شفاآنلاین>اجتماعی>برگزاری انتخابات در هر نقطه‌ای از جهان دستکم یک وجه مشترک دارد، تلاش هرچه بیشتر کاندیداها برای کسب آرای هواداران محیط‌زیست. انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده آمریکا نیز از این قاعده مستثنی نیست. از این منظر شاید بتوان انتخابات آمریکا را بزرگترین عرصه رقابت نه تنها برای جلب‌نظر سبزگرایان داخلی بلکه برای جلب‌توجه دیگر هواداران محیط‌زیست در سراسر جهان دانست.از آنجا که بحران‌های محیط‌زیستی و چالش‌های مرتبط با آن هرگز به‌اندازه امروز جامعه جهانی را گرفتار نکرده، بیشتر نامزدها تلاش می‌کنند با دادن وعده‌های حفاظت از محیط‌زیست، به‌هرترتیب ممکن نظر این بخش از افراد را به‌خود جلب کرده و از آن‌ها رای بگیرند. با توجه به نقش آمریکا به‌عنوان بزرگترین قدرت اقتصادی جهان و در عین حال یکی از بزرگترین مصرف‌کنندگان انرژی و آلایندگان زیست‌کره، رویکرد دولت بعدی این کشور در تعیین سیاست‌های جهانی محیط‌زیست مهم تلقی می‌شود. در این یادداشت سیاست محیط‌زیستی جو بایدن و دونالد ترامپ، با تمرکز بر مهمترین چالش‌محیط‌زیستی جهان یعنی تغییرات آب‌وهوایی بررسی خواهد شد.
تغییرات آب‌وهوایی، به‌عنوان بزرگترین چالش فعلی جامعه جهانی سبب شده تا جو بایدن، معاون پیشین دولت باراک اوباما و نامزد کنونی حزب دموکرات در انتخابات آمریکا، برنامه محیط‌زیستی دولت احتمالی خود را با تمرکز بر سازگاری با تغییرات اقلیمی و کاهش اثرات آن ارائه کند. در نگاهی کلی، تلاش دولت احتمالی بایدن، آنگونه که خود اعلام کرده متمرکز بر بازسازی اقتصادِ پس از بحران کرونا با اولویت سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های فناوری سبز خواهد بود. جو بایدن در یکی از مصاحبه‌های پیش از انتخابات، قول بازگشت دوباره را به توافق‌نامه آب‌وهوایی پاریس داده است. از دیگر برنامه‌های اعلامی جو بایدن، وضع مالیات‌های سنگین بر کارخانه‌های آلوده‌کننده محیط‌زیست خواهد بود. غول‌های نفتی که از بزرگترین منتشرکنندگان گازهای گلخانه‌ای و از جمله ثروتمندترین انکارگنندگان تغییرات آب‌وهوایی هستند در صورت روی کار آمدن دولت بایدن ناگزیر به پرداخت مالیات‌های سنگین هستند. بایدن اعلام کرده درآمد حاصل از این مالیات‌ها برای ایجاد و گسترش زیرساخت‌های سبز هزینه خواهد شد. از دیگر برنامه‌های محیط‌زیستی دولت احتمالی بایدن، معرفی طرح «معامله سبز جدید» است؛ هدف نهایی معامله سبز آن است که میزان انتشار کربن خالص ایالات متحده آمریکا را تا سال ۲۰۵۰ به صفر برساند.
