گزارشی درباره یکی از جانباختگان سانحه هواپیمای اوکراینی؛
ما برای اینکه نام مرضیه فروتن را در حافظه دانشجویان دانشگاه واترلو زنده نگه داریم تصمیم گرفتیم تا سالانه٥٠هزار دلار جمع‌آوری کنیم
شفاآنلاین>اجتماعی> ما برای اینکه نام مرضیه فروتن را در حافظه دانشجویان دانشگاه واترلو زنده نگه داریم تصمیم گرفتیم تا سالانه ٥٠هزاردلار جمع‌آوری کنیم. هرکس می‌تواند با اهدای حدود ٢٠ دلار به این مجموعه در اعطای این بورسیه به دانشکده محیط‌زیست یاری کند
به گزارش شفاآنلاین، اشک روی گونه دختر جوان ماسیده است. با کتاب دعایی در دست به روبه‌رو خیره شده. ظاهر دختران و پسران دیگر هم دست کمی از او ندارد. خیره به نقطه‌ای با ذهنی که هراز چندگاهی به دوردست‌ها می‌رود.
مثلا هیچ بعید نیست ذهن دختر جوانی که سرش را پایین انداخته به کانادا رفته باشد. پسر کناری به دریاچه سان فیش (SUNFISH) در خارج از واترلو. هیچ بعید نیست دختری که روی زمین نشسته و کودک شیرخواری در دست دارد به روزهای دانشجویی خودش به شیراز رفته باشد، وقتی که «او» در صندلی کناری‌اش نشسته بود.
هیچ یک باور نمی‌کنند که او رفته باشد. چه آنهایی که در مراسم یادبودش در دانشگاه شیراز در بهت فرورفته‌اند و چه کسانی که در طرف دیگر دنیا همواره او را با چهره‌ای خندان در آب‌های دریاچه‌های محافظت شده در خارج از واترلو به یاد دارند.
همه اهالی شهرک ویلموت «Wilmot»، شهر شیراز و... ترجیح می‌دهند که او در یکی از سفرهایش به دریاچه تصمیم گرفته باشد فرمان قایق را بچرخاند و از دریاچه رفته باشد به دریا، بعد هم اقیانوس، اطلس، آرام یا حتی هند. فرقی نمی‌کند کدام آب یا کدام نقطه از جهان.
آنها ترجیح می‌دهند که فکر کنند، او سرانجام روزی از سفر دریایی و اکتشافی‌اش باز می‌گردد. کسی نمی‌خواهد باور کند که «مرضیه فروتن» یکی از ١٧٦ مسافر پرواز ٧٥٢ psاوکراینی بوده که جان باخته و دیگر قرار نیست بازگردد.
گوش مردم جهان، خبر سقوط هواپیما را که شنید، بهت خودش را به ذهن جهانیان آویخت و طولی نکشید که سیل پیام‌های تسلیت سرازیر شد. هرکسی به سهم خودش کوشید تا یاد جانباختگان را گرامی بدارد. ازجمله اعضای آکادمی علمی، دانشکده محیط‌زیست و جغرافیای دانشگاه واترلو که تصمیم گرفتند به پاس فعالیت‌های علمی مرضیه فروتن به نام او جایزه‌ای ایجاد کنند.
دغدغه‌هایی که تا کانادا ادامه پیدا کردند
ماری (مرضیه) بعد از سه‌سال به ایران بازگشته بود. آخرین باری که به ایران آمده بود با تصویری از سوغات بازار وکیل شیراز در ذهن همکاران و دوستان دانشگاهی‌اش باقی مانده است. بیش از چهار‌سال بود که راهی کانادا شده بود. چند‌سال بعد از اتمام تحصیلاتش در دانشگاه شیراز ایران. تحصیلاتش را بنا بر دغدغه‌ای که داشت ادامه داده بود. دغدغه‌ای که با او بزرگ شده بود؛ «محیط‌زیست».
او در دانشگاه شیراز، لیسانس و فوق‌لیسانس را در رشته‌های مهندسی منابع خاک و مهندسی منابع طبیعی اخذ کرده بود. او برای تحصیلات تکمیلی و اخذ مدرک فوق لیسانس، راهی دانشگاه علوم جغرافیای ایالت آلبرتا و شهر کلگری شد.
در کلگری ماند تا مقطع دکترا. دانشگاه واترلو در مقطع دکترا به ماری فرصتی داد تا بتواند در تخصص دیگری در حوزه محیط‌زیست ادامه تحصیل دهد و فعالیت کند؛ «تغییرات آب و هوایی و حفاظت از آب‌های متمرکز شده در جهان».
