندازی کنیم و بعد از آن بود که به دلیل نیاز مراکز پیوند، سلول‌های بنیادی خون محیطی و مغز استخوان و به زودی سلول‌های بنیادی بافت بند ناف را هم جمع‌آوری می‌کنیم. بنابراین اقدامی که در رویان انجام شده، ذخیره‌سازی منابع سلول‌های بنیادی است.»
وی افزود: «منابع سلول‌های بنیادی خون‌ساز شامل چند بخش خون بند ناف اعم از سلول‌های بنیادی مغز استخوان و خون محیطی است. شرکت فناوری بن یاخته‌های رویان در حال حاضر تنها مرکز ارائه‌دهنده خدمات جداسازی و ذخیره‌سازی سلول‌های بنیادی خون‌ساز مغز استخوان است. فرآیند جمع‌آوری خون بند ناف است که نمونه جمع‌آوری شده، پروسسینگ آن انجام شده و نهایتا درون تانک‌های ذخیره نیتروژن ذخیره می‌شود.»
ضرابی ادامه داد: «در حال حاضر بانک خون بند ناف رویان یک بانک عمومی و یک بانک خصوصی دارد؛ در بانک خصوصی یا خانوادگی ما نزدیک به ۱۳۰ هزار نمونه بندناف ذخیره‌سازی شده و در بانک عمومی هم ۵۱۰۰ نمونه ذخیره‌سازی شده و مجموعاً در بانک خون بند ناف رویان بیش از ۱۳۵ هزار نمونه ذخیره شده است. ما بزرگترین ظرفیت سلول را در حال حاضر در سطح منطقه داریم که می‌توان آن را مورد استفاده قرار داد. این نمونه‌ها را از ۳۱ دفتر نمایندگی‌مان در استان‌های مختلف جمع‌آوری کردیم و از کشورهای دیگر هم اعم از ترکیه، رومانی، عراق، افغانستان، نروژ، کانادا، انگلیس، عمان، امارات و... نمونه بند ناف داریم؛ به طوری که ایرانیانی در این کشورها بودند و زایمان در آن کشورها انجام شده، اما نمونه بند ناف در کشور ما ذخیره‌سازی شده است.»
وی درباره استفاده از سلول‌های بنیادی گفت: «سلول‌های بنیادی که در خون بند ناف حضور دارند، سلول‌های بنیادی خون‌ساز است و بیشترین استفاده از آن را در بیماری‌هایی که منشا خونی دارند، مانند سرطان خون، کم خونی‌ها، تالاسمی و کم خونی‌های مادرزادی و... استفاده می‌شوند که برای آنها هم از سلول‌های بنیادی بانک عمومی و هم از سلول‌های بنیادی بانک خصوصی استفاده کرده‌ایم. در عین حال برای بیماران فلج مغزی هم بزرگترین کارآزمایی بالینی را آغاز کردیم تا از سلول‌های بنیادی خون بند ناف برای درمانشان استفاده کنیم.»
ضرابی ادامه داد: «در عین حال ما در کنار بانک خون بند ناف، بانک خون محیطی را هم داریم که به این صورت است که بیماران سرطانی که می‌خواهند تحت شیمی‌درمانی قرار بگیرند و نیاز به پیوند دارند، معمولا مراکز پیوند قبل از شیمی درمانی، نمونه خون آنها را در اختیار ما قرار می‌دهند و ما کار ذخیره‌سازی نمونه خون محیطی بیماران را انجام می‌دهیم و بعد از اتمام شیمی درمانی نمونه بلافاصله برای پیوند ارسال می‌شود. این از اقداماتی است که برای مراکز پیوند بسیار موثر بوده و خوشبختانه تاکنون نمونه نزدیک به ۵۲۰ بیمار ذخیره‌سازی شده که از این تعداد ۲۱۰ پیوند موفق داشتیم که خبر بسیار خوبی در حوزه پیوند سلول‌های بنیادی خون محیطی است.»
وی همچنین اظهار کرد: «خوشبختانه با اقداماتی که انجام شده و علی‌رغم همه محدودیت‌هایی که ما به واسطه تحریم‌های ظالمانه داشتیم، توانستیم در کنار کشورهای مختلف، یک ذخیره سلولی مناسب را ایجاد کنیم. یکی از نکات بسیار مهم در این زمینه این است که ذخیره‌سازی سلول‌های بنیادی باعث می‌شود که به میزان زیادی از خروج ارز از کشورمان جلوگیری شود. زیرا هر نمونه از خون بند ناف اگر بخواهد از سایر کشورها وارد کشور شود، ۳۵ تا ۴۰ هزار دلار به ازای هر نمونه باید پرداخت شود. بنابراین هرچقدر بتوانیم تامین سلول‌های بنیادی را در داخل کشور داشته باشیم قاعدتا بهتر است. ما به دنبال این هستیم که بتوانیم نمونه‌های خون بند ناف‌مان را که متصل به بانک جهانی است برای درمان بیماران سایر کشورها هم فعال کنیم.»
