شفاآنلاین>سلامت>«انگار کرونا گرفته‌ام» جمله کوتاهي که شک را به جان افراد داراي برخي علائم بيماري و اطرافيانش مي‌اندازد و گاهي بر اثر بار رواني ناشي از همين شک و ترديد، هزينه‌هاي مادي و معنوي بسياري به فرد تحميل مي‌شود.شايد در نگاه نخست رهايي از اين شک و ترديد امري آسان به نظر برسد اما با کمي حساسيت نسبت به موضوع يا تجربه کردن اين روزهاي سخت، مي‌توان هزينه‌هاي آن را متوجه شد.فرد داراي علائم در بيشتر موارد پس از تحمل يکي دو روز بيماري و همين شک و ترديد کرونا به مراکز بهداشتي مراجعه مي‌کند و وقتي عنوان «مشکوک به کرونا» به وي اطلاق شد، مجبور مي‌شود تا با هزينه شخصي به آزمايش‌هاي تشخيص مولکولي کوويد 19 مراجعه کند و نمونه خون بدهد.وي بايد يکي دو روزي هم براي گرفتن نتيجه آزمايش صبر کند و پس از دريافت نتيجه هم شک و ترديدش رفع نمي‌شود، زيرا متخصصان راجع به نتيجه قطعي اين آزمايش‌ها از اصطلاح‌هايي چون «مثبت کاذب» و «منفي کاذب» و موارد مشابه سخن مي‌گويند و به اصطلاح درصد خطايي در مورد آنها وجود دارد. جالب اينکه اين شک و ترديد حتي در برخي از افرادي که نتيجه تست کروناي بزاق آنان هم مثبت اعلام مي‌شود، وجود دارد و خلاصه رهايي از اين شک و ترديد پرهزينه به اين راحتي‌ها نيست. تا جايي که برخي‌ها براي فرار از شک و ترديد کرونا طي چندماه گذشته چندين مرتبه با هزينه شخصي آزمايش داده‌اند و به نوعي به وسواس دچار شده‌اند؛ براي نمونه زن 63 ساله‌اي که از نظر مالي در وضعيت برخوردار هم قرار دارد، تاکنون سه مرتبه آزمايش آنتي‌بادي داده و هر سه بار تست او منفي بوده است.اين در حالي است که به گفته بسياري از پزشکان ترس از ويروس کرونا هم ممکن است کشنده باشد اما به راستي براي رهايي از اين شک و ترديد چه بايد کرد؟ممکن است همه افراد يک جامعه به ترس از ابتلا به ويروس کرونا مبتلا شوند اما در اين ميان افراد مسن و افراد مبتلا به بيماري‌هاي مزمن که در معرض خطر بيشتري در اثر بيماري کوويد19 قرار دارند، کودکان و نوجوانان، افرادي که به خاطر مسئوليت‌شان نسبت به کوويد19 به ديگران کمک مي‌کنند مانند پزشکان و ساير ارائه‌دهندگان مراقبت‌هاي بهداشتي يا امدادگران ممکن است بيشتر در معرض استرس قرار گيرند.بر اساس اعلام اورژانس اجتماعي بايد از تماشا کردن، خواندن يا گوش دادن به برخي اخبار از جمله رسانه‌هاي اجتماعي فاصله بگيريد؛ شنيدن مکرر در مورد همه‌گيري‌ها مي‌تواند ناراحت‌کننده باشد.مراقب بدن خود باشيم، نفس عميق بکشيم، کشش يا حرکت‌هاي مديتيشن جسمي را انجام دهيم، استفاده از وعده‌هاي غذايي سالم و متعادل و انجام منظم ورزش و خواب مناسب هم مي‌تواند به ما در کمک به خود کمک کند.
