آیا آسپرین می‌تواند نخستین داروی بدون نسخه کرونا باشد؟

به گزارش شفاآنلاین: بیماران مبتلا به کووید ۱۹ به دلیل واکنش بیش‌ازحد پلاکت‌ها، بیشتر در معرض خطر لخته شدن خون قرار دارند. به گفته محققان کارآزمایی «RECOVERY» آسپرین به دلیل داشتن ماده‌ای که از خطر لخته شدن خون در رگ‌ها می‌کاهد، می‎تواند به این بیماران کمک کند.

روزنامه ایندیپندنت چاپ لندن در گزارشی به این موضوع پرداخت و نوشت: «قرار است در بریتانیا مسکن آسپرین به‌عنوان یک درمان احتمالی ویروس کرونا در ارتباط با عارضه لخته شدن خون بیماران مبتلا به کووید ۱۹ مورد آزمایش قرار گیرد.»

به گزارش این نشریه انگلیسی، مسئولان کارآزمایی «RECOVERY» که در مورد طیف درمان‌های بالقوه کووید ۱۹ تحقیق می‌کند، روز جمعه اعلام کردند که عملکرد آسپرین را که معمولا برای رقیق کردن خون استفاده می‌شود مورد بررسی قرار خواهند داد.

پیتر هوربی، از مسئولان این کارآزمایی به این نشریه گفت: «ما فکر می‌کنیم مهم است که داروی آسپرین را به آزمایش‌هایمان اضافه کنیم زیرا منطقی روشن وجود دارد که این دارو که مطمئن، ارزان و فراهم است می‌تواند در درمان کووید ۱۹ موثر باشد.»

هوربی افزود: «ما به دنبال دارو‌هایی برای درمان کووید ۱۹ هستیم که همگان در هر نقطه‌ای از جهان بتوانند آن را به‌فوریت مورد استفاده قرار دهند. البته نمی‌دانیم آیا آسپرین در میان این داروها هست یا نه، اما کشف خواهیم کرد.»

مارتین لندری، محقق ارشد دانشگاه آکسفورد و یکی از دانشمندان برجسته این پروژه هم به ایندیپندنت گفت: «ثبت‌نام بیماران در یک آزمایش تصادفی مانند RECOVERY تنها راه ارزیابی این مورد است که آیا فواید واضحی از این نوع درمان برای بیماران مبتلابه کووید ۱۹ وجود دارد و آیا این مزایا از عوارض جانبی بالقوه مانند خطر خونریزی بیشتر است.»

به گفته او درمان‌های فعلی مانند استروئیدها فقط برای شدیدترین موارد کارایی دارند و هنوز هیچ درمان روشنی در تاثیرگذاری برای جلوگیری از بدتر شدن موارد متوسط ‌ارائه نشده است؛ بنابراین کارایی آسپرین بسیار ضروری است.

آزمایش بر روی 2 هزار بیمار

به نوشته این روزنامه پیش‌بینی می‌شود در این پژوهش به دستکم ۲۰۰۰ بیمار مبتلا به کووید ۱۹ روزانه همراه با سایر دارو‌هایی که برای ویروس کرونا تجویز می‌شود، ۱۵۰ میلی‌گرم آسپرین نیز داده شود. مسئولان این برنامه پژوهشی می‌گویند که اطلاعات مربوط به این بیماران با دستکم ۲۰۰۰ بیماری که تنها تحت درمان با دارو‌های معمول کووید ۱۹ قرار گرفته‌اند، مقایسه خواهد شد. بر اساس اعلام آنها افرادی که به آسپرین حساسیت و یا خونریزی عمده دارند از این آزمایش خارج خواهند شد و نتیجه اصلی مطالعه بر اساس میزان مرگ‌ومیر افراد پس از ۲۸ روز مشخص خواهد شد.

در حال حاضر تصور می‌شود که بسیاری از عوارض شدید کووید ۱۹ ناشی از لخته شدن خون است و برخی از محققان در این مورد استدلال‌هایی ارائه کرده‌اند و حداقل نتایج یکی از مطالعات اخیر نیز نشان داده است که استفاده از آسپرین می‌تواند منجر به بقای بیشتر بیماران مبتلابه کووید ۱۹ شود؛ اما معمولا تایید داده‌ها از آزمایش‌های بالینی تصادفی و کنترل‌شده در مقیاس بزرگ مدت ‌زمان زیادی زمان لازم دارد تا پزشکان به‌طور گسترده‌ از آن به‌عنوان درمان جدید استفاده کنند و کارآزمایی RECOVERY امیدوار است این داده‌ها را فراهم کند.