مریم لطیف‌پور، مدیر توسعه بخش پیشرفت‌های علمی دانشکده محیط‌زیست و جغرافیای دانشگاه واترلو، یکی از نخستین نفراتی بود که به ایجاد یک جایزه برای گرامیداشت یاد و خاطره همکلاسی‌اش ماری، اندیشیده بود.
یکی از کسانی که مرضیه را خوب می‌شناخت و او را با صفات تفضیلی به خاطر می‌آورد و پیش از معرفی جایزه ترجیح می‌دهد از مرضیه فروتن بیشتر بگوید: «ماری یک دانشمند بود، یک نابغه و یک انسان تأثیرگذار. اما بیش از همه اینها او یکی از مهمترین افراد و اعضای خانواده ما بود. معنای نام خانوادگی‌اش، مهمترین ویژگی شخصی‌اش بود. او به معنای واقعی کلمه فروتن بود. فروتنانه از اشتباهات می‌گذشت.»
تحقیقات گسترده ماری از زمین تا مریخ
«نابغه بود. او به معنای واقعی کلمه یک نابغه بود.» وقتی می‌خواهیم که مریم لطیف‌پور از ماری و ویژگی‌های فعالیتش بگوید، میان تمام صفات تفضیلی زبان انگلیسی از واژه نابغه به زبان فارسی استفاده می‌کند.
«ماری آن‌قدر باهوش بود که می‌توانم در توضیح شخصیتش بگویم نابغه بود. خلاقیت را هم باید به ویژگی‌هایش اضافه کرد. او فردی بسیار خلاق بود. شاید بتوانیم بگوییم یکی از خلاق‌ترین اعضای گروه ما. همیشه به مشکلات از زوایای مختلف نگاه می‌کرد و به دنبال راه‌های متنوع بود، هیچ‌وقت ندیدیم یک مسأله را فقط از یک زاویه نگاه کند. این نگاهش به شخصیتش هم رسیده بود، یک آدم چند بعدی شده بود.»
تحقیقات ماری گسترده بود، تمرکز بیشتر ماری بر مسأله تأمین آب در جهان بود. تحقیقات ماری از زمین آغاز شده بود و تا کره مریخ امتداد پیدا کرده بود، بیشتر وقت ماری یا در آزمایشگاه اکولوژی و محیط‌زیست بزرگ شهر می‌گذشت یا در دریاچه شهرک ویلموت: «ماری را می‌توانیم یکی از اعضای جامعه گره‌خورده به محیط‌زیست بدانیم، کسی که در سال‌های آخر زندگی‌اش تحقیقاتی در زمینه «تأمین و امنیت آب» انجام داد. در گروهی به رهبری کلود دوگوئه عضو بود. او به دلیل ماهیت بین رشته‌ای تحقیقات آب در دنیا، در سراسر دانشگاه یا حتی کانادا، دوستان متعددی ایجاد کرده بود.»
عضویت در «برنامه جهانی آینده آب» از دیگر فعالیت‌هایی بود که ماری در آنها سهیم بود. مریم لطیف پور می‌گوید: «شور و شوق ماری در کمک به اطمینان از تأمین آب در جهان بر کسی پوشیده نبود.
او عضو برنامه جهانی آینده آب بود. طرحی که قرار بود با کمک دولت‌ها و مشاغل و حتی جوامع، ابزارهای لازم را برای مدیریت ریسک مقابله با تهدیدات تأمین و کیفیت آب کانادا ارایه دهد. ماری به عنوان یکی از دانشمندان این برنامه جهانی اغلب وقت خود را اطراف دریاچه‌های جنوب انتاریو می‌گذراند. از حسگرهای میدانی استفاده می‌کرد.
سنجش از راه دور، مدل‌های عددی برای اندازه‌گیری برای پیش‌بینی دمای سطح رودخانه و ساختار حرارتی، پوشش یخ و کیفیت آب دریاچه.»کنجکاوی‌های مرضیه فروتن، فراتر از انتاریو، کانادا و حتی جهان بود. او به مسأله تأمین امنیت آب حتی در کرات دیگر نیز اندیشیده بود. او عضو گروه تحقیقات دریاچه‌های از بین رفته سیاره مریخ نیز بود. تحقیقاتی که قرار بود به این پرسش پاسخ دهد که آیا انسان‌ها سرانجام می‌توانند در سیاره مریخ، طولانی مدت زندگی کنند؟
بورسیه‌ای که قرار است ماندگار شود
دانشگاه واترلو چندی پیش اعلام کرد که برای زنده نگه داشتن نام و یاد مرضیه فروتن، بورسیه تحصیلی به نام او ایجاد کرده است.
