چاقی مفرط یک بیماری مهلک است و پیشبینی میشود در شروع هزاره سوم چاقی مهمترین معضل جوامع شهری شود
شفاآنلاین>سلامت> چاقی یک ناهنجاری پیچیده است. چاقی فقط نگرانی درباره زیبایی ظاهری نیست، خطر بیماریهایی مانند عوارض قلبی و عروقی، دیابت و فشار خون را افزایش میدهد. بیش از اندازه چاق بودن خطر بیماریهای مربوط به وزن را افزایش میدهد.
به گزارش شفاآنلاین، واقعا کنار آمدن با چاقیِ<Obesity> مفرط، بسیار دشوار است. میتوان گفت برای بسیاری از افراد یافتن راهی که وزنی متعادل داشته باشند، میتواند به اندازه کافی سخت و دشوار باشد. باید گفت که بازگشتن به وزن معمول و ایده آل، به راستی گران تمام میشود.
اما به هر حال وقتی که پی میبرید اضافه وزن دارید بایستی به دنبال چاره ای مناسب باشید.
با توجه به اهمیت در اینباره با دکتر محمد طالبپور، متخصص جراحی عمومی، فوق تخصص لاپاراسکوپی پیشرفته، پیشتاز لاپاروسکوپی پیشرفته در ایران، عضو هیئت علمیدانشگاه علوم پزشکی تهران گفت و گو کرده است. وی در اینباره میگوید: چاقی مفرط یک بیماری مهلک است و پیشبینی میشود در شروع هزاره سوم چاقی مهمترین معضل جوامع شهری شود.
دکتر طالب پور توصیه کرد: افراد جهت ارزیابی وضعیت خود میتوانند وزن خود را به کیلوگرم بر قد به توان دو برحسب متر تقسیم کنند.
این متخصص جراحی عمومیادامه داد: افراد نرمال دارای "BMI " بین 18 تا 25 و افراد دارای اضافه وزن دارای BMI بین 25 تا 30 و چاقی مفرط به افراد BMIبالای 40 گفته میشود و یا چنانچه عارضه ای مرتبط با چاقی ( نظیر دیابت، فشار خون، درد کمر و...) مبتلا شده باشند با BMI بالای 35 قلمداد میشوند .
وی عنوان کرد: چاقی مفرط، بیماریای است که یک مدت یک دهه طول عمر فرد را کاهش میدهد و دهها عارضه برای فرد ایجاد میکند.
دکتر طالب پور بیان کرد: شیوع و تنوع عوارض حاصله از چاقی مفرط بسیار زیاد است که موارد شایع آن عبارتند از اختلالات متابولیکی نظیر دیابت و چربی خون بالا، اختلالات قلبی و عروقی نظیر فشارخون بالا و تنگی عروق، اختلالات فیزیولوژیک نظیر کاهش قدرت ایمنی بدن، اختلالات تنفسی نظیر ایست تنفس در خواب، اختلالات مکانیکی نظیر آرتروز و درد کمر و زانو، اختلالات گوارشی نظیر ریفلاکس مری و افزایش خطر بروز سرطان نظیر سرطان پستان میباشد.این فوق تخصص لاپاراسکوپی پیشرفته با بیان این نکته که " تنها راه درمان قطعی درمان چاقی، گرفتن رژیم و انجام ورزش میباشد "، ابراز داشت: بیماران مبتلا به چاقی مفرط در کمتر از 10 درصد موارد به رژیم و ورزش پایبند میباشند. به منظور کمک به این بیماران و خروج آنها از بن بست عدم توانایی رعایت رژیم، انجام جراحیهای کوچک کننده حجم معده توصیه میشود. وی تصریح کرد: جراحی انجام جراحیهای کوچک کننده حجم معده به تنهایی فرد را لاغر نمیکند بلکه برای فرد شرایطی را فراهم میسازد تا بیمار بتواند رژیم گرفته و از این طریق لاغر شوند.