کاهش 47 درصدی مرگ‌ومیر در بیماران بستری

دیلی‌میل نیز در گزارشی نوشت: «محققان دانشگاه مریلند نیز در تحقیق تاثیر مصرف آسپرین را بر مبتلایان به کرونا بررسی کرده‌اند به گفته آنها آسپرین ممکن است نخستین داروی بدون نسخه کووید 19 باشد. متخصصان دانشکده پزشکی دانشگاه مریلند (UMSOM) محتاطانه درباره استفاده از آسپرین برای جلوگیری از عوارض شدید ناشی از کووید 19 خوش‌بین هستند.»

به نوشته این نشریه، نتایج تحقیقات نشان می‌دهد احتمال بستری‌ شدن‌ مبتلایان به کووید 19 که از آسپرین استفاده می‌کنند در آی‌سی‌یو 43 درصد کمتر است؛ همچنین این بیماران 44 درصد کمتر نیاز به دستگاه تنفس مصنوعی پیدا می‌کنند و مصرف روزانه آسپرین 47 درصد خطر مرگ در میان آنان را کاهش می‌دهد.

در این گزارش آمده است: «تحقیقات جدید می‌گوید که مصرف آسپرین می‌تواند خطر شدت گرفتن بیماری یا مرگ را در مبتلایان به کووید 19 کاهش دهد. محققان دریافته‌اند که مصرف روزانه یک قرص آسپرین با دوز کم می‌تواند احتمال بستری‌ شدن در آی‌سی‌یو یا نیاز به دستگاه تنفس مصنوعی را بیش از 40 درصد کاهش دهد. علاوه بر این در مقایسه با کسانی که آسپرین مصرف نمی‌کرده‌اند، مصرف این دارو خطر مرگ بر اثر کرونا را نزدیک به نصف کاهش می‌دهد.»

به نوشته این نشریه، متخصصان دانشکده پزشکی دانشگاه مریلند (UMSOM) می‌گویند یافته‌ها خوش‌بینی محتاطانه‌ای درباره استفاده از آسپرین برای جلوگیری از عوارض شدید ناشی از کووید 19 به ما می‌دهد.

جاناتان چو، مدیر پروژه تحقیق درباره تاثیر آسپرین بر کرونا و استادیار بیهوشی در UMSOM در این خصوص به دیلی میل گفت: «یافته‌ها دراین‌باره حیاتی است که باید از طریق آزمایش بالینی تایید شود. اگر یافته‌های ما تایید شود ممکن است آسپرین نخستین داروی فراوان و بدون نسخه برای کاهش مرگ‌ومیر در بیماران مبتلا به کووید 19 باشد.»

به نوشته دیلی میل، آسپرین به‌عنوان داروی ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAID) طبقه‌بندی می‌شود؛ گروهی از داروها که در دوران همه‌گیری ویروس کرونا -به دلیل نگرانی از اینکه ممکن است علائم کووید-19 را شدیدتر کنند- مورد توجه قرار گرفته‌‌اند. برخی تحقیقات ادعا می‌کنند «NSAID»ها که شامل پاراستامول و ایبوپروفن نیز می‌شود، ممکن است بیماران بستری‌شده کرونایی را بیشتر در معرض مرگ قرار دهد، اما مقامات بهداشتی اصرار دارند که هیچ مدرک روشنی وجود ندارد که آنها خطرناک‌اند.

در گزارش این نشریه آمده است: «آخرین مطالعه منحصرا آثار آسپرین را بررسی و داده‌های افرادی را که از قبل برای مدیریت بیماری قلبی خود از این دارو استفاده می‌کرده‌اند، تجزیه‌وتحلیل می‌کند.»

این روزنامه مینویسد: «محققان UMSOM پرونده پزشکی 412 بیمار مبتلا به کووید 19 تحت درمان را در مرکز پزشکی دانشگاه مریلند در بالتیمور و سه بیمارستان دیگر بررسی کردند. تقریبا یک‌چهارم شرکت‌کنندگان در این تحقیق قبلا یا بلافاصله هنگام بستری ‌شدن در بیمارستان از دوز کم آسپرین (معمولا 80 میلی‌گرم) روزانه استفاده می‌کردند.»

این گزارش تاکید دارد: «بر اساس نتایج این تحقیق، کسانی که روزانه آسپرین مصرف کرده بودند، 43 درصد کمتر در معرض خطر بستری در آی‌سی‌یو قرار گرفته و کمتر نیاز به دستگاه تنفس مصنوعی پیدا کرده بودند. نتایج همچنین نشان داد که از همه مهم‌تر، آسپرین خطر مرگ در بیمارستان را حدود 47 درصد در مقایسه با کسانی که آسپرین مصرف نمی‌کرده‌اند، کاهش می‌دهد.»

