افزایش واردات یا اصلاح نظام توزیع

به گزارش شفاآنلاین:با انتشار نامه سرگشاده 120 نفر از متخصصین غدد به رئیس‌جمهور و اظهار نگرانی آنها از کمبود انسولین و نوار تست قند خون برای بیماران مبتلا به دیابت و به دنبال آن نامه رئیس دفتر رئیس‌جمهور که حسب دستور حسن روحانی مبنی بر بررسی و اقدام فوری، موضوع را به وزیر بهداشت ارجاع داده است، می‌خواهیم دلایل کمبودهای اخیر را مورد واکاوی قرار دهیم.

پشت پرده کمبود نوارهای تست قند خون

پس از رسانه‌ای شدن خبر ارسال نامه به رئیس‌جمهور، شرکت توزیع‌کننده پرمصرف‌ترین نوارهای تست قند خون اعلام کرد: «کالا برای مصرف یک سال آینده در انبارهای پخش موجود است و در پی اعلام وزارت بهداشت مبنی بر کمبود، ما لیست 70 صفحه‌ای توزیع خود را در سطح داروخانه‌ها و خرده‌فروشی‌های تجهیزات پزشکی ارائه کردیم. با این حال بسیار محتمل است که به علت اختلاف بالای قیمت این نوارها که با ارز 4200 وارد و قیمتگذاری شده با کشورهای منطقه، این کالاها از سطح بازار داخلی توسط فرصت‌طلبان جمع و به کشورهای اطراف فرستاده شود. زیرا قیمت توزیع ما به یوروی آزاد زیر 2 یورو برای هر بسته است که در هیچ جای دنیا این قیمت وجود نداشته و از قاچاق معکوس سود چندصد درصدی نصیب قاچاقیان می‌شود.»

روابط عمومی این شرکت افزود: «تلاش ما به عنوان توزیع‌کننده این محصول بر این موضوع متمرکز بوده که توزیع کاملا مویرگی و در سطح خرده‌فروشی داشته باشیم تا این قاچاق به حداقل برسد.»

شرکت تولیدکننده دستگاه‌های تست قند خون ایرانی نیز اعلام کرد که تامین این اقلام برای ماه‌های آتی صورت گرفته است. سیدرضا شفیعی، مدیرعامل تنها شرکت تولیدکننده این دستگاه‌ها در خاورمیانه به مهر گفت: «ارز اختصاصی به تولید در سال قبل کمتر از 5 درصد واردات بوده است که امسال با سیاستگذاری وزرات بهداشت تامین مناسب‌تری داشته‌ایم. با این حال برای کالاهای وارداتی که مشابه خارجی قابل استفاده در کشورهای همسایه دارند، همیشه بحث قاچاق معکوس مطرح بوده و یارانه ارایه شده برای واردات کمتر به دست بیمار ایرانی رسیده و در جیب بیمار غیرایرانی و دلال می‌رود.»

البته بدیهی است علت هشدار 120 نفر از پزشکان دلسوز کشور به رئیس‌جمهور وجود کمبودهایی در بازاراست، اما تجربه‌ها و دانش مدیریت بازار نشان می‌دهد که چاره رفع این کمبودها، واردات بیشتر نبوده و تنها راه اصلاح نظام توزیع است.

واقعیت این است که مهم‌ترین ویژگی اقتصادی دستگاه و نوار تست قند خون آن است که تنها محصولی است که واردکنندگان آن ارز دولتی دریافت می‎کنند، ولی توزیع آن در سیستم درمانی صورت نمی‌گیرد بلکه به شکل عام و در صنف توزیع می‌شود؛ بنابراین از زمانی که اختلاف نرخ ارز میان ارز دولتی و آزاد به شکل چشم‌گیری زیاد شده، شاهد گسترش قاچاق معکوس این کالا به خارج کشور هستیم و واسطه‌ها با هر قیمتی که بخرند و با هر قیمتی که بفروشند، سود چند برابری به جیب می‌زنند.»

فرصت‎طلبان با توجه به ارز یارانه‌ای اختصاصی در ایران و در اختیار داشتن کانال‎های فروش غیررسمی در ایران و کشورهای همسایه ( عمده فروشی تجهیزات پزشکی) بخش بزرگی از ارز دولتی که به بهانه بیماران دیابتی به این موضوع اختصاص داده شده را به بیرون از مرزهای کشور و به خصوص به سمت ترکیه و عراق سوق می‌دهند. مصداق این وقعیت افزایش ارزبری 50 درصدی آن در سال 98 نسبت به سال قبل است چراکه اختلاف قیمت ارز تخصیصی با ارز شناور در حال زیاد شدن بوده است.

بر این اساس باید اذعان داشت که با توجه به کمبودهای ارزی شدیدی که در کشور حاکم است و ضرورت استفاده هدفمند از منابع ارزی، به جای بازکردن درهای واردات، بهترین راه رفع کمبود نوارهای تست قند خون اصلاح سیستم توزیع است. به طوری که مصرف‌کنندگان این اقلام با ارائه کارت ملی و از طریق خرید از سیستم آنلاین به‌صورت مستقیم از واردکننده و تولیدکننده کالا دریافت کنند.

