چاقی، بیماری مزمن درمان‌شدنی

تعریفی كه ما از چاقی باید داشته باشیم متفاوت از بالا بودن وزن ماست. چنان‌كه چاق‌ بودن یا چاق ‌نبودن به قد و نژاد ما بستگی دارد. امروزه از ابزاری برای تعیین این‌كه فردی مبتلا به اضافه‌وزن است، استفاده می‌شود كه همان شاخص توده بدنی است. شاخص توده بدنی (BMI) از تقسیم وزن (بر حسب كیلوگرم) به مجذور قد (بر حسب متر) به دست می‌آید. كسانی كه شاخص توده بدنی‌شان بین 18 تا 25 باشد، متناسب محسوب می‌شوند. اگر شاخص‌شان زیر 18 باشد دچار كاهش وزن و اگر بین 25 تا 30 باشد، دارای اضافه‌وزن هستند. اما اعداد 30 به بالا تعیین‌كننده چاقی و 40 به بالا نیز نشان‌دهنده چاقی مفرط است.

چاقی مركزی، بسیار خطرناك و با اكثر بیماری‌ها از جمله بیماری‌های قلبی و متابولیكی، به‌ویژه با دیابت مرتبط است. كما این‌كه وقتی اندازه دور شكم در آقایان بیش از 102 و در خانم‌ها بیش از 88 سانتی‌متر باشد، باید منتظر پیامدهایی همچون عوارض قلبی-عروقی، متابولیكی و ابتلا به سرطان باشیم.

از سوی دیگر به‌دنبال چاقی شكمی، مشكلاتی مانند نقرس، دیسك كمر و آسیب‌های مفصلی زانو بروز می‌كند. پس باید به چاقی به‌عنوان یك بیماری جدی نگاه شود و تحت درمان قرار بگیرد.

برای همه افرادی كه دچار درجاتی از چاقی هستند، نمی‌شود یك دستورالعمل را برای كاهش وزن توصیه كرد. به همین دلیل است كه در برخی از انواع چاقی، درمان دارویی و در برخی دیگر انجام جراحی متابولیك موثر است.

اصلاح تغذیه و داشتن برنامه تحرك منظم و روزانه، اصل و پایه همه روش‌های كاهش وزن است. اما فعالیت بدنی منظم و حفظ رژیم غذایی انگیزه‌ای قوی می‌خواهد و از آنجا كه اكثر افراد چاق برای مدت محدودی به آن پایبند هستند، انجام مشاوره روان‌شناسی نیز همزمان با رژیم‌های غذایی و فعالیت بدنی به آنان توصیه می‌شود. البته انجام ورزش‌های دسته‌جمعی اثر بیشتری دارد و انتخاب ورزشی كه فرد علاقه بیشتری به آن دارد نیز در تداوم آن مؤثر است.

درمان‌های دارویی با تجویز متخصص تغذیه و تا زمانی كه مصرف آن تداوم یابد، در كاهش وزن موثر خواهد بود. اما نكته اینجاست كه این دارودرمانی نهایتا تا 10درصد در كاهش وزن مؤثر است. آن هم با دو تا سه سال استفاده مكرر و قطع ‌نكردن مصرف دارو.

البته باید گفت بسیاری از داروها تاییدشده نیست. به‌ویژه داروهایی كه در شبكه‌های ماهواره‌ای تبلیغ می‌شود یا در باشگاه‌های ورزشی تجویز می‌شود که نه‌تنها غده تیروئید را تحریك می‌كند، بلكه گاهی حاوی تركیبات مخدر نیز هست. ولی مصرف داروهایی كه تایید بین‌المللی دارد و از سوی متخصص تغذیه یا غدد تجویز می‌شود به‌طور متوسط در كاهش 10 درصدی وزن می‌تواند مؤثر باشد.

اصولا وقتی فرد بیماری چاقی دارد، باید درمان شود. معمولا جراحی متابولیك برای افراد بسیار چاق، بهترین گزینه درمانی محسوب می‌شود. زیرا عوارض ناشی از چاقی برای آنان به‌مراتب بیش از عوارض محتمل برای جراحی است. معمولا نتایج حاصل از جراحی متابولیك نیز در این افراد برگشت‌ناپذیر است.

به‌هیچ عنوان با این روش‌ها موافق نیستم. نتایج حاصل از آن در كاهش سایز نه‌تنها موقتی است بلكه این روش‌ها هیچ تاثیری در پیشگیری از بیماری‌های ناشی از اضافه‌وزن ندارد.