چرا شک و ترديد ايجاد مي‌شود
علي‌نقي اقدسي، مشاور و روانشناس و استاد دانشگاه مي‌گويد: خودم را قرنطينه نکرده‌ام و حضورم در اجتماعات و فعاليت‌هاي مختلف و شيوه زندگيم با قبل از شيوع کرونا تفاوتي نکرده است.وي توضيح داد: در اين مدت اصول بهدشتي را رعايت کرده و ماسک زده‌ام؛ باورهاي افراطي و تفريطي نداشتم و بيماري را نه بزرگنمايي کرده‌ام و نه شوخي گرفته‌ام؛ با ورزش و تغذيه سيستم ايمني خود را تقويت کرده‌ام و ترسي از بيماري ندارم.وي در توضيح اينکه چرا ترس و شک و ترديد ايجاد مي‌شود، اظهار داشت: بخش مهمي به اقدامات غلط ما، صحبت‌هاي افراطي راجع به بيماري و انتقال بي‌مورد تجربه‌هاي مربوط به بيماري برمي‌گردد يا اينکه عمدا در خودمان رعب و وحشت ايجاد مي‌کنيم.
باورهاي درست را تقويت کنيم
اقدسي درباره ريشه‌هاي شک و ترديدها گفت: آگاهي نداشتن يا داشتن اطلاعات غلط درباره بيماري مي‌تواند موجب باورهاي نادرست شود و باور نادرست ما را آماده واکنش‌هاي توام با شک و ترديد مي‌کند. وي نبود خودشناسي و نداشتن خودباوري را از ديگر ريشه‌هاي باور نادرست دانست و گفت: اگر از جسم خود شناخت کافي داشته باشيم، در مقابل يک‌سري اتفاق‌ها دچار عجز نمي‌شويم.
واقعيت‌ها را بشناسيم
استاد اقدسي با بيان اينکه مردم واقيعت‌هاي اساسي اين بيماري را نمي‌شناستند، بيان کرد: بايد بپذيزيم که کوويد19 يک بيماري مانند بسياري ديگر از بيماري‌هاست و لازم نسيت به طور افراطي به آن واکنش نشان دهيم.وي با اشاره به اينکه حتي آنفلوآنزا هم ممکن است خطرناک باشد، اضافه کرد: براي نمونه سال گذشته در يک منطقه چند نفر در اثر آنفلوآنزاي معمولي فوت شدند اما در همان منطقه بر اثر کرونا يک نفر فوت شده است و اين اطلاعات کمک مي‌کند که بپذيريم که بيماري خطرناک است اما مانند بيماري‌هاي ديگر اصول پيشگيري و درمان دارد؛ وقتي اين واقعيت‌ها را بپذيريم، لزومي ندارد که واکنش‌هاي وحشتناک نشان دهيم.وي تاکيد کرد: بسياري از خانواده‌ها بيشتر روز را روي کرونا تمرکز مي‌کنند و تکيه کلام خانواده‌ها به طور بيست و چهار ساعته درباره کروناست اما مردم بايد بدانند که رسانه‌هاي ارتباط جمعي براي عده‌اي که رعايت نمي‌کنند، اطلاع‌رساني دارند.وي افزود: منابع اطلاعاتي مردم گسترده، متعدد و متناقض شده است و ما بايد اين را به منابعي ثابت و مطمئن محدود کنيم؛ رسانه ملي و برخي خبرگزاري‌ها اطلاعات دقيق را منتقل مي‌کنند و همين براي خانواده‌ها کافي است.وي تاکيد کرد: مردم بايد اطلاعات دقيق، خوب و مطمئن را از منابع معتبر دريافت کنند.