دکتر طالب پورعنوان کرد: شرط موفقیت دراز مدت بیماران مبتلا به چاقی مفرط به دنبال انجام جراحیهای کوچک کننده حجم معده در حفظ وزنشان و جلوگیری از اضافه وزن مجدد، اصلاح شرایط روحی و منش و شخصیت شان میباشد به گونه ای که تمایل یا عشق و یا حرص به خوردن بعد از یک دوره چهار ساله از اثر بخشی عمل و لاغر شدن در ذهن آنها باید کاملا محو شده باشد.
این متخصص جراحی عمومیبیان کرد: مهمترین عامل در کسب نتیجه به دنبال انجام جراحیهای کوچک کننده حجم معده، داشتن انگیزه بیمار در رعایت رژیم و انجام ورزش میباشد که عملا خانمهای جوان و مجرد بالاترین پاسخ را کسب میکنند.
وی ادامه داد: افرادی که در دوران کودکی و یا نوجوانی به علت پرخوری چاق شده اند چنانچه با کسب بلوغ فکری و تنفر از چاق بودنشان در دوران جوانی به علت حضور در جامعه، نیاز به کسب شغل، ازدواج و... انگیزه مناسب در پرهیز از پرخوری به دست آورده باشند عملا جزو بهترین افرادی هستند که بعد از عمل شرایط را رعایت کرده و در درازمدت میتوانند در وزن مناسب باقی بمانند.
دکتر طالب پور در پاسخ به این پرسش که چرا بیماران مبتلا به چاقی مفرط برای لاغری، لاپاروسکوپی را ترجیح میدهند"، اظهار کرد:از آنجا که در صورت انجام عمل لاپاراسکوپی برش ایجاد شده در جداره شکم بسیار کوچک و مجزا میباشد ظاهر بیمار بعد از عمل، زیبایی طبیعی خود را حفظ خواهد کرد و صدمه به نسوج بدن شامل عضلات و پوست جداره شکم و... به مراتب کمتر است لذا سیستم امنیتی بدن و قدرت ترمیم در بدن کمتر آسیب میبیند.
این فوق تخصص لاپاراسکوپی پیشرفته ادامه داد: پایانههای حسی جداره بدن بسیار حساس بوده لذا بعد از انجام عمل لاپاراسکوپی به علت عدم تحریک این پایانهها، درد بعد از عمل به مراتب کمتر بوده و نتیجتاً بیمار سریعتر به فعالیتهای روزانه خود پرداخته و زودتر میتواند از بیمارستان مرخص شود.
وی بیان کرد: از آنجا که دستکاری احشاء شکمیدر صورت انجام عمل لاپاراسکوپی صورت نمیگیرد لذا حرکات رودهای بعد از عمل سریعتر به حالت طبیعی بازگشته و فرد میتواند مایعات و غذا مصرف کند و همچنین به علت صدمه نسجی کمتر در داخل شکم و جداره بدن احتمال چسبندگی داخل شکمیکمتر ایجاد میشود.
دکتر طالب پور عنوان کرد: مشکلات حاصل از برشهای جراحی نظیرعفونت زخم و یا فتق محل برش در افرادی که به وسیله عمل لاپاراسکوپی لاغر میشوند، مشاهده نمیشود.به خصوص در افراد چاق چون برشهای جراحی باز خیلی بزرگتر است لذا مزایای لاپاراسکوپی در افراد چاق چشمگیرتر است.
این متخصص جراحی عمومیعنوان کرد:جراح در حین عمل لاپاراسکوپی به کمک تلسکوپ محل عمل را میبیند به گونه ای که با دیدی با بزرگنمایی حداقل 5/2 برابر نرمال و با نور عالی برای جراح تامین میشود که به مراتب واضحتر از روش باز است.اگرچه هزینه عمل به روش لاپاراسکوپی از روش باز بیشتر است ولی عملا به علت کوتاهتر شدن مدت بستری در بیمارستان هزینه نهایی تفاوت قابل توجهی ندارد.
وی اظهار کرد: یکی از انواع روشهای جراحی لاپاراسکوپی برای لاغری، بالون معده نام دارد که در این روش به کمک آندوسکوپی یک بالون با ظرفیت 400 الی 600 میلیمتر مکعب داخل معده تعبیه میشود.