به شرکت‌های واردکننده ارز کافی تعلق نگرفته است

علیرضا استقامتی، فوق تخصص بیماری‌های غدد درون‌ریز و متابولیسم هم در گفت‌وگو با سالم‌خبر، درباره کمبود نوار تست قندخون برای بیماران دیابتی، اظهار داشت: «به شرکت‌های واردکننده نوار تست قندخون به میزان کافی ارز تعلق نگرفته است و دلیل کمبود نیز همین مساله است.»

وی افزود: «این در حالی است که بحث واردات این کالا با ارز نیمایی مطرح است که در این صورت اگر نوار تست قند خون با ارز نیمایی به کشور وارد شوند قیمت‌ها چند برابر افزایش پیدا می‌کند و مردم عادی توان تهیه آن را ندارند.»

استقامتی وضعیت فعلی بازار عرضه و تقاضای این محصول در کشور را بسیار آشفته دانست و تصریح کرد: «درحال حاضر بازار کاملا آشفته‌ای ایجاد شده و بیماران سرگردان هستند و در مراجعه به ما و همکاران گلایه دارند که نمی‎توانند محصولات مورد نیاز خود را پیدا کنند و هیچ ارگانی نیز پاسخگوی آنان نیست.»

استقامتی درباره نامه به رئیس‌جمهوری و امضای ۱۲۰ پزشک به دلیل کمبود نوار تست قند خون و انسولین قلمی، گفت: «مکاتبات بسیاری صورت گرفته حتی به دفتر رئیس‌جمهوری و معاون اول هم نامه ارسال شده و دستور پیگیری نیز داده شده است. البته از آنجا که پیگیری‎های ما در وزارت بهداشت و درمان و سازمان غذا و دارو نتیجه‌ای نداشت در نهایت تصمیم بر آن گرفته شد تا با امضای همکاران نامه‌ای به رئیس‌جمهوری ارسال شود. پس از ارسال نامه رئیس‌جمهوری دستور پیگیری فوری دادند، اما به‌رغم این دستور هنوز نتیجه عملی مشاهده نکرده‌ایم. ضمن آنکه هیچگونه خبری از بانک مرکزی نرسیده است که آیا ارزی تخصیص داده و یا گشایشی در این امر حاصل شده است.»

وی افزود: «به نظر نمی‌رسد حساسیت موجود توسط بانک مرکزی درک شده باشد زیرا مشکلات و تقاضاهای بسیاری وجود دارد و احتمالا این تقاضا نیز مانند دیگر تقاضاها به گوشه‌ای منتقل و خاک خواهد خورد. ضمن آنکه شنیده می‌شود که برخی مسئولان اظهار می‌دارند که در دسترسی بیماران به انسولین و نوار تست قند خون مشکل و کمبودی وجود ندارد و در بازار موجود است و به اندازه کافی نیز ارز تامین شده است درحالی که در این زمینه باید با مردم صحبت شود که آیا در تامین نیازهای خود مشکل دارند یا خیر؟»

وی با اشاره به اینکه صرفه‌جویی باید با منطق همراه باشد، گفت: «در حال حاضر ولخرجی و خرج‌های بیهوده‌ای در کشور داریم و داروهای غیرضروری و مکمل‌هایی برای بدنسازی به کشور وارد می‌شود که باید درمورد آنها صرفه‌جویی داشته باشیم. ما به واردات مکمل‌های بدنسازی انتقاد داریم زیرا برای تهیه آنها نیاز واقعی وجود ندارد و نیاز القایی به‌وجود است، اما انسولین و نوار تست قند خون محصولات اساسی و به‌عنوان یکی از عوامل حیات بیماران به شمار می‌روند و اگر وجود نداشته باشند زندگی بسیاری از بیماران در خطر خواهد بود و صرفه‌جویی در این خصوص به صلاح نیست.»

قاچاق معکوس نوارهای تست قند خون

همایون نجف‌آبادی، عضو کمیسیون بهداشت مجلس هم با اشاره قاچاق معکوس نوارهای تست قند خون از کشور، به فارس گفت: «دولت باید ارز ترجیحی را به تولید داخل اختصاص دهد و نه به کالای وارداتی که در نهایت از کشور به صورت قاچاق خارج می‌شود.»

وی با اشاره به نامه 120 متخصص غدد به رئیس‌جمهور در خصوص کمبود انسولین و نوارهای تست قند خون، اظهار داشت: «این دو جزو اصلی ترین اقلام ضروری برای کنترل دیابت است و لازم است در خصوص تامین آنها اقدام لازم صورت گیرد.»

