گردهمایی فعالان صنعت دارو در شرایطی برگزار میشود که این صنعت استراتژیک و سودآور با مشکلات گستردهای دست به گریبان است
شفا آنلاین>یادداشت> پنجمین نمایشگاه ایرانفارما، بزرگترین رویداد دارویی کشور با حضورمسوولان وزارت بهداشت، سازمان غذا و دارو، اعضا و هیات مدیره سندیکای صنایع دارویی، شرکتهای دارویی داخلی و خارجی و علاقهمندان به این حوزه امروز ۲ مهرماه ۹۸ در مصلای امام خمینی تهران گشایشخواهد یافت.
گردهمایی فعالان صنعت دارو <Pharmaceutical industry activists>در شرایطی برگزار میشود که این صنعت استراتژیک و سودآور با مشکلات گستردهای دست به گریبان است.
در زنجیره ارزش صنعت دارو که شامل تحقیق و توسعه، تولید مواد اولیه دارویی، تولید اقلام و فرآوردههای نهایی میشود هنوز به خودکفایی نرسیدهایم و همچنان برای تامین مواد اولیه، مواد مصرفی، ماشینآلات و در نهایت تولید داروهای مورد نیاز مجبور به واردات هستیم. وارداتی که این روزها به شدت تحت تاثیر عوامل مختلف قرار گرفته است؛ نرخ ارز نوسانات شدیدی را تجربه میکند و به طور مستقیم یا غیرمستقیم باعث نوسان در بهای تمامشده محصولات تولیدی میشود.
قیمتگذاری فرآوردههای دارویی اما همچنان دولتی و براساس ارز ترجیحی است و عملا سودآوری این صنعت را متاثر ساخته است. با وجودی که طبق قوانین بینالمللی دارو و ملزومات آن مشمول قوانین تحریمهای بینالمللی نمیشود اما فعالان این حوزه با تدابیر قهرآمیز دیگر کشورها دست و پنجه نرم میکنند و از طرف دیگر تبادلات مالی نیز با مشکلات و سختیهای بسیاری همراه است. اخیرا پروندههای تخصیص ارز نیمایی و احتمال سوءاستفادههای مالی در حوزه دارو در صدر اخبار کشور قرار گرفته و همچنین حرفهای در گوشی فعالان صنعت حاکی از گرفتن بودجههای کلان و واردات ماشینآلات با هدف نوسازی و سودآوری توسط برخی نورچشمیهاست که تنها سودآوری شخصی داشته است و کمکی به صنعت نکرده است و عاقبت این تجهیزات فراهم کردن بستری برای گردوغبار انبارها و آزمایشگاهها بوده است.
چرخه بازپرداخت مطالبات معیوب است و اکثر شرکتهای تولیدی گردش مالی مطلوبی ندارند؛ بیمهها، مراکز درمانی دولتی و شرکتهای پخشکننده غیرمستقیم یا مستقیم بدهکاران دائمی تولیدکنندگان هستند. بیمهها فراتر از حد توان خود درست یا نادرست با شعار عدالت اجتماعی داروهای مختلف را پوشش دادهاند اما فیالواقع در بازپرداختهای مالی خود با مشکل روبهرو هستند. همه این مسائل سبب شده پویایی، نوآوری و سودآوری تولیدکنندگان ژنریک کشور کاهش یابد و تولیدکنندگان درصدد تامین حداقل نیازهای دارویی کشور به صورت جهادی باشند. پنجمین دوره برگزاری نمایشگاه تخصصی ایرانفارما با هدف گسترش تعاملات بینالمللی و افزایش صادرات آغاز شده اما هنوز استانداردهای لازم برای پیوستن به CPHI را کسب نکردهایم.
صنعت از عدم ثبات سیاستهای پولی و مدیریتی رنج میبرد. کمتر کارخانهای در کشور به استانداردهای GMPدست یافته است. هنوز تفاوت مشهودی بین بچهای تولیدی وجود دارد. خطوط تولید دارو نیاز به نوسازی دارند. با تمام این مشکلات گردش مالی صنایع دارویی کشور ۱۶ هزار میلیارد دلار برآورد میشود که سهم ۳/۱ درصدی از تولید ناخالص ملی کشور را دارد. در سالهای اخیر فعالیت شرکتهای بیوتکنولوژی روح تازهای به صنعت داروسازی دمیده است. این شرکتها که رشد چشمگیری در سالهای اخیر داشتهاند توانستند با برنامهریزی و استفاده از تکنولوژیهای نوین با کمترین هزینه، بیشترین بازدهی را داشته باشند. پرفروشترین تولیدکننده دارویی ژنریک کشور با فروش یک میلیارد و ۴۱۳ میلیون قلم دارو ۵۷۸ میلیارد تومان فروش را در هشت ماه نخست سال ۹۷ ثبت کرده است در حالی که بزرگترین شرکت بیوتکنولوژی کشور با فروش چهار میلیون و ۵۲۳ قلم دارو به رقم ۴۲۱ میلیارد تومانی فروش رسیده است که بسیار بالاتر از فروش کارخانههای دارویی ژنریک و پرسابقه کشور است.
صنعت دارو یکی از پرسودترین صنایع در تمام دنیاست و با تبیین استراتژی مناسب و حمایت همهجانبه ارگانهای سیاستگذار میتواند شعار ملی رونق تولید ملی را محقق کند. پیشبینی میشود اندازه بازار جهانی دارو تا سال ۲۰۶۰ سه برابر شود و در این رشد کشورهای آسیایی سهم قابل توجهی دارند. براساس پیشبینی Statista صنعت دارو در جهان رشد ۱۶۰ درصدی را در بازه زمانی ۲۰۱۷ تا ۲۰۳۰ تجربه خواهد کرد و تا سال ۲۰۶۰ رکورد رشد ۳۱۷ درصدی را به ثبت برساند.
در این بین هند، چین و اندونزی سردمداران رشد بازار دارویی دنیا در سالهای آینده هستند. این کشورها به ترتیب تا سال ۲۰۳۰ رشد ۲۳۲، ۲۳۰ و ۱۹۶ درصدی و تا سال ۲۰۶۰ رشد خیرهکننده ۷۵۴، ۵۳۴ و ۴۵۴ درصدی را ثبت خواهند کرد. با توجه به رشد چشمگیر صنایع دارویی در آینده نزدیک لازم است مسوولان و سیاستگذاران نگاه حمایتی ویژهای به این صنعت و رفع مشکلات آن داشته باشند تا همگام با چرخه رشد جهانی این صنعت استراتژیک و سودآور پیشروی کنیم چرا که دارو تضمینکننده سلامت جامعه است و ضعف و عدم حمایت از این صنعت میتواند در آینده لطمات جبرانناپذیری بر سیاستهای بینالمللی ایران در منطقه بزند.جهان صنعت
دکتر مریمسادات خرمگاه*-بیوتکنولوژیست