به نوشته این نشریه انگلیسی، مطالعات نشان داده است که حداکثر 30 درصد از بیماران بستری‌شده کرونا از لخته شدن خون رنج می‌برند، اما پزشکان تازه فهمیده‌اند که چرا. بررسی دانشمندان دانشگاه یوتا در ماه جولای نشان داد که ممکن است التهاب ناشی از ویروس کرونا باعث تغییر در رفتار خون، بیش‌فعالی پلاکت‌ها و چسبیدن آنها به یکدیگر شود.

در این گزارش آمده است: «محققان دیگر می‌گویند واکنش شدید ایمنی که «cytokine storm» نامیده می‌شود به بافت سالم آسیب می‌رساند. اگر رگ‌های خونی تحت تاثیر قرار بگیرند، ممکن است ترشح کنند، در نتیجه فشارخون پایین می‌آید و احتمال تشکیل لخته افزایش می‌یابد. علاوه بر این آسپرین در لخته شدن خون اختلال ایجاد می‌کند، به همین دلیل ممکن است این دارو مزایای بالقوه‌ای برای بیماران مبتلا به کووید 19 داشته باشد.»

مایکل مازفی، استادیار بیهوشی که در تحقیق UMSOM شرکت داشته است، به این نشریه گفت: «معتقدیم ویژگی رقیق‌کننده خون آسپرین با جلوگیری از تشکیل میکروکلوت، مزایایی برای بیماران کووید 19 دارد.» وی افزود: «مبتلایان به کووید 19 ممکن است بخواهند روزانه آسپرین مصرف کنند، البته به شرط آنکه ابتدا با پزشک خود مشورت کنند.» این عضو تیم تحقیقاتی تاکید کرد: «درحالی‌که کار آنها نشان می‌دهد استفاده از آسپرین ممکن است شدت بیماری را در مبتلایان به کووید 19 کاهش دهد، مطالعات قوی‌تر لازم است.»

گفتنی است این تحقیق که در نشریه Anesthesia and Analgesia منتشر شده است، مجادله‌هایی هم در پی داشت؛ بر سر اینکه این داروی ضدالتهاب ممکن است بیماری کووید-19 را در کسانی که علائم خفیف دارند، بدتر کند. لازم به ذکر است پیش از این در پی بحث‌هایی درباره تاثیر داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی بر کرونا، NHS (خدمات بهداشتی ملی انگلستان) در اقدامی احتیاطی، به دلیل ترس از ایمنی دارو، توصیه به استفاده از ایبوپروفن برای ویروس کرونا را به‌طور موقت از وب‌سایت خود حذف کرد. همچنین سر پاتریک والنس، مشاور ارشد علمی دولت انگلیس اعتراف کرد که استفاده از ایبوپروفن تا ارائه دلایل علمی «کاری معقول» نیست.

تجویز آسپرین برای بیماران سرپایی ممنوع

در کشور ما هم استفاده از این دارو برای بیماران کرونایی مرسوم است، اما ابهامات در خصوص زمان استفاده از دارو همچنان وجود دارد. سیدپوریا شجاعی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید بهشتی با تاکید بر اینکه به‌هیچ‌عنوان برای بیماران کرونایی سرپایی مصرف آسپرین توصیه نمی‌شود، اظهار داشت: «عوارض مصرف آسپرین برای بیماران کرونایی سرپایی که دچار یک تب و سردرد معمول این بیماری می‌شوند، ممکن است بیشتر از مزایای آن باشد.»

وی افزود: «مطالعه اخیری که در کشور انگلستان درباره عملکرد داروی «استروئیدها» صورت گرفته نشان می‌دهد که مصرف روزانه ۶ میلی دگزامتازون برای بیماران بدحال کرونایی تاثیری خوبی داشته است و ما نیز از ابتدای شیوع بیماری در کشور برای بیماران بدحال کرونایی تجویز استروئید‌ها و دگزامتازون را داشتیم که برای بیماران بدحال جواب خوبی را تاکنون داده است (نه برای بیماران سرپایی).»

این فوق تخصص ICU با تاکید بر اینکه استروئید‌ها می‌تواند مقاومت بدن را پایین آورده و حتی سبب افزایش شدت بیماری شود، ادامه داد: «بیماران سرپایی که مشکل تنفسی ندارند به‌هیچ‌عنوان نباید از دگزامتازون استفاده کنند و این بیماران صرفا می‌توانند با استراحت کردن و مصرف مرتب مایعات و در صورت لزوم مصرف استامینوفن و ویتامین‌های تقویتی دوران این بیماری را سپری کنند.»

شجاعی درباره عوارض کووید ۱۹ نیز گفت: «بیماران کرونایی مخصوصا در گروه‌هایی که دچار فرم شدید بیماری شده‌اند، احتمال آنکه دچار عوارض مغزی و لخته شدن خون شوند، وجود دارد که در همین راستا نیز به بیماران کرونایی بستری شده در بخش‌های ICU به‌طورمعمول دارو‌های ضد انعقاد خون تجویز می‌شود.»سپید