باید بدانیم که تقوا تنها محدود به دنیای حقیقی و زندگی حقیقی ما نمیشود بلکه امروزه با گسترش تکنولوژی و ایجاد شبکههای جمعی گسترده در فضای مجازی و همه گیر شدن آن به عنوان بخش قابل توجهی از زندگی مردم باید توجه داشت که امروزه تقوای الهی در فضای مجازی بیشتر لازم است، زیرا در این فضا میتوان به راحتی با افراد کثیری در سراسر دنیا ارتباط برقرار کرد و هر گونه مطلب، فیلم، عکس و... را در کوتاهترین زمان ممکن انتشار داد. خداوند متقین را دوست دارد و الزاماً کسی که علم بیشتر یا جایگاه اجتماعی بالاتر دارد، دارای مقام «اکرمکم عندالله» نیست و حتی داشتن ظاهر مذهبی و چهره خوب علت برتری نسبت به دیگران نیست بلکه مسئله مهم و مؤثر رعایت تقوای الهی چه در دنیای حقیقی و چه در دنیای وسیع مجازی است.
در زمان فعلی و گسترش مناسبات مردم از طریق اینترنت و شبکههای مختلف اجتماعی، چگونگی حضور در فضای مجازی و بهرهمندی از آن یکی از بزرگترین چالشها در جهت سبک زندگی متقیانه است که بتوانیم در این فضای بیانتها به درستی بر نفس اماره خود غلبه کنیم.
گاهی بر سر موضوعات مختلف اجتماعی در فضای مجازی موج عظیمی از دروغها، شایعات، بیاخلاقیها و ... به راه میافتد که با سبک زندگی ایرانی- اسلامی ما منافات دارد و چه بسا آبروهایی که در شبکههای اجتماعی دست به دست میشود.
در فضای مجازی باید دقت کنیم در انتشار دروغ و شایعه مشارکت نکرده و هر حرف و مطلبی را فوراً بدون تحقیق و بررسی صحت آن برای دیگران ارسال نکنیم.
گسترش بیاخلاقی، دروغ، شایعه پراکنی، هرزگی و بیبند و باری، ارتباطات وسیع و دوستیهای نامتعارف، از هم گسستن بنیان خانوادهها، گوشهگیری و دور شدن از محیط واقعی و… از جمله مهمترین آسیبهای این حوزه است، تا آنجا که براساس تحقیقات و آمارها میتوان گفت در گذشته مهمترین علت طلاق در خانوادههای ایرانی اعتیاد بود، اما حالا با گسترش ارتباطات اینترنتی و گرایش به شبکههای نوین اجتماعی بیشترین آمار جدایی همسران از یکدیگر به دلیل فضای مجازی و آسیبهای مختص آن است.
بیاهمیت بودن نسبت به این فضا و توجه نکردن به آسیبهای آن قطعاً به جامعه و به خصوص نسل نوجوان و جوان ما آسیبهای جدی وارد میکند.
گاهی اوقات به دلیل فضای مجازی محبتها و عاطفه نیز بین زن و شوهرها از میان رفته و ارتباط بین آنها سرد میشود؛ دو نفر زیر یک سقف با یکدیگر زندگی میکنند، اما ارتباط عاطفی زوجین بهمرور زمان به حداقل میرسد. فرد، به جای اینکه عواطف و محبت واقعی را از همسر خود مطالبه کند، آن را از طریق مجازی و از اشخاص بیگانه دریافت میکند که همین میتواند زمینهای برای طلاق عاطفی بین زوجین باشد، بهطوریکه یکدیگر را برای مدتی هم که شده تحمل میکنند و نهایتاً بعد از مدتی به طلاق توافقی رو میآورند.
تقوای مجازی بهعنوان یک راهکار مؤثر در اینگونه مواقع میتواند چارهساز باشد و کاربران را از آسیبهای این فضا دور نماید. به گونهای که بتوانیم در استفاده از این شبکهها، نظم و زمانبندی را رعایت کنیم و حریمها را بشناسیم تا آلودگی این فضا، دامان ما را آلوده نسازد.
فضای مجازی و فضای حقیقی در رعایت تقوا و اصول اخلاقی هیچ گونه تفاوتی با هم ندارند، اما متأسفانه این فرهنگ در میان اقشار مختلف مردم به خوبی جا نیفتاده و شاید یکی از دلایل این مسئله این است که فرزندان ما در حیطه استفاده از فضای مجازی از پدر و مادرها سبقت گرفتهاند و در دانش استفاده از تلفنهای همراه هوشمند و کارایی آن جلوتر هستند و از طرف دیگر تقوای مجازی مسئلهای مهم است که جهت حفظ ارزشهای جامعه و حرمتها باید به آن به طور جدی توجه شود.
آموزش سواد رسانه به کودکان و نوجوانان و چگونگی مقابله با مشکلات و آسیبهای فضای مجازی از ضروریات است که باید به نحو شایسته صورت پذیرد. باید قبول کرد شبکههای اجتماعی و فضای سایبری عضو جدیدی از خانوادههای ما شده و قسمت وسیعی از زندگی ما را درگیر خود کردهاند، نظارت نسبت به فعالیت کودکان و نوجوانان در این محیط پیچیده و جدید باید به نحو هوشمندانه و آگاهانه صورت گیرد، چراکه نظارت مستقیم و حساب نشده موجب پنهان کاری فرزندان میشود.
فضای مجازی علاوه بر محاسن و کاربردهای مفیدی که دارد متقابلاً میتواند زمینه آسیبهای مخرب را برای کاربران ایجاد نماید. در کنار آموزش سواد رسانه و آگاهی از خطرات احتمالی این فضا به عنوان یکی از ضروریات دنیای امروز، همچنین تدبر و تفکر در محتوای منتشر شده و توجه به حریم اشخاص و نظارت بر فعالیتهای خود در این فضا از دیگر راهکارهای تقوا در فضای مجازی است، همانطور که قرآن نیز فرموده، باید توجه داشت: اگر انسان از دقت کافی و حساب و کتابهای عقلانی بعد از این دنیا باخبر باشد و به آن توجه کند هیچگاه به راه خطا نرفته و همیشه ناظر بر اعمالش خواهد بود. حیا و شرم، فطری و ذاتی است که در وجود همه انسانها قرار داده شده، اما بروز آن در رفتار انسان باعث تثبیت و نهادینه شدن آن در تمام مراحل زندگی و خودداری از گناه میشود.
کارهایی که انسانها در فضای مجازی انجام میدهند از اطلاع دیگران مخفی میماند شاید به همین دلیل است که کاربران به راحتی در این فضا به گناه آلوده میشوند و اعمالی که در دنیای حقیقی از آن پرهیز میکنند را به راحتی و بدون هیچ ترس و پروایی مرتکب میشوند، اما باید دانست بالاخره زمانش که فرا برسد تمام این اعمال به وضوح برای همه آشکار میشود و آن وقت است که انسان از شرم نمیداند چه کند. پس رعایت عفاف و حیا در فضای مجازی به اندازه فضای حقیقی ضروری است! رمز موفقیت در تمام عرصهها تقوا و ترس از خداوند است، اگر انسان ارتباط خود را با خدا محکمتر و عمیقتر کند هرگز به گناه آلوده نمیشود و در این مسیر پیروز و سربلند است. پس شایسته است در فضای مجازی تقوا را پیشه خود سازیم و با حس مسئولیت در این فضا خود و دیگران را از مشکلات و آسیبهای احتمالی نجات دهیم.روزنامه جوان