سرخوشی همراه با اثر ضد افسردگی حاصل از مصرف دارو که به طور معمول در مقادیر بالاتر از دوزهای درمانی اتفاق میافتد، میتواند وابستگی روانی ایجاد کند
شفا آنلاین>سلامت>ترامادول داروی مسکن از دسته اوپیوییدهاست که در درمان دردهای متوسط تا شدید کاربرد دارد. قدرت اثر آن یک دهم مورفین (ماده موثره تریاک) و با همان مکانیسم مخدر مورفین است. علاوه بر اثر ضد دردی، ترامادول<Tramadol> آستانه تشنج را در مصرفکننده پایین آورده و یک داروی تشنجزا محسوب میشود.
به گزارش شفا آنلاین:سرخوشی همراه با اثر ضد افسردگی حاصل از مصرف دارو که به طور معمول در مقادیر بالاتر از دوزهای درمانی اتفاق میافتد، میتواند وابستگی روانی ایجاد کند.
برخلاف تریاک و مورفین، فرد فعال شده و حالات ضعیفی مانند مصرف قرصهای اکستازی پیدا میکند. با توجه به اینکه مکانیسم کنترل درد در ترامادول مشابه مورفین است، مصرف مداوم آن منجر به وابستگی فیزیکی و روانی مشابه اعتیاد به مواد مخدر میشود. اعتیادی مشابه سوء مصرف تریاک، کراک و هروئین، اما با شدت بیشتر و درمانی سختتر. علائم ترک مصرف ترامادول شبیه ترک مصرف تریاک بوده؛ بیخوابی، سندرم پای بیقرار، اضطراب و افسردگی از بارزترین علائم هستند.
عصبانیت، تعریق، تهوع، اسهال، لرزش اندامها، توهم و خماری از دیگر نشانههای قطع مصرف است که شدیدتر از قطع مصرف تریاک خود را نشان میدهد. در میان داروهای مخدر، ترامادول شدیدترین میزان وابستگی روحی و روانی را دارد؛ به طوری که مصرفکنندگان آن بعد از مدت کوتاهی در تمام قدرت ادراک، ذهن و گیرندههای عصبی دچار تغییرات شدید میشوند. مصرف هر دوز ترامادول برابر با مصرف چهار برابر آن مقدار، هروئین و مشتقات آن است. متاسفانه در مصرفهای اولیه فرد صرفا سرخوشی آن را درک میکند و عوارض مشهود نیست.
لذا با ذهنیت عدم بروز مشکل و وابستگی، مصرف تفننی به روزانه تبدیل شده و زمانی مصرفکننده متوجه میشود که کاملا درگیر اعتیاد به ترامادول شدهاست. از این رو به اعتیاد با ترامادول اعتیاد خاموش نیز میگویند.
در سیستم دارویی ایران ترامادول به شکل قرص و آمپول در داروخانهها موجود است که صرفا از طریق نسخه پزشک جهت کنترل دردهای متوسط تا شدید در بیماریهایی نظیر سرطان و بعد از اعمال جراحی کاربرد دارد و برای کنترل دردهای مزمن به علت اعتیادآوری شدید به طور معمول بیش از دو هفته تجویز نمیشود. برخی از جوانان برای بهرهگیری از سرخوشی کاذب و در مواردی جهت تقویت جنسی به مصرف غیرمجاز ترامادول تمایل دارند.
در حقیقت بسیاری از افراد باورهای غلطی در خصوص مخدرها از جمله ترامادول دارند و این باورها یکی از دلایل اصلی است که باعث گرایش افراد به مصرف مواد مخدر و ترامادول میشود. حقیقت این است که اغلب در اثر همان سرخوشی کاذبی که در مصرف اولیه مخدرها بروز میکند، مصرفکننده تجربه خوبی از فعالیت جنسی حس میکند و با تداوم مصرف به منظور تکرار تجربه اولیه گرفتار اعتیاد شده و بعد از مدتی دیگر خبری از آن تجارب و احساس خوب نبوده و صرفا جهت جلوگیری از بروز علائم ناخوشایند و آزاردهنده عدم مصرف، اعتیاد تداوم مییابد.
برخی نیز به اشتباه برای ترک اعتیاد به دیگر مواد مخدر نظیر تریاک و هروئین، به مصرف ترامادول روی میآورند. این افراد اغلب بعد از مدتی گرفتار عوارض دارو و اعتیادی شدیدتر میشوند. عوارض جانبی مصرف ترامادول مانند داروهای شبه تریاک است که میتوان از جمله آن به حالت تهوع، سرگیجه، خواب آلودگی، یبوست، افت فشار خون، تعریق و خارش اشاره کرد. تشنج عارضه اختصاصی ترامادول است، لذا مصرف ترامادول به ویژه در بیماران صرعی یا با سابقه مشکلات آسیب مغزی میتواند کشنده باشد.
خاصیت ضد افسردگی آن به علت افزایش سطح سروتونین خون است و به همین علت تهوع ناشی از مصرف بیش از تریاک است. مصرف همزمان با برخی داروهای ضد افسردگی دیگر نظیر سیتالوپرام، بوپروپیون، فلوکستین و مهارکنندههای منوآمینواکسیداز سندرم سروتونین ایجاد میشود که در صورت عدم درمان اورژانسی و به موقع، کشنده خواهد بود.
از عوارض دیر هنگام مصرف ترامادول افزایش فشار خون همراه با سردرد شدید است. استفاده بیش از حد میتواند کشنده باشد و علائم آن به صورت خواب آلودگی، تنفس کم عمق، کندی ضربان قلب، ضعف مفرط، پوست سرد و مرطوب، احساس سبکی سر، غش یا کما ظهور میکند.قطع ناگهانی مصرف ترامادول نیز علائم اضطراب، تعریق، بی خوابی، تهوع و لرز، اسهال، درد عضلانی، ترس و بیقراری و گرگرفتگی ایجاد میکند. در حال حاضر ترامادول و مصرف داروهای سیستم اعصاب مرکزی مانند خوابآورها، مسکنها و داروهای ضد افسردگی جزء بیشترین مسمومیتهای دارویی به شمار میروند.
گزارش پزشکی قانونی از افزایش مرگ ناشی از مصرف ترامادول در بین جوانان حکایت میکند. مصرف همزمان با دیگر مواد اعتیادآور به ویژه الکل خطر بروز مسمومیت و مرگ را بسیار بالا میبرد. در مواردی افراد ناخواسته دچار اعتیاد به ترامادول میشوند. بررسی و آزمایش بیشتر داروهای ترک اعتیاد ماهواره ای و گیاهی عرضه شده در عطاریها نشان میدهد که ماده اصلی موجود در این داروهای به اصطلاح گیاهی، ترامادول است که فرد پس از چند روز مصرف، ناخودآگاه به این داروها اعتیاد پیدا کرده، مشتری دائمیاین گونه مراکز غیرمجاز میشود.
متاسفانه امروزه درمان دارویی خاصی به جز درمان اختلالات روانی یا مشکلات جسمیهمراه با اعتیاد به ترامادول شناخته شده نیست. درمان روانشناختی، مهارت آموزی و خانواده درمانی از موفق ترین روشهای درمان شناخته شده است. با این حال هنوز پیشگیری و مراقبت از فرزندان اولویت اصلی است.
دکتر عباس آزادبخت، کارشناس واحد تحقیق و توسعه معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان