علائم
همان گونه که از نام آن مشخص است، سندرم خشکی چشم موجب احساس خشکی، خراشیدگی، و وجود شن در چشمها میشود. فرد ممکن است این علائم را همواره یا به طور متناوب تجربه کند که به طور معمول پس از یک روز طولانی وخیمتر میشوند و به طور کلی هنگام بیدار شدن از خواب کمتر مشهود هستند.
از علائم شایع سندرم خشکی چشم میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- سوزش چشمها
- احساس گزش در چشمها
- خارش چشمها
- چشم درد
- حساسیت به نور
- قرمزی چشمها
- تاری دید
احساس وجود جسم خارجی در چشم
اشکهای رفلکس
خشکی چشمها میتواند موجب آبریزش چشمها شود. در این شرایط، اشکها شبیه اشکهای تولیدی به واسطه وجود جسم خارجی در چشمها هستند که به نام اشکهای رفلکس شناخته میشوند.
اشکهای رفلکس همانند اشکهای عادی دارای خصوصیات روان کنندگی که به طور معمول از چشمها محافظت میکند، نیستند، از این رو، در برابر خشکی چشمها محافظتی ارائه نمیکنند.
عوارض
بیشتر افراد مبتلا به خشکی چشم، تحریک خفیف بدون آثار بلند مدت را تجربه میکنند. اما در صورت عدم درمان این شرایط یا تشدید آن، آسیب چشم و حتی از دست دادن بینایی میتواند رخ دهد.
مشکلات شدید خشکی چشم میتواند موجب موارد زیر شود:
- التهاب چشم
- خراش قرنیه (خراش روی سطح چشم)
- فرسایش قرنیه (نازک شدن سطح چشم)
- عفونت قرنیه
- زخم شدن چشمها
از دست دادن بینایی
دلایل
اشکها به عنوان یک پوشش محافظ عمل میکنند، چشمها را مرطوب نگه میدارند، مواد مغذی ضروری را تامین میکنند، و گرد و غبار و ذرات دیگر را شستشو میدهند. فیلم اشک از آب، روغن، و مخاط شکل گرفته است که همگی برای حفظ سلامت خوب چشم اهمیت دارند.
قرنیه که قسمت جلوی چشم را پوشش میدهد، باید به طور مداوم با اشک شستشو شود که از آن در برابر عفونت محافظت میکند. خشکی چشمها زمانی شکل میگیرد که اشک کافی تولید نشده یا اشک با کیفیت درست تولید نمیشود.
چندین عامل شایع وجود دارند که به سندرم خشکی چشم منجر میشوند.
عوامل محیطی
شرایط محیطی میتوانند به خشکی چشمها منجر شوند. اگر به طور مکرر با شرایط زیر در تماس باشید، این میتواند آزاردهنده باشد:
- باد
- گرما
- گرد و غبار
- تهویه مطبوع
- دود سیگار
برخی افراد در واکنش به شرایط محیطی هرچه بیشتر مستعد ابتلا به خشکی چشمها هستند و این میتواند با داشتن عوامل خطر دیگر برای خشکی چشمها مانند لنزهای تماسی یا بیماری خودایمنی مرتبط باشد.
افزایش سن
افزایش سن یکی از شایعترین دلایل خشکی چشمها است، زیرا با افزایش سن تولید اشک کاهش مییابد.
پلک زدن ناکافی
پلک زدن ناکافی یکی دیگر از دلایل شایع خشکی چشمها است که میتواند طی فعالیتهایی مانند تماشای تلویزیون و استفاده از کامپیوتر رخ دهد. هر بار که پلک میزنید، چشمها با اشک پوشش داده میشوند. انسان به طور عادی هر ۱۲ ثانیه یک بار پلک میزند. افرادی که بازیهای کامپیوتری انجام میدهند، ممکن است طی یک بازه زمانی سه دقیقهای تنها یک یا دو بار پلک بزنند.
افزون بر این، هر چیزی که موجب بروز مشکل در رفلکس چشمک شود میتواند در پلک زدن اختلال ایجاد کند که از آن جمله میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- بیماری لبه پلک چشم
- لاگفتالموس
- اکتروپیون
- انتروپیون
- افتادگی پلک
- بیماری پارکینسون
- فلج فوق هستهای پیشرونده
انواع خاصی از بیماری تیروئید که در پلک زدن اختلال ایجاد میکنند
لنزهای تماسی
حدودی نیمی از تمام افرادی که از لنزهای تماسی استفاده میکنند از خشکی چشمهای خود نیز شکایت دارند. لنزهای تماسی نرم که روی فیلم اشک شناور شده و قرنیه را پوشش میدهند، اشک را در چشم جذب میکنند.
اصلاح بینایی با لیزر و عملهای جراحی دیگر
سندرم خشکی چشم ممکن است پس از عمل لیزیک و دیگر جراحیهای انکساری که در آنها اعصاب قرنیه بریده میشوند، آغاز یا تشدید شود.
اعصاب قرنیه ترشح اشک را تحریک میکنند. اگر به خشکی چشم مبتلا هستید و انجام عمل جراحی انکساری را مد نظر قرار داده اید، باید به این عارضه جانبی بالقوه توجه داشته باشید.