ضرابی تاکید کرد: «بانک خون بند ناف رویان به عنوان تنها بانک خون بند ناف در ایران است که در عرصه جهانی ثبت شده است. در دنیا ۱۲۰ بانک عمومی خون بند ناف وجود دارد که نزدیک به ۸۰۰ هزار نمونه در آنها ذخیره‌سازی شده است، اما در بانک خصوصی و خانوادگی حدود هفت میلیون نمونه خون بند ناف در دنیا ذخیره شده است که از این تعداد نزدیک به ۴۰ هزار نمونه مورد پیوند قرار گرفته است. بیشترین کاربرد سلول‌های بنیادی خون بندناف در بیماری‌های خونی است، اما با این سلول‌ها پتانسیل درمان بیش از ۸۰ بیماری وجود دارد و عمدتاً بیماری‌هایی است که آسیب سلولی را در آن شاهدیم. البته حتما به این معنی نیست که درمان می‌کند، بلکه معتقدند ظرف هشت تا ۱۰ سال آینده، سلول درمانی قطعا مکمل درمانی در بسیاری از بیماری‌ها خواهد بود.»
وی با بیان اینکه در حال حاضر در دنیا بیش از ۴۰۰ کارآزمایی بالینی برای اطفال با استفاده از سلول‌های بنیادی بندناف انجام می‌شود، گفت: «این موارد نشان می‌دهد که این موضوع بسیار مهم است. باید توجه کرد که هر سلولی که بخواهد وارد کاربرد درمانی و درمان بیماری‌ها شود، باید بعد از فاز حیوانی و مشخص شدن نتایج آن، وارد فاز تحقیقات انسانی شود. در حال حاضر در دنیا کارآزمایی‌های بالینی بر روی فلج مغزی، ام اس، اس‌ام‌ای و... با استفاده از سلول‌های بنیادی خون بند ناف انجام می‌شود. در حوزه بالغین هم برای بیماری‌هایی مانند سکته مغزی، آلزایمر، صدمات نخاعی و... کارآزمایی بالینی انجام می‌شود. ما هم متناسب با دنیا برای بیماری فلج مغزی کارآزمایی بالینی را آغاز کردیم و ۱۲۰ بیمار را پیوند کردیم و در حال ارزیابی هستیم. در بیماران اوتیسم هم به همین صورت اقدام می‌کنیم. با این اقدامات امیدواریم در حوزه سلول درمانی برای بیماران غیر خونی هم حرفی برای گفتن داشته باشیم.»
ضرابی همچنین اظهار کرد: «این اقدامات را با همراهی مرکز طبی کودکان آغاز کردیم، خوشبختانه فاز اول انجام شده و برای فاز دوم و سوم هم وزات بهداشت مجوز داده است، اما با توجه به کرونا و محدودیت‌های مراکز درمانی فعلا نتوانستیم این طرح را ادامه دهیم. امیدواریم با فروکش کردن کرونا بتوانیم کار را ادامه دهیم.»
وی با بیان اینکه ۳۵ محصول در دنیا از ضمائم زایمانی به دست می‌آیند، گفت: «به عنوان مثال از بافت بند ناف، پرده جنینی و... استفاده می‌شود. با همین ایده است که قصد داریم به فرآوری این محصولات اقدام کنیم و با همین ایده در صددیم تا اولین پالایشگاه ضمائم زایمانی را راه‌اندازی کنیم تا از دور ریز آنها جلوگیری کنیم.»
ضرابی افزود: «آنچه مدنظرمان است راه‌اندازی بانک‌های خون بند ناف در کشورهای همسایه است. خوشبختانه دانش فنی جمع‌آوری سلول‌های بنیادی در کشور ما کاملا بومی است و اکنون حداقل از سه کشور درخواست راه‌اندازی خون بند ناف را داریم که با توجه به اینکه تفاهم اولیه انجام شده امیدواریم بتوانیم در این کشورها بانک خون بند ناف را راه اندازی کنیم. همچنین راه‌اندازی دفاتر نمایندگی در کشورهای دیگر و توسعه این دفاتر از دو دفتر به پنج دفتر در دستور کارمان است. همچنین قبل از پایان سال و احتمالاً در ایام دهه فجر، خدمات ذخیره‌سازی پالپ دندان را ارائه خواهیم کرد. دندان‌ها و ریشه دندان امروزه به عنوان منبعی از سلول‌های بنیادی مطرح است و می‌تواند ذخیره شده و در آینده برای برخی بیماری‌های غیرخونی مورد استفاده قرار گیرد.»
