نتيجه تلههاي جمعيتي فقر سياه چالههايي است که خطرات و بحرانهاي اجتماعي را به دنبال دارد. اين بحرانها و آسيبها عواقب خاصي دارد از جمله حاشيه نشيني، اختلال در آموزش و پرورش کودکان، بي ارزش شدن ارزشها و... امروز بحرانهاي نااميدي، فرسايش اعتماد، عدم يکپارچگي اجتماعي، اختلال در سلامت اجتماعي از تلههاي فقر است که با آن روبهرو شدهايم يا در آينده نزديک با آن روبهرو خواهيم شد.
شفاآنلاین>اجتماعی>با شيوع بيماري کوويد19 بشر با يک ابر مساله روبهرو شده و تقريبا دو ميليون نفر در جهان به زير خط فقر رفتهاند. در ايران نيز خط فقر حدود ده ميليون تومان است. تقريبا ميتوان گفت حدود دو ميليون نفر نيز در صدد خارج شدن از محيط کار هستند و يک ميليون کارگر تامين اجتماعي بيکار شدند. 70 درصد کارگران زير خط فقر هستند و امنيت شغلي آنان رو به کاهش است. اينها همه تلههاي جمعيتي فقر هستند. نتيجه اين تلههاي جمعيتي فقر سياه چالههايي است که خطرات و بحرانهاي اجتماعي را به دنبال دارد. اين بحرانها و آسيبها عواقب خاصي دارد از جمله حاشيه نشيني، اختلال در آموزش و پرورش کودکان، بي ارزش شدن ارزشها و... امروز بحرانهاي نااميدي، فرسايش اعتماد، عدم يکپارچگي اجتماعي، اختلال در سلامت اجتماعي از تلههاي فقر است که با آن روبهرو شدهايم يا در آينده نزديک با آن روبهرو خواهيم شد. در چنين شرايطي است که نظام آموزشي و علمي کشور بايد کمک کنند، اين سوال اکنون مطرح است که امداد علمي و تخصصي اين نهاد اجتماعي کجاست؟ اينجاست که ارزشهاي نهادي دانشگاهها مورد بروز و ظهور پيدا ميکند. اينجاست که نقش دانشگاه و دانشگاهيان تحت لواي پاسخگويي اجتماعي برجستهتر از هميشه خودش را نشان ميدهد. کوويد 19 بهرغم محدوديتها فرصتي براي مرجعيت علمي دانشگاهها نيز بوده است. اينجاست که دانشگاهيان بايد با پاسخگويي اجتماعي بار ديگر مشروعيت خود را مورد تاييد قرار دهند. از ابتداي بروز اين بيماري شاهديم که چگونه پژوهشگاهها پاي کار بودند و تلاش کردند. ما در بحثهاي مطالعاتي که داشتيم، به ده مورد به شکل مشخص رسيديم. بحث اول فرصتي است که در اختيار دانشگاهيان براي افزايش سطح شفافيت و گزارش دهي قرار گرفته است. اين بستر آنلاين کمک ميکند که ما درها را باز کنيم و بدون محدوديت مکاني و زماني اجازه دهيم که ذينفعان از آن در جلسات شيشهاي (محيط آنلاين) استفاده کنند. امروز ما همه نگران حضور جوانان در فضاي بيقانون مجازي و آسيبهاي آن هستيم اما فضاي مجازي ميتواند به شکل سودمند نيز مورد استفاده قرار بگيرند، کمک به تبديل يک محيط سرگرمي و آسيب زا به يک محيط علمي از جمله مسئوليتهاي دانشگاهها است. فرصت ديگر انتقال از پايتخت محوري دانشگاهها به همه گستره سرزمين است. بعضا همه گلايهمند هستند که همه چيز در تهران مطرح ميشود. محيط آنلاين و فضاي مجازي اين شرايط را ايجاد ميکند که دانشجويان از ساير امکانات پايتخت بهره ببرند. محور بعدي ترويج علم است، در واقع عمومي سازي دانش و بردن علم در خانههاي مردم از طريق محيط علمي با توجه به خلاقيتهاي دانشگاهيان امکانپذير است. نکته بعدي دانشگاه سبز است که ميتواند در خدمت توسعه پايدار قرار داد.آرمان ملی
نسرین نورشاهی رئیس موسسه پژوهش وزارت علوم