داروها
خشکی چشمها میتواند به واسطه مصرف برخی داروها شکل بگیرد که از آن جمله میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- آنتی هیستامینها
- داروهای ضد افسردگی
- قرصهای ضد بارداری
- داروهای ضد احتقان بینی
داروی تجویزی برای آکنه به نام ایزوترتینیون (اکوتان)
بیماریهای چشم
برخی بیماریهای تاثیرگذار بر چشمها میتوانند موجب خشکی آنها نیز شوند. بلفاریت، التهاب پلک چشم، میتواند در فعالیت غدد چربی در چشمها اختلال ایجاد کند. اختلال در عملکرد غده میبومیان شرایطی است که در آن غدد موجود در چشمها ملتهب شده و به میزان کافی اشک تولید نمیکنند. خشکی چشم تبخیری شرایطی است که در آن اشک تولید شده، اما به واسطه تبخیر دوام چندانی نمیآورد.
بیماریهای خودایمنی
برخی بیماریهای خودایمنی میتوانند بر غدد اشک تاثیرگذار باشند. از بیماریهای خودایمنی که میتوانند موجب خشکی چشم شوند میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- لوپوس یک بیماری خودایمنی است که میتواند بسیاری از قسمتهای بدن را تحت تاثیر قرار دهد.
- آرتریت روماتوئید، یک بیماری التهابی است که موجب درد، تورم و سفتی مفاصل و همچنین آثار سیستمیک (کل بدن) میشود.
سندرم سیوگرن، یک بیماری خودایمنی که در آن سیستم ایمنی غدد تولیدکننده رطوبت را هدف قرار داده و موجب خشکی در دهان و چشمها میشود
تشخیص
تشخیص خشکی چشم اغلب شامل رد دیگر بیماریهای چشم و سایر شرایط پزشکی میشود.
آثار خشکی چشم میتواند مشابه با آثار آلرژی ها، ورم ملتحمه ویروسی (چشم صورتی)، خراش قرنیه، میگرن ها، و فلج بل (هنگامی که ضعف مانع بسته شدن پلک میشود) باشد.
اگر به شرایط دیگر مانند ترشح از چشم، پوسته پوسته شدن پوست چشم، عطسه، احتقان، سردرد، تغییرات در بینایی یا احساس سوزن سوزن شدن در صورت مبتلا باشید، این میتواند در کنار خشکی چشمها به دلیل دیگری برای بروز علائم اشاره داشته باشد.
پزشک ممکن است چشم هایتان را معاینه کرده و شما را به یک چشم پزشک ارجاع دهد که میتواند آزمایشهای تخصصی را برای تشخیص دلیل بروز علائم انجام دهد. شما ممکن است به یک آزمایش بینایی سنجی نیاز داشته باشید، زیرا افراد مبتلا به مشکلات بینایی تشخیص داده نشده ممکن است با احساس ناراحتی مواجه باشند که با خشکی چشم اشتباه گرفته شود.
درمان
پیشگیری یک عامل کلیدی در مدیریت خشکی چشم است، اگر عوامل محیطی دلیل خشکی چشم هستند، عینکهای محافظ یا استفاده از یک دستگاه مرطوب کننده هوا میتواند مفید باشد. اگر از لنزهای تماسی استفاده میکنید، به تعویض آنها در زمان نیاز توجه داشته باشید.
چندین روش درمانی از جمله قطرههای اشک مصنوعی بدون نسخه، داروهای تجویزی و روشهای مداخلهای وجود دارند که میتوانند به خشکی چشمها کمک کنند.
اشکهای مصنوعی
خط نخست درمان برای خشکی چشمها استفاده از قطرههای اشک مصنوعی است. اشکهای مصنوعی به طور موقت روانسازی چشمها را انجام داده و علائم را تسکین میدهند. به دستورالعمل ارائه شده روی بسته بندی محصول توجه داشته باشید.
قطرههای اشک مصنوعی را چگونه انتخاب کنیم
پزشک شما میتواند راهنماییهای لازم را در انتخاب محصول مناسب ارائه کند. برخی افراد از این قطرهها برای قرمزی چشمها استفاده میکنند، اما این کار میتواند چشمها را هرچه بیشتر خشک کند. قرمزی چشمها میتواند به واسطه عوامل متعددی از آلرژیها تا یک عفونت چشم شکل گرفته باشند و بر همین اساس تشخیص درست اهمیت دارد.
در صورت استفاده از لنزهای تماسی، قطرههای ویژه برای لنزهای تماسی را خریداری کنید. انواع دیگر قطرههای اشک مصنوعی ممکن است حاوی موادی باشند که به لنزها آسیب برسانند.
داروهای تجویزی
برخی داروهای تجویزی میتوانند برای درمان خشکی چشمها استفاده شوند. ژل ها، پمادها و استروئیدهای خوراکی یا موضعی ممکن است به کاهش خشکی کمک کنند.
رستاسیس (Restasis) و زایدرا (Xiidra) برای درمان خشکی چشمها تایید شده اند. رستاسیس به تولید اشک کمک میکند، در شرایطی که زایدرا التهاب را کاهش میدهد که ممکن است موجب کاهش تولید اشک شده باشد.
به خاطر داشته باشید که داروهای تجویزی میتوانند موجب عوارض جانبی شوند و مصرف آنها لزوما برای همه مناسب نیست.
پلاگهای پانکتال
در هر چشم، چهار پانکتوم وجود دارند که ورودیهای کوچک هستند که اشک را به مجاری اشک میریزند. پلاگهای پانکتال میتوانند درون پانکتوم وارد شده تا از تخلیه اشک جلوگیری کرده و اشک در چشمها حفظ شود.
خطرات مرتبط با پلاگهای پانکتال تقریبا ناچیز است، اما خطر تحریک چشم، تولید اشک بیش از حد و در موارد نادر التهاب وجود دارد.
پس از قرار دادن پلاگ پانکتال ممکن است هنوز به استفاده از اشکهای مصنوعی نیاز داشته باشید.
پارسینه