در دوران کرونا که مراجعه به مطبها با کاهش چشمگیری مواجه شد، خیلی از مطبها دچار بحران مالی شدند.
شفاآنلاین>سلامت>بسیاری از فعالان جامعه پزشکی میگویند برخلاف قول و قرارها مبنی بر حمایت از مطبهای آسیب دیده، تاکنون حمایتی صورت نگرفته است
امین جلالوند
به گزارش شفاآنلاین:در دوران کرونا که مراجعه به مطبها با کاهش چشمگیری مواجه شد، خیلی از مطبها دچار بحران مالی شدند. شرایط به حدی ناگوار شد که برخی مطبهای پزشکی مجبور به تعطیلی شدند. در این شرایط قرار بود که از مطبهای آسیب دیده از کرونا حمایت شود و قول و قرارهایی هم مطرح شد، اما حالا با وجود گذشت بیش از 9 ماه از شیوع بحران کرونا، فعالان جامعه پزشکی میگویند که بسیاری از این وعدهها، بدون سرانجام رها شده است.
بر اساس آمارهای رسمی، هزینه اداره مطبها در دوران کرونا، حداقل بین 10 تا 30 درصد افزایش پیدا کرده است که این هزینهها در قیمت تمام شده خدمات محاسبه نمیشود. ارائه تسهیلات به مطبهای آسیب دیده یا افزایش مهلت برای پرداخت اقساط وام از جمله قول و قرارها برای حمایت از پزشکان شاغل در مطبها بود که تاکنون رنگ اجرا به خود نگرفته است.
محمد جهانگیری، معاون فنی و نظارت سازمان نظام پزشکی هم با تاکید بر اینکه بخش خصوصی از اعتبارات مقابله با کرونا، بینصیب مانده است، تصریح میکند: «اقتصاد سلامت و مدیریت آن در شرایط بحرانی کرونا به راحتی نیست. باید بیمهها وارد کار شوند و بودجه خاص برایش تخصیص داده شود. متاسفانه از بودجههایی که به موضوع کرونا تخصیص داده شده، هیچ مبلغی به بخش خصوصی تخصیص ندادهاند و هیچ تسهیلاتی نیز به بخش خصوصی داده نشده است. البته جامعه پزشکی همواره پای کارند، اما توان آنها هم تا حدی است.»
جهانگیری با اشاره به تداوم اوضاع مالی نامساعد مطبها در دوران کرونا، گلایه میکند: «در حال حاضر مطبها خودشان تجهیزات حفاظت فردی را تامین میکنند و هنوز تسهیلاتی هم دریافت نکردهاند. حتی گاهی مجبورند از بازار با قیمتهای آزاد، غیر دولتی و حتی بازار سیاه این تجهیزات را تهیه کنند. صف اول ارائه خدمات به بیماران مبتلا به کرونا، مطبها و مراکز سرپایی هستند. اگر تامین منابع درستی در این زمینه انجام نشود، در آینده با مشکلات زیادی مواجه میشویم.»
او با اشاره به وضعیت بحرانی مطبها در دوران کرونا، هشدار میدهد: «اقتصاد مطب از طریق ویزیت تامین میشود و امروز در شرایط کرونا، هزینههای مطب با این ویزیتهایی که تعیین شده و همچنین با کاهش بار مراجعات، همخوانی ندارد. باید روی این موضوع کار شود. هماکنون هزینه مطبداری هزینه بالایی است. اگر میخواهیم در حوزه ویزیت از مردم حمایت کنیم، باید حداقل قیمت تمام شده را برای مطبها پایین نگه داشت. در این راستا باید تسهیلاتی به پزشکان و مطبها داده شود و یا اینکه قیمتهای ویزیت را متناسب با هزینهها رشد دهیم. به دلیل همین مشکلات، روزانه مراجعاتی را در سراسر کشور داریم که میخواهند مطبهایشان را تعطیل کنند.»
روایت دخل و خرج نامتناسب مطبها
بر اساس آمارهایی که سازمان نظام پزشکی مطرح کرده است، روزانه سه درخواست برای تعطیلی مطب ارائه میشود. تداوم این روند موجب خواهد شد که دسترسی مردم به خدمات درمانی سرپایی، روز به روز کمتر شود.
فاطمه احمدپناه، متخصص زنان و زایمان نیز به برخی از مشکلات مطبها در دوران کرونا میپردازد و میگوید: «از زمان شیوع کرونا تاکنون، پزشکان فعال در مطبها به طور مستقیم و غیرمستقیم با بیماران مبتلا به کرونا در ارتباط بودهاند. بسیاری از این پزشکان، خودشان به کرونا مبتلا شدهاند. نکته تاسف بار اینجاست که حتی اگر پزشکان فعال در مطب بر اثر کرونا فوت شوند، به عنوان شهید خدمت هم شناخته نمیشوند، چون در بخشهای درمان کرونا به طور مستقیم مشغول به کار نبودهاند. این اتفاق موجب تضعیف روحیه همکاران میشود که امیدواریم این وضعیت اصلاح شود.»