دکتر طالب پور ادامه داد: در این روش اگر بالون داخلش مایع باشد عملا در قسمت پایین معده قرار میگیرد و اگر بالون داخلش هوا باشد در قسمت فوندوس معده قرارمیگیرد که حالت دوم بیشتر به کاهش اشتها و میل به خوردن کمک میکند.وی اظهار کرد:میزان کاهش وزن بیمار به کمک بالون حدکثر 10 درصد میزان اضافه وزن میباشد و حداکثر زمانی که بالون داخل معده میتواند بماند شش ماه است. به طور متوسط بعد از2 الی 3ماه بالون یا پاره میشود و یا به علت عدم تحمل از طریق آندوسکوپی از بدن بیمار خارج میشود.
این فوق تخصص لاپاراسکوپی پیشرفته ابراز داشت: بسیاری از مبتلایان به چاقی مفرط قادر به تحمل بالون داخل معده خود نیستند و بالاجبار آن را خارج میکنند.
وی بیان کرد: بهترین کاربرد کار گذاری بالون در بیماران با چاقیهای بسیار زیاد قبل از عمل جراحی اصلی میباشد زیرا ریسک عمل اصلی را با کاهش وزن اولیه 10 درصد اضافه وزن تا حدی کمتر میکند.درافراد با BMI بین 30 الی 40 به شرط داشتن انگیزه کافی در رعایت رژیم و ورزش در درازمدت میتوان به عنوان شروع کاهش وزن از بالون کمک گرفت.
دکتر طالب پور ابراز کرد: روش دیگری که میتوان به وسیله جراحی لاپاراسکوپی، افراد مبتلا به چاقی مفرط را به وزن ایده آل رساند، گاستروپلاستی عمودی نام دارد و دراین روش به صورت طولی در ادامه مسیر مری، خم کوچک معده از فوندوس به طول 6 سانتیمتر جدا میشود و انتهای"Pouch " توسط یک باند به صورت یک مجرای تنگ در آمده تا غذا به سختی وارد بقیه معده شود.
این متخصص جراحی عمومیادامه داد: هر وعده غذایی که بیمار میتواند مصرف کند، حدود 60 سی سی میباشد که به تدریج طی چند سال به علت جا بازکردن فضای مربوطه ماهیت محدودیت در مصرف غذا محو میشود. احتمال رفلاکس غذا به مری در این روش از دیگر جراحیهای لاغری بیشتر است.
وی عنوان کرد عوارض حاصله از عمل گاستروپلاستی عمودی حدود 10 درصد میباشد و مهمترین مشکل این روش جراحی کاهش تاثیر آن بعد از مدت کوتاهی است.
دکتر طالب پور بیان کرد: روش دیگر جراحی لاپاراسکوپی برای افراد مبتلا به چاقی مفرط، پلیکاسیون طولی معده نام دارد که در این روش در تمامیطول معده خم بزرگ معده به داخل چین میخورد و به طور کامل ظرفیت و حجم معده از بین رفته و به کمتر از 60 سی سی میرسد.
این فوق تخصص لاپاراسکوپی پیشرفته خاطرنشان کرد: پس از انجام جراحی به روش پلیکاسیون طولی معده، به دلیل عدم وجود فضای خالی در معده احساس سیری کاذب در این بیماران در مقایسه با تکنیک دیگر چاقی به وضوح بیشتری مشاهده میشود.
وی اظهار کرد: توانایی بیماران مبتلا به چاقی مفرط در رعایت رژیم از کمتر از 10 درصد موارد قبل عمل پلیکاسیون طولی معده به بیش از 70 درصد بعد از عمل افزایش مییابد.
به طور متوسط بعد از عمل در صورت رعایت رژیم و ورزش60 درصد اضافه وزن بیماران طی 6 ماه و 75 درصد طی یک سال کاهش مییابد.
دکتر طالب پور بیان کرد: به دلیل عدم استفاده از اجسام خارجی و عدم ایجاد برش در معده و انجام دوخت و دوز روده به معده عملا عوارض و مشکلات افراد مبتلا به چاقی مفرط بعد از انجام عمل لاپاراسکوپی به روش پلیکاسیون طولی معده به کمتر از دودرصد میرسد.