با وجود پیشنهاد طرح سبز بایدن، محل تامین بودجه برای این طرح به‌درستی مشخص نشده اما به نظر می‌رسد جو بایدن در تلاش است تا با افزایش مالیات بر صنایع آلاینده محیط‌زیست، بخشی از این بودجه را فراهم کند. جو بایدن در همین حال وعده تخصیص ۲ هزار میلیارد دلار برای بهره‌وری انرژی آنهم تنها در طول ۴ سال نخست دوره ریاست‌جمهوری خود داده را است. جو بایدن برای بهره‌وری انرژی، پیشنهاد بروزرسانی زیرساخت‌های ساختمان‌های مسکونی و اداری را مطرح کرده، به‌این منظور، تجهیزات انرژی حدود ۴ میلیون ساختمان در طول دوره ریاست‌جمهوری بایدن به‌روزرسانی خواهد کرد. از دیگر برنامه‌های محیط‌زیستی بایدن، تولید ۱۰۰ درصدی برق مورد نیاز آمریکا از منابع تجدیدپذیر تا سال ۲۰۳۵ خواهد بود. دولت بایدن برای تحقق وعده تامین ۱۰۰ درصدی برق مورد نیاز کشورش استفاده از برق هسته‌ای را مناسب می‌داند؛ در حقیقت تولید برق از انرژی هسته‌ای تنها نقطه اشتراک سیاست محیط‌زیستی دونالد ترامپ و جو بایدن است.
در سوی دیگر، رویکرد اصلی دونالد ترامپ به مسائل مربوط به محیط‌زیست، آنگونه که در طول دوره ۴ساله دولتش و پیش از آن نشان داده انکار تغییرات آب‌وهوایی است، دونالد ترامپ که در ابتدای روی کار آمدن دولتش از توافق‌نامه اقلیمی پاریس خارج شد، دستکم تا دو سال گذشته تغییرات اقلیمی را «فریب» می‌خواند. او محیط‌زیست و حفاظت از آن را مساوی با مانع رشد اقتصادی می‌داند. با این‌حال، او در آخرین اظهارنظرهای پیش از انتخابات، اعلام کرده که به تغییرات آب‌وهوایی ذهنش را به خود مشغول کرده است. در عین حال دونالد ترامپ برای دولت جدیدش برنامه خاصی را به‌منظور رویارویی با تغییرات آب‌وهوایی مطرح نکرده؛ ترامپ برخلاف گذشته که منکر تغییرات اقلیمی شده بود و برخی از تحقیقات در این‌باره را هدررفت پول خوانده بود، در مناظره‌های انتخاباتی نه تنها تغییرات آب‌وهوایی را انکار نکرد را بلکه از تلاش‌های دولتش برای کاهش کربن صحبت کرد. با این‌حال برنامه مدون مشخص از سوی او برای رویارویی با تغییرات اقلیمی در دولت احتمالی آینده اعلام نشد.
برایند مباحث مطرح‌شده بیانگر آن است که احتمالاً نتیجه این دور از رقابت‌های انتخاباتی آمریکا می‌تواند تکلیف جامعه جهانی را با آینده مبارزات تغییرات اقلیمی مشخص سازد؛ این در حالی است که طبق هشدار آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، تغییرات آب‌وهوایی ممکن است به نقطه بی‌بازگشت خود نزدیک شده باشد. در صورت پیروزی دونالد ترامپ به‌احتمال زیاد، اجرایی‌شدن توافق‌نامه اقلیمی پاریس کاملا ناممکن شده و در نبود عزم جدی بین‌المللی و فقدان رژیم جهانی تغییرات اقلیمی، کشورها به‌صورت داوطلبانه اقدام به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای کنند. در اولویت نبودن بحران اقلیمی می‌تواند آخرین امیدها را برای تحقق عدالت اقلیمی با بن‌بست روبرو سازد. از سوی دیگر در صورت پیروزی جو بایدن و اجرایی شدن طرح سبز او، ممکن است روند مبارزه با تغییرات آب‌وهوایی تا حدی پیشرفت داشته باشد، به‌ویژه آنکه سیاست استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر بایدن می‌تواند معادلات انرژی را در بلندمت تحت تاثیر قرار دهد. با این اوصاف واضح است که تغییر دولت در آمریکا به‌تنهایی نمی‌تواند سرنوشت تغییرات اقلیمی را تغییر دهد؛ گذر از این بزرگترین بحران محیط‌زیستی جهانی نیازمند چندجانبه‌گرایی و تقویت همکاری بین‌المللی در مدت زمانی اندک است.خبرآنلاین
دلیله رحیمی آشتیانی/ کارشناس ارشد روابط بین الملل و کنشگر محیط زیست