او تاکید میکند: «در برخی مطبها به دلیل کاهش شدید تعداد مراجعه کنندگان، حتی هزینههای اداره مطبها نیز تامین نمیشود. اینکه حمایت از کادر درمان را فقط محدود به نیروهایی کنیم که در مراکز درمان کرونا مشغول خدمت هستند، چندان عادلانه نیست. اغلب بیماران مبتلا به کرونا در ابتدا به پزشکان فعال در مطبها مراجعه میکنند. یعنی خط اول مقابله با کرونا، پزشکان شاغل در مطبها هستند. اگر میخواهیم این مطبها در دوران کرونا همچنان فعال باشند و به ارائه خدمت بپردازند، نیاز داریم که از اقتصاد مطبها حمایت کنیم.»
احمدپناه خاطرنشان میکند: «تعرفههایی که برای درمان در مطبها تعیین شده است، واقعا جوابگوی هزینه اداره مطبها نیست. این تعرفهها انگار بدون در نظر گرفتن تورم واقعی تعیین میشود. در دوران کرونا که اغلب مراکز خصوصی فعال در حوزه سلامت به مشکلات مالی جدی برخوردهاند، نیاز داریم که مسئولان در مقام عمل به وعدههایشان عمل کنند. افزایش منطقی تعرفهها و حمایت عملی از جامعه پزشکی میتواند مانع از تعطیلی مطبها شود.»
چالش مطبداری در دوران بحران کرونا
خیلی از پزشکان شاغل در مطبها میگویند که هر بار با افزایش تورم، هزینه مطبداری هم چند برابر میشود، اما این هزینهها در تعرفه ارائه خدمات دیده نشده است.
سمیرا محمودی، پزشک فعال در مطب نیز با اشاره به مشکلات مطبداری در دوران کرونا به سپید یادآور میشود: «در نظر بگیرید که یک پزشک فعال در مطب، جان خودش را در دوران کرونا به خطر میاندازد و به ارائه خدمت به بیماران میپردازد، اما خیلی از همکاران ما حتی نمیتوانند از پس هزینههای مطبداری بربیایند. هزینههای مطبداری، سال به سال افزایش پیدا میکند و هر بار با بالا رفتن قیمت ارز و اجاره مسکن، خودمان را برای یک چالش مالی جدید آماده میکنیم. اگر تا چند سال پیش این امید را داشتیم که روزی صاحب مطب شویم، اما حالا سقف آرزوی بسیاری از همکاران، تامین اجارهبهای مطبها شده است.»
او تاکید میکند: «به دلیل تعطیلی چند ماهه مطبها و با وجود کاهش مراجعان، هماکنون مطبها فرق چندانی با مراکز درمانی ورشکسته ندارند. خیلی از همکاران صرفا به دلیل علاقه به حرفه پزشکی و میل به خدمت به مردم در مطبها حضور دارند، زیرا مطبداری در شرایط فعلی به هیچ وجه درآمدزایی ندارد. در صورت حمایت از مطبها میتوان امیدوار بود که بتوانیم در این شرایط سخت، مطبها سرپا بمانند و تعطیل نشوند.»
همچنین نوید ناصری، استاد دانشگاه و عضو هیات مدیره سازمان نظام پزشکی شیراز نیز ، انتقاد میکند: «انتظار تعیین تعرفه گزاف در حوزه خدمات پزشکی نداریم، بلکه میگوییم تعرفهها حداقل با هزینهها همخوانی داشته باشد. در نظر بگیرید که در افغانستان، ویزیت پزشک عمومی حدود 35 دلار است، اما تعرفه ویزیت پزشک متخصص در کشور ما حدود دو دلار و نیم است. این تعرفهها به هیچ وجه نمیتواند هزینههای کرایه و تجهیز مطب را جبران کند. نباید در بحث تعیین تعرفههای پزشکی، جزیرهای نگاه کنیم و خودمان را منفک از دنیا بدانیم. اگر نگاهی به کشورهای اطراف خودمان داشته باشیم، می بینیم که تعرفهها در ایران به هیچ وجه با کشورهای همسایهاش تناسب ندارد. سرکوب کردن تعرفههای بخش خصوصی با وجود تعطیلی چند ماهه مطبها در دوران کرونا، ضربههای اقتصادی سنگینی به ارائهدهندگان خدمت میزند.»