این متخصص جراحی عمومیعنوان کرد: مدت اثرعمل لاپاراسکوپی به روش پلیکاسیون طولی معده در افراد مبتلا به چاقی مفرط تقریبا چهار سال است و پس از آن نظیر کلیه جراحیهایی که حجم معده را کوچک میکند برای حفظ وزن به دست آمده بیمار باید همواره در نحوه خورد و خوراک و فعالیت خود مراقبت لازم صورت گیرد.
وی بیان کرد: بهترین کاندیدا برای انجام عمل لاپاراسکوپی به روش پلیکاسیون طولی معده،خانمهای جوان میباشند که در آینده در مورد حاملگی وشیردهی آنها این عمل هیچ مشکلی ایجاد نمیکند.
دکتر طالب پور اظهار کرد: برای انجام عمل لاپاراسکوپی به روش پلیکاسیون طولی معده سه عدد برش 5 میلیمتری و یک برش 10 میلیمتری لازم است که میتوان گفت از بین کلیه جراحیهای چاقی کم خطرترین تکنیک محسوب میشود در صورتی که نتایج مشابه در کاهش وزن اضافی طی 4 سال اول بعد از عمل در مقایسه با روشهای دیگر داشته است.
این فوق تخصص لاپاراسکوپی پیشرفته بیان کرد: عمل بای پس معده نیز برای رسیدن به وزن ایده آل به افراد مبتلا به چاقی مفرط توصیه میشود.
وی اضافه کرد: در عمل بای پس معده به میزان 50 سی سی از قسمت فوقانی معده به کمک استاپلر بریده میشود و حدود یک الی یک و نیم متر از ابتدای روده باریک را از مسیر معمولش خارج کرده وبه قسمت جدا شده بالایی معده میدوزیم. دکتر طالب پور عنوان کرد: پس از انجام عمل عمل بای پس معده،غذا با حجم محدود قابل خوردن بوده و درطی بین یک الی یک و نیم متر درروده بدون وجود شیره لوزالمعده و صفرا عبور میکند و جذب نمیشود.
این فوق تخصص لاپاراسکوپی پیشرفته افزود: به علت وسعت عمل بای پس معده، خطر مرگ و میر یک درصد و بروز عوارض ناخواسته پانزده درصد درطول زمان برای این افراد وجود دارد.
وی ابراز داشت: میزان کاهش وزن در طی دو سال اول بعد از عمل بای پس معده به هشتاد درصد اضافه وزن میرسد، همچنین به منظور کاهش عوارض عمل بای پس معده و امکان دسترسی به قسمت تحتانی معده،جراح متخصص عمل لاپاراسکوپی دوخت و دوز معده به روده را میتواند به شکل امگا انجام دهد.
دکتر طالب پوراضافه کرد: پس از انجام عمل بای پس معده به دلیل ایجاد مسیر انحرافی عملا دسترسی به قسمت تحتانی معده و شناسایی ضایعات احتمالی آن در طول زمان امکان پذیر نمیباشد و بیشتر به بیماران با چاقیهای خیلی زیادو میانسالان و مبتلایان به عوارض شدید چاقی نظیر دیابت کنترل نشده و یا مشکلات قلبی ریوی این روش جراحی (بای پس معده )توصیه میشود.
این متخصص جراحی عمومیبیان کرد: در عمل لاپاراسکوپی بای پس معده، دوعدد برش 5 میلیمتری، یک برش 10 میلیمتری، یک برش 12 میلیمتری و یک برش 20 میلیمتری جهت عمل لازم است.
وی افزود: طول اثرعمل بای پس معده،حدود هفت سال است و بعد از آن به علت گشاد شدن قسمت فوقانی معده و جبران مابقی روده باریک در نتیجه قدرت جذب مواد غذایی اثرعمل محو میشود لذا رعایت رژیم و انجام ورزش جهت کاهش وزن باید در برنامه این افراد لحاظ شود.