مرور تجربه‌هاي موفق
استاد اقدسي ادامه داد: بايد تجربه‌هاي موفق بهبود بيماري اي گذشته خود را مرور کنيم؛ پدران و مادران و تصحيل‌کرده‌هاي خانواده که عضو موثر خانواده هستند به بقيه خانواده اطلاعات خوب بدهند و ترس و وحشت را از بين ببرنند. وي تاکيد کرد که بايد شيوه‌اي براي مديريت افکار منفي به کار ببريم و با استفاده از فن و فنون کليدي، واکنش‌هاي منفي را کاهش دهيم؛ براي مثال چند اتفاق خوب، آرزوهاي خوب و تجربه دلنشين زندگي خود را در نظر بگيريم؛ زماني که با هجوم افکار منفي و اضطراب‌زا مواجه مي‌شويم با يک رمز مثلا فشار دادن انگشت يا پلک زدن به سمت خاطره‌هاي دلنشين برويم و افکار خود را مديريت کنيم.وي همچنين توصيه کرد که خانواده‌ها در حضور عضو موثر و در زماني مخصوص درباره بيماري صحبت کنند به جاي اينکه 24 ساعته درباره اين بيماري به گفت‌و‌گو بپردازند؛ مثلا زماني را در خانواده تعيين کنند و با هم درباره بيماري صحبت کنند و بقيه زمان‌ها را مشغول کارهاي عادي زندگي شوند. دکتر اقدسي استفاده از تکنيک تصويرسازي و تجسم را از ديگر اقدامات کاربردي دانست و افزود: روزهاي خوب را تجسم کنيم و سوار بر اتومبيل زمان به چند ماه جلوتر حرکت کرده و روزها و لحظه‌هاي بهتر را تصويرسازي کنيم.اين روانشناس ادامه داد: وقتي حس خوب را در خود ايجاد مي‌کنيم ما را به باور خوب وادار مي‌کند و براي لحظه‌اي مي‌توانيم از جو اذيت‌کننده و لحظه‌هاي دردناک بيرون برويم. وي با اشاره به اين جمله که ما اغلب همان مي‌شويم که به آن فکر مي‌کنيم، تاکيد کرد: وقتي مديريت فکري داشتيم، بدون‌شک در داشتن حال خوبمان تاثير مي‌گذارد.
شيوه استفاده از حواس‌پرتي
وي شيوه استفاده از حواس پرتي را از ديگر اقدامات کاربردي برشمرد و افزود: اجازه ندهيد خانواده در افکار بيماري غرق شود؛ حق نداريم در اين موضوع غرق شويم؛ در لحظه‌هايي که در افکار منفي بيماري غرق مي‌شويم، بايد از شيوه‌هاي حواس پرتي استفاده کنيم.وي ادامه داد: اين باور را در والدين تقويت کنيم که بيماري علائمي دارد و شناخته شده است و وقتي اين علائم را دارم دنبال اقدامات و آزمايشگاه‌ها و بررسي‌ها مي‌روم و حق ندارم بدون علائم به دنبال آزمايش و درمان بروم.
پرهيز از انتقال تجربه‌هاي تلخ
وي با بيان اينکه در اين شرايط که ويروس همه‌گير شده، برخي خانواده‌ها تجربه‌ها و اتفاق‌هاي تلخ را انتقال مي‌دهند، گفت: وقتي مطلبي را شنيده‌ايم که ناخوشايند و تلخ است آن را به خانواده منتقل نکنيم و در صحبت‌هاي خانوادگي به آن دامن نزنيم زيرا اينها نگراني را بالا مي‌برد.وي به والدين توصيه کرد از شيوه ترساندن و ايجاد رعب و وحشت در فرزندان استفاده نکنند؛ حتي رسانه‌ها هم گاهي افراطي عمل مي‌کنند؛ هرچند براي درصدي از مخاطبان خوب است اما براي درصد زيادي موجب استرس مي‌شود و بايد مديريت شده رفتار کرد.
باور پيشگيري و درمان
وي در ادامه بر اين نکته تاکيد کرد که بايد اين باور را ايجاد کنيم که بيماري پيشگيري و درمان دارد و اگر نشد، راه علاجي دارد.وي از خانواده‌ها خواست در شرايطي که همه در بحران هستند، بيماري را کوچکنمايي يا بزرگنمايي نکنند؛ اينکه در بحران هستيم و ويروس ما را محاصره کرده را بايد از بين ببريم و شروع کنيم به زندگي نرمال با رعايت پروتکل‌هاي بهداشتي؛ در داخل خانه طوري برخورد کنيم که زندگي نرمال گذشته را برگردانيم؛ تعادل را حفظ کنيم و از افراط و تفريط پرهيز کنيم.وي افزود: همچنين با ورزش و تغذيه متاسب و رعايت فاصله و استفاده از ماسک و رعايت بهداشت، مي‌توانيم اين موضوع را مديريت کنيم و در نهايتا سري را که درد نمي‌کند دستمال نبنديم.
آرمان ملی