ضرابی ادامه داد: «بیش از ۱۳۰ هزار خانواده عضو مرکز خون بند ناف رویان هستند. ما در یک طرح سراسری برای ارزیابی سلامت خانواده‌های عضو بانک خون بند ناف، طرحی را آغاز کردیم و انتظار داریم خانواده‌هایی که عضو بانک خون بند ناف هستند، به سامانه ما مراجعه کرده و پرسشنامه تکمیل کنند. هدف این است که ببینیم سلامت نوزادانی را که سلول بنیادی آنها ذخیره شده به چه صورت است و اگر نیاز به سلول بنیادی دارند، امکان پیوند را برایشان فراهم کنیم. در عین حال در راستای رسالت اجتماعی که رویان دارد، تسهیلات ویژه‌ای را برای خانواده‌هایی که کودک مبتلا به بیماری خونی دارند، ارائه می‌دهیم. خوشبختانه با همکاری بنیادهای خیریه این امکان فراهم شده که بتوانیم نمونه‌های خون بندناف خانواده‌هایی که کودک مبتلا به بیماری خونی دارند، ذخیره‌سازی کنیم. اگر مادری باردار است و کودک مبتلا به بیماری خونی دارد، حتما درخواست دهد تا نمونه خون بند نافش را ذخیره‌سازی کنیم. بسیاری از پیوندهایی که تاکنون انجام دادیم، پیوند خواهر و برادر بوده که از نمونه خون بند ناف‌شان استفاده شده و موفق هم بوده است. طی دو سه روز آینده هم یک پیوند مهم را برای دختر سه ساله‌ای که مبتلا به بیماری نقص سیستم ایمنی است، از طریق خون بند نافی که هشت سال قبل ذخیره شده، انجام می‌دهیم.»
وی همچنین درباره تاثیر کرونا بر حوزه ذخیره خون بند ناف، گفت: «بیماری کرونا به دلیل اپیدمی که ایجاد کرده، منجر شده که تمام شئون زندگی تحت تاثیر قرار گیرد. طبق آماری که در دنیا وجود دارد، این است که کرونا منجر به کاهش ۳۰ درصدی ذخیره‌سازی سلول‌های بنیادی خون بند ناف شده است. خوشبختانه علی‌رغم شرایط کرونایی در شش ماهه اول ۱۳۹۹ یک رشد بیش از ۲۵ درصد و نزدیک ۳۰ درصد در ذخیره‌سازی خون بند ناف در کشور داشتیم که نشان دهنده اطلاع رسانی خوب و اهمیت دادن خانواده‌ها به موضوع سلامت است که باعث شده در کشورمان علی‌رغم شرایط کرونا با افزایش تعداد درخواست‌ها برای ذخیره‌سازی سلول‌های بنیادی مواجه شویم.»
ضرابی ادامه داد: «ما از زمان آغاز کرونا در کشور و از ۲۵ اسفند ماه، یک کارآزمایی بالینی را با همکاری بیمارستان‌های دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی آغاز کردیم که فاز صفر و یک آن به اتمام رسیده و بیماران مختلفی سلول‌های بنیادی مزانشیمی بندناف و مغز استخوان را دریافت کردند و این‌ها به دلیل ویژگی این سلول‌ها که منجر به ترمیم سیستم ایمنی و ترمیم ریوی می‌شود، به نظر می‌آید که موثر باشد که امیدوارم با مشخص شدن نتایج بتوانیم از این موارد در بیماران کرونا استفاده کنیم.»
ضرابی در پاسخ به سوالی درباره هزینه‌های ذخیره خون بند ناف در رویان، گفت: «در حال حاضر در بین 1.5 تا دو درصد زایمان‌ها نمونه‌های خون بند ناف‌شان جمع آوری می‌شود و در برخی استان‌ها آمارها به 2.5 درصد هم رسیده است. مانند تهران، خراسان رضوی و فارس جزو استان‌هایی بودند که بیشترین نمونه‌گیری بند ناف را داشتند.»
وی گفت: «افرادی که می‌خواهند در بانک خصوصی ذخیره سازی کنند باید هزینه پرداخت کنند. هزینه اولیه سه میلیون و 700 هزار تومان است و سالانه هم 160 هزار تومان به عنوان هزینه نگهداری سالانه دریافت می‌شود. اما خوشبختانه اکنون شرایطی ایجاد کردیم که همه افراد با هر شرایط اقتصادی بتوانند از این امکانات استفاده کنند و امکان تقسیط یا استفاده از تسهیلات وجود دارد. کسی را به دلیل مشکل مالی از این امکان محروم نمی‌کنیم. در عین حال بیمه‌های تکمیلی بخشی از هزینه‌ها را پرداخت می‌کنند و امیدواریم سایر بیمه‌ها را هم بتوانیم متقاعد کنیم که این حوزه را هم جزو خدمات‌شان آورند.»
وی درباره شرایط ذخیره سازی خون بند ناف، گفت: «کسانی که در آستانه تولد فرزندشان هستند و می‌خواهند از امکان ذخیره سازی خون بند ناف استفاده کرده و از بانک خصوصی استفاده کنند، از آنجایی که فعلاً در بانک عمومی نمونه ای را جمع آوری نمی‌کنیم، افراد می‌توانند در سایت بانک خون بند ناف رویان بعد از هفته 36 مراجعه کرده و ثبت نام کنند. به زودی طرحی را برای افزایش تعداد نمونه‌های بانک عمومی شروع می‌کنیم و از خیرین می‌خواهیم که مشارکت کنند تا بتوانیم این اقدام را انجام دهیم.»سپید
نظرشما
آخرین اخبار