بورسیه‌ای که البته با اجازه مستقیم از خانواده ماری فروتن بوده. مریم لطیف‌پور می‌گوید: «ما برای اینکه نام مرضیه فروتن را در حافظه دانشجویان دانشگاه واترلو زنده نگه داریم تصمیم گرفتیم تا سالانه٥٠هزار دلار جمع‌آوری کنیم.»
سالانه ٥٠هزاردلار البته قرار است به دانشجویان بین‌المللی بورسیه‌ای داده شود که قرار است در مقطع دکترای دانشکده محیط‌زیست و جغرافیای واترلو تحصیل کنند. «هرکس می‌تواند با اهدای حدود ٢٠ دلار به این مجموعه در اعطای این بورسیه به دانشکده محیط‌زیست یاری کند.»
محمد برادر مرضیه هم در واکنش به خبر اعطای این بورسیه اعلام کرد: «من و تمام اعضای خانواده‌ام از صمیم قلب از شما و همکاران‌تان در گروه جغرافیای دانشکده محیط‌زیست، دانشگاه واترلو به واسطه پیشنهاد و تأسیس این بورسیه تحصیلی به نام خواهرم قدردانی می‌کنیم، همه ما مطمئن هستیم که بسیاری از دانشجویانی که قرار است به واسطه این بورسیه از دانشگاه فارغ التحصیل شوند، نام و یاد خواهرم را در ذهن‌شان زنده نگه می‌دارند و روح او همیشه در شادی و آرامش خواهد بود.»
نقاشی‌هایی که می‌گویند او زنده است
هیچ‌کس نمی‌خواهد باور کند مرضیه فروتن رفته است. حتی وقتی مراسم بزرگداشت او در دانشگاه شیراز به پایان می‌رسد و جمعیت رفته رفته، سالن اجتماعات دانشگاه را خالی می‌کند. وقتی اشک‌ها از گونه‌ها پاک می‌شود و تصاویر عادی و روزمره رفته رفته جایگزین بهت جاخوش کرده در چشم بازماندگان می‌شود.
هیچ‌کس نمی‌خواهد باور کند، مرضیه رفته است، حتی نقاشی‌ها و عکس‌هایی که او با دست‌های خودش آنها را خلق کرده است. وقت‌هایی که میانه تحقیقاتش در زمان‌های آزادی که داشته خودش را می‌کشیده، دختری با موهای فرفری و لباس‌های راه راه که گاه در سیاره‌ای و گاه در جنگلی با ابرهای کوچک و بزرگی بالای سرش. ابرهایی با علامت سوال‌های بزرگ که معلوم نبوده چه نقشه‌ای برای زمین نقاشی‌هایش داشتند. کسی باور نمی‌کند که او رفته است. حتی ابرهای نقاشی‌‌اش.
یادمانی معنوی، به یاد ١٦ دانشجوی جانباخته دانشگاه صنعتی شریف
بعد از سانحه هواپیمایی اوکراین، کم نبودند محافل علمی که تلاش کردند یاد و نام دانشجویان فقیدشان را زنده نگه دارند. گاه با برگزاری مراسمی و گاه با تأسیس بورسیه تحصیلی.
یکی از این دانشگاه‌ها، دانشگاه صنعتی شریف در ایران بود. مسئولان این دانشگاه چند ساعت بعد از سانحه اعلام کردند به این دلیل که ١٦ نفر از دانشجویان پرواز اوکراینی در دانشکده‌های مختلف این دانشگاه تحصیل می‌کردند، می‌خواهند یادمانی برایشان ترتیب دهند. یادمانی که هم جنبه مادی دارد و هم معنوی.
مهدی فتوحی، رئیس دانشگاه صنعتی شریف دراین‌باره گفته است: «ابتدایی‌ترین و حداقل‌ترین کاری که می‌شد انجام دهیم، مراسم یادبود به برای جانباختگان سانحه بود. اما در نظر داریم که نمادی را در دانشگاه به یاد ١٦ نفر از دانشجویان فقیدمان نصب کنیم.» بورسیه تحصیلی یکی دیگر از اقداماتی است که قرار است در شریف تأسیس شود.
فتوحی درباره آن نیز گفته است: «در نظر داریم تعدادی بورس تحصیلی و تحقیقاتی را با موافقت و حمایت معنوی خانواده جانباختگان نخبه شریف در سانحه سقوط هواپیمای اوکراینی و حمایت دانشگاه و بنیاد حمایت از نخبگان دانشگاه داشته باشیم تا این بورسیه به نام عزیزان از دست رفته سالیانه به تعدادی از دانشجویان رشته‌های فنی و مهندسی اهدا شود تا نام و یاد جانباختگان زنده نگه داشته شود.».شهروند
مطالب مرتبط
نظرشما
آخرین اخبار