از سوی دیگر، عباسعلی صحافیان، متخصص ارتودنسی و استاد بازنشسته دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز به وضعیت مالی نامطلوب مطبها در کشور اشاره میکند و میگوید: «خیلی از دندانپزشکان، مطبها را تعطیل کردهاند. برخی از دندانپزشکان صرفا بخاطر اینکه باید وضعیت بیماران قبلی خود را پیگیری کنند، به مطب میآیند. درواقع برخی دندانپزشکان صرفا بخاطر رفع موارد اورژانسی بیماران قبلی خود به مطب میآیند تا وضعیت بیمارشان، حاد نشود. برخی دندانپزشکان هم صرفا به دلیل قسط و اجارهای که دارند، مجبور به ادامه کار هستند. در اردیبهشت ماه و با کاهش موارد ابتلا به کرونا، برخی دندانپزشکان تمایل پیدا کردند که مثل سابق کار کنند، اما دوباره با اوجگیری بیماری کرونا، برخی از دندانپزشکان ترجیح دادهاند که مطبها را تعطیل کنند. هم مشکل کرونا و هم مشکل تورم زیاد در حوزه مواد و تجهیزات دندانپزشکی باعث شده است که باز ماندن مطبها برای خیلی از دندانپزشکان، توجیه منطقی نداشته باشد.»
صحافیان یادآور میشود: «هزینه تهیه ماسک، روپوش، دستکش، شیلد و سایر تجهیزات محافظتی در دوران کرونا چند برابر شده است. قیمت سایر مواد و تجهیزات دندانپزشکی نیز چندین برابر افزایش یافته است. این هزینههای تحمیل شده دیده نمیشود. مجموع این مشکلات باعث شده است که باز ماندن برخی مطبهای دندانپزشکی، صرفه اقتصادی نداشته باشد.»
زنگ خطر تعطیلی سریالی مطبها
با توجه به چالشهای تامین هزینههای مطبداری، احتمال تعطیلی سریالی مطبها در دوران کرونا، اتفاق دور از انتظاری نیست.
حسین قشلاقی، عضو شورای عالی نظام پزشکی کشور نیز در گفتگو با سپید با اشاره به وضعیت مالی نامطلوب مطبها میگوید: «اجارهبهای بسیاری از مطبها در طول یکسال اخیر تا 100 درصد افزایش یافته است. تداوم این وضعیت به بسته شدن بسیاری از مطبها منجر خواهد شد. بسیاری از پزشکان از وضعیت فعلی ناراضی هستند و باید با همکاری دولت، مجلس و نمایندگان جامعه پزشکی، راهکاری برای حل این مشکل پیدا شود.»
او تاکید میکند: «در دوران شیوع کرونا، بسیاری از مطبها تعطیل بود. پس از بازگشایی مطبها نیز میزان مراجعه کنندگان به مطبها با کاهش چشمگیری مواجه بود. بسیاری از مردم به دلیل واهمهای که از کرونا داشتند، به مطبها و درمانگاهها مراجعه نمیکردند. به همین دلیل نیز اقتصاد مطبها به شدت آسیب دید. در این بین، متاسفانه برخی از مالکان ساختمانها این تصور غلط را داشتند که وضعیت کاری پزشکان در دوران کرونا بهتر شده و آنها سرشان شلوغتر شده است. با همین پیش فرض هم اجاره مطبها را به شدت افزایش دادند. این اتفاق باعث شد که وضعیت اقتصادی مطبها بسیار بدتر از قبل شود. خیلی از این مطبها مجبور به تعطیلی هستند. باید در نظر داشت که فقط پزشک در مطبها شاغل نیست. افراد زیادی شامل منشی، دستیار، دفتردار، نیروهای خدماتی و ... در مطبها مشغول هستند. به طور متوسط در مطبها بین یک تا سه نفر، مشغول به کارند. تعطیلی مطبها باعث میشود که علاوه بر پزشکان، بسیاری از این افراد هم ضربه ببینند.»
قشلاقی با اشاره به اینکه افزایش چشمگیر اجارهبهای مطبها باعث خروج از مطبداری خواهد شد، یادآور میشود: «در طول دو سال اخیر، تقاضای پزشکان برای فعالیت در درمانگاههای بخش خصوصی افزایش یافته است. در گذشته، برخی درمانگاهها به سختی میتوانستند پزشک متخصص را جذب کنند، اما هماکنون تعداد این پزشکان متخصص و شاغل در درمانگاهها بیشتر شده است. اغلب آنها مثلا حاضر میشوند که حدود 20 درصد از تعرفه حق ویزیت را به درمانگاهها پرداخت کنند و یک دفتر کار داشته باشند، تا اینکه خودشان یک مطب اختصاصی اجاره کنند. ریشه این اتفاق هم به دلایل مختلفی بازمیگردد. یکی از عمده دلایل این است که مالیات مطبها کاملا سختگیرانه دریافت میشود و درآمد مطبها کاملا زیر ذرهبین قرار گرفته است. هر سال نیز با افزایش چشمگیر مالیات بر درآمد پزشکان شاغل در مطبها روبرو هستیم و برخلاف گذشته، سازمان امور مالیاتی نیز هیچ ملاحظهای در این زمینه ندارد.»
آمارهای رسمی نیز میگوید حدود 80 درصد بیماران مبتلا به کرونا، ابتدا به مطبها مراجعه میکنند. کارشناسان نظام سلامت هشدار میدهند که در صورت حمایت نشدن از مطبها و تعطیلی آنها با افزایش چشمگیر آمار مراجعات به مراکز درمان کرونا مواجه خواهیم شد.