دکتر طالب پور بیان کرد: نوع دیگر جراحی لاپاراسکوپی برای رسیدن به وزن ایده آل،حلقه گذاری دور معده نام دارد که به کمک وسیله ای از جنس سیلیکون در قسمت فوقانی معده حلقه ای به دور معده میاندازیم وداخل این حلقه بالونی وجود دارد که به وسیله یک لوله به محفظه ای که زیر پوست شکم تعبیه شده است وصل میشود.
این فوق تخصص لاپاراسکوپی پیشرفته ادامه داد: در عمل لاپاراسکوپی به روش حلقه گذاری دور معده به وسیله تزریق هوا و یا سرم داخل آن محفظه عملا بالون داخل حلقه برجسته شده و قطر موثر داخل حلقه کاهش مییابد.
وی بیان کرد: با توجه به اینکه حجم موثر معده در بالای حلقه کمتر از 520 سی سی میباشد روش حلقه گذاری دور معده سادهترین متد جراحی برای رسیدن به وزن ایده آل محسوب میشود.
دکترطالب پور اظهار کرد: به علت گذاشتن جسم خارجی داخل شکم در روش جراحی حلقه گذاری دور معده خطر بروز عفونت، پارگی حلقه، جابه جایی حلقه وحتی سوراخ شدن معده توسط حلقه وجود دارد.این فوق تخصص لاپاراسکوپی پیشرفته عنوان کرد: از لحاظ آماری حدود 65 درصد اضافه وزن بیماران طی مدت یک سال از طریق انجام عمل لاپاراسکوپی به روش حلقه گذاری دور معده کاهش مییابد.
وی اضافه کرد: در صورت انجام عمل لاپاراسکوپی به روش حلقه گذاری دور معده بین 10 الی 20 درصد موارد، حلقه تعبیه شده در طول زمان باید به علت بروز عوارض ناخواسته نظیر عفونت، جابه جایی و غیره ( به صورت اورژانس ) خارج شود.
دکترطالب پور افزود: در طول زمان معده در قسمت فوقانی حلقه جا باز کرده و عملا اثر عمل بعد از حدود چهار سال از بین میرود. اگر چه حلقه را میتوان تا 10 سال داخل شکم نگه داشت ولی نهایتا نیاز به عمل دوم جهت خروج حلقه خواهد بود.
این فوق تخصص لاپاراسکوپی پیشرفته بیان کرد: جهت انجام عمل عمل لاپاراسکوپی به روش حلقه گذاری دور معده، سه
برش 5 میلیمتری، یک برش 10 میلیمتری و یک برش
20 میلیمتری جهت تعبیه محفظه زیر پوست لازم است. جهت
تنظیم قطر حلقه تعبیه شده، ویزیت مکرر بیمار و تزریق داخل بالون و انجام عکسبرداری رنگی به صورت مرتب لازم است.
وی بیان کرد: رعایت رژیم غذایی و ورزش به منظور کاهش وزن در بیماران مبتلا به چاقی مفرط که از روش عمل لاپاراسکوپی به روش حلقه گذاری دور معده برای لاغری استفاده کرده اند، الزامیاست. مشکلات روانی بیمار به دنبال این عمل به علت احساس وابستگی شدید به پزشک به منظور کنترلهای مرتب محل حلقه بیشتر از روشهای دیگر است.
دکتر طالب پور ابراز داشت: جراحی از نوع برش طولی معده نیز برای برخی از افراد مبتلا به چاقی مفرط توصیه میشود.در این روش با حفظ خم کوچک معده مابقی معده شامل فوندوس در طول بریده شده و از شکم خارج میشود.
این متخصص جراحی عمومیعنوان کرد: به دلیل وجود حجمیحدود 60 سی سی در باقیمانده معده ؛ در جراحی از نوع برش طولی معده احساس سیری کاذب چشمگیر حاصل میشود. به علت طول برش وسیع در معده و امکان بروز هر گونه مشکل در محل دوخت و دوز ؛ ریسک عوارض حاصله ازاین نوع عمل به مراتب بیشتراز پلیکاسیون میباشد در طول زمان به علت باز شدن باقیمانده معده به ابعادی بزرگتر، کارایی این روش عملا حدود چهار سال میباشد.