‌ نجف‌آبادی با اشاره به ضروت ریشه‌یابی کمبودها، ادامه داد: «با توجه به اینکه انسولین و نوار تست قند خون، دو ماهیت جدا از هم دارند و انسولین جزو داروها و نوار تست قند خون جزو تجهیزات پزشکی دسته‌بندی می‌شوند، باید به طور دقیق و ریشه‌ای نسبت به دلایل شکل‎گیری کمبود هر یک از این دو به‌صورت جداگانه بررسی‌های لازم صورت گیرد و حتما با علت و ریشه کمبودها مقابله شود.»

عضو کمیسیون بهداشت مجلس با اشاره به قاچاق معکوس نوارهای تست قند خون، افزود: «از آنجایی که تامین نوارهای تست قند خون برای بیماران ایرانی با استفاده از ارز دولتی انجام می‌شود، اختلاف قیمت زیادی در کشور ما و کشورهای همسایه ایجاد شده و همین موضوع زمینه را برای قاچاق آن به خارج کشور فراهم کرده است.»

وی تاکید کرد:‌ «قاچاق معکوس نوارهای تست قند خون امری دور از ذهن نیست زیرا هم برای قاچاقچیان صرفه اقتصادی دارد، ضمن اینکه هم سایز و هم اندازه بسته‎های نوار تست قند خون کوچک است و قابلیت قاچاق را دارد. علاوه بر این برند مشابه آن در کشورهای همسایه هم موجود است. البته واقعیت این است که متاسفانه قاچاق معکوس به شغلی برای برخی از اتباع کشورهای همسایه تبدیل شده که دارو و تجهیزات را چه به‌صورت چمدانی و چه به‌صورت بارنامه با کمترین مشکل و هزینه اقدام به خروج این اقلام از کشور می‌کنند و درواقع یارانه‌ای که دولت در این وضعیت دشوار ارزی برای بیماران ایرانی تخصیص داده را از کشور خارج می‌کنند.»

نجف‎آبادی با اشاره به ضرورت نظام‎مند شدن شبکه توزیع و تقویت ابزارهای نظارت، ادامه داد: «افزایش واردات نمی‌تواند کمکی به بیماران ایرانی کند چراکه به محض افزایش نوارهای تست قند خون در بازارهای داخلی، سریعا توسط قاچاقچیان به خارج از کشور منتقل می‌شود و اینکه فکر کنیم دولت با اختصاص ارز بیشتر می‌تواند رفاه بیشتری برای بیماران ایرانی فراهم کند، تصور چندان درستی نیست و باید نظارت‌ها را بر نظام توزیع تقویت کرد.»

وی در ادامه با اشاره به موجود بودن نوارهای تست قند خون ایرانی در بازار کشور، اظهار داشت: «خوشبختانه یکی از سیاست‌های وزارت بهداشت توجه ویژه به تولید داخلی دارو و تجهیزات پزشکی است و رویکرد چنین بوده که از اختصاص ارز دولتی تومانی برای دارو و تجهیزات پزشکی که مشابه آنها در ایران تولید می‌شود، صورت نگیرد و تا آنجایی که من اطلاع دارم در بسیاری از موارد به این سیاست عمل شده است؛ بنابراین یک راهکار مقابله با کمبود نوارهای تست قند خون، حمایت از تولید داخلی آن است.»

اختصاص 24 میلیون یورو برای واردات دستگاه و نوار تست

وی ادامه داد: «در خصوص نوارهای تست قند خون، سال گذشته میزان اختصاص ارز دولتی برای واردات دستگاه و نوار تست قند خون حدود 24 میلیون یورو بوده و این در حالی است که ارز اختصاص یافته برای تولید داخلی آنها فقط یک‌میلیون و دویست هزار یورو بوده که این نشان‌دهنده اختلاف بسیار زیاد هزینه ارزی کشور است؛ لذا بهتر است مسئولین نسبت به این موضوع توجه داشته باشند که در این تنگنای ارزی که کشور با آن روبه‌رو است باید بر تامین ارز برای اقلام تولید داخل متمرکز باشند.»

عضو کمیسیون بهداشت مجلس اظهار داشت: «طبق قولی که وزیر بهداشت به مردم داد، اختصاص ارز دولتی به واردات باید قطع شود و این ارز بهتر است به اقلام داخلی تعلق پیدا کند و اگر افرادی تمایل به استفاده از انواع خارجی دارند، می‌توانند با قیمت واقعی آن را خریداری کنند.»

وی افزود: «حمایت دولت از تولیدات داخلی و همچنین شرکت‌های دانش‌بنیان از ضروریات مملکت است چراکه همین امر باعث خودکفایی ما در بسیاری از احتیاجات ضروری خواهد شد؛ البته در ایران فقط یک تولیدکننده موفق به تولید دستگاه و نوار قند خون شده و باید با تسهیلات بیشتر و سرمایه‌گذاری گسترده‌تر کاری کرد که تعداد تولیدکنندگان بیش از این باشند تا با ایجاد رقابت شاهد بهبود کیفیت و قیمت رقابتی برای مصرف‌کننده باشیم.»