وی بیان کرد: پس از انجام عمل لاغری به روش برش طولی معده به دلیل حذف درصد قابل توجهی از مخاط معده ؛ میزان زیادی از ترشحات آنزیمیو هورمونی معده کاهش مییابد که میتواند منجر به سوءجذب، کم خونی و... در افراد شود.
دکترطالب پورافزود: پس از انجام عمل لاغری به این روش به علت کاهش هورمون Ghrelin که از معده ترشح میشود، اشتهای بیماران کاهش مییابد.
این فوق تخصص لاپاراسکوپی پیشرفته بیان کرد: در هنگام عمل لاغری به روش برش طولی معده، برای افرادی که پزشک تشخیص دهد نیز سوءجذب ایجاد میکنیم و روش " Duodenal Switching" را نیز به همراه عمل به کار میبریم.
وی اضافه کرد: بدین صورت که دوازدهه را بعد از معده بریده و از روده باریک دو مسیر موازی درست میکنیم و مسیر کوتاه تر که مسیر غذایی است را به قسمت اول دوازدهه میدوزیم و در 75تا 100سانیمتری انتهای ایلنوم این دومسیر موازی را به هم وصل میکنیم.
دکتر طالب پور ابراز داشت: در صورت اضافه کردن روش " Duodenal Switching" به عمل لاغری به روش برش طولی معده ؛ در افراد مبتلا به چاقی مفرط کاهش وزن قابل توجه و پایداری به دست میآید که معمولا به دلیل بالا بودن خطر مرگ و میر و عوارض احتمالی در این بیماران، تمایل عمومیبه استفاده از این روش در فرمهای مقاوم چاقی میباشد.
این فوق تخصص لاپاراسکوپی پیشرفته اظهار کرد: روش" بای پس روده باریک " نیز توسط متخصصان به افراد مبتلا به چاقی مفرط توصیه میشود.
وی بیان کرد: در عمل لاپاراسکوپی به روش بای پس روده باریک، معده بیمار دست نخورده باقی میماند و عمل صرفا در روده باریک انجام میشود.
دکتر طالب پورعنوان کرد: در صورت انجام عمل لاپاراسکوپی به روش بای پس روده باریک، رعایت رژیم غذایی وورزش جهت کاهش وزن الزامینیست و فرد از طریق ایجاد سوء جذب وعدم امکان جذب موادغذایی خورده شده، فرد لاغر میشود.
این فوق تخصص لاپاراسکوپی پیشرفته ابراز داشت: اثر انجام عمل لاپاراسکوپی به روش بای پس روده باریک طولانی بوده و عملا سرعت کاهش وزن تدریجی و آرام است. طی مدت چهار سال پس ازعمل حدود 80 درصد اضافه وزن در صورت عدم انجام پرخوری غیر عادی توسط بیمار به دست میآید.
وی اضافه کرد: در این روش حدود 90 درصد از طول روده باریک در مسیر غذای خورده شده نخواهد بود و در آن صرفا صفرا جریان دارد. صرفا در 20 سانتی متر انتهایی روده باریک غذای خورده شده با شیره لوزالمعده و صفرا مخلوط میشود.
دکترطالب پور بیان کرد: به دلیل ایجاد دوخت و دوزهای متعدد در روده باریک احتمال بروز عوارض زودرس و دیررس مرتبط با عمل لاپاراسکوپی به روش بای پس روده باریک وجود دارد لذا افرادی که در سنین ازدواج، حاملگی و شیردهی هستند بهتر است از این عمل اجتناب کنند.
وی در پایان گفت: در عمل لاپاراسکوپی به روش بای پس روده باریک از سه برش پنج میلیمتری، یک برش 10 میلیمتری و یک برش 12 میلیمتری استفاده میشود و در فرم اصلاح شده این روش نیز به منظور کاهش عوارض عمل ؛ روده غیر فعال را به کیسه صفرا میدوزیم تا هم صفرا جریان مستمری در روده داشته باشد و کرامپهای روده به حداقل برسد و هم امکان بروز سنگ کیسه صفرا در این افراد منتفی شود.آفتاب یزد