فرش فروشی 50 ساله یک ایرانی در آلمان/تصاویر

به گفته مورخان، فرش ایران در دوران ساسانی نیز از شهرت و اعتبار جهانی برخوردار بود، به طوری که سالنامه چینی سوئی‌سو در این دوران از فرش پشمی ایران به عنوان کالای وارداتی به چین نام می‌برد. اما پس از فروپاشی نظام ساسانیان، این هنر که بیشتر توسط اشراف ساسانی حمایت می‌شد در یک مقطع زمانی دچار رکود شد و با پراکنده شدن هنرمندان در شهرهای مختلف، هنر فرش‌بافی با نمودی ضعیف به بقای خود ادامه داد، اما این روند دیری نپایید و خلفای بنی‌عباس به این هنر توجه کردند و موجبات شکوفایی این هنر را پدید آوردند.

در دوران صفوی که عصر درخشان و پرشکوه احیای هنر در تمام زمینه‌هاست، آثار ارزنده‌ای بافته شد که یکی از نمونه‌های ارزنده موجود در موزه‌های مشهور جهان قالی اردبیل است که برای مقبره شیخ صفی‌الدین اردبیلی، جد بزرگ صفویان بافته شده و اکنون در موزه ویکتوریا و آلبرت نگهداری می‌شود. در این دوره حمایت شاهان صفوی و ابراز علاقه آنان به این حرفه باعث شد تا صنعت فرش‌بافی از پیشه و حرفه روستایی تا مقام یکی از هنرهای زیبا ارتقا یابد. شاه‌عباس در این مهم نقش بسزایی داشت، زیرا وی با تاسیس کارگاه قالیبافی در کنار کاخ‌های سلطنتی خود بین چهل‌ستون تا میدان شاه، بافندگان را مستقیم زیر نظر داشت تا از کیفیت بافت و ظرافت آنها مطمئن شود. گسترش روابط تجاری با کشورهای اروپایی و ورود گردشگران و سفرا به ایران و استقبال آنها از قالی‌های نفیس ایرانی بر اهمیت دست‌بافته‌ها و رونق سفارش‌ها افزود.

شاه‌عباس با گردآوری بهترین نقاشان، طراحان و بافندگان از سراسر کشور و تجمع آنها در کارگاه‌های سلطنتی، شاهکارهای بی‌مانندی را در هنر فرش‌بافی سبب شد و نقش‌های قالی با الهام از نقوش نگارگری و تذهیب توسط هنرمندان دگرگون شد و این نکته‌ای است که در حال حاضر بسیاری از صادرکنندگان خواستار آنند تا با ایجاد کارگاه‌های متمرکز بر شیوه تولید آن نظارت شود. با انقراض صفویان، افول هنر فرش‌بافی نیز آغاز شد و با تاخت و تاز افغان‌ها در ایران به این صنعت آسیب وارد شد.

نادرشاه نیز برای حفظ انسجام و یکپارچگی کشور فرصت آن‌که به مسائل هنری بپردازد را نداشت، اما دوباره با حفظ امنیت و آرامش هنری که در خفا به حیاتش ادامه می‌داد در دوره زندیه اعتبار بیشتری یافت و مورد توجه فرمانروایان قرار گرفت.

در دوره قاجاریه نیز با رونق بازارهای اروپا که از دوره صفویه آغاز شده بود و طی قرون متمادی افت و خیز فراوانی را پشت سر نهاده بود، سیر عادی خود را در پیش گرفت. بازرگانان تبریزی به تاسیس کارگاه‌های فراوان قالی‌بافی نه‌تنها در تبریز بلکه در کرمان، مشهد، کاشان و دیگر شهرهای ایران همت گماشتند و قالی‌های بافته شده از طریق استانبول به اروپا صادر می‌شد.

فرش ایران در دهه‌های گذشته

به گفته بازرگانان ایرانی، تا دهه 30 شمسی بازار هدف فرش ایران بازار لندن و در اوایل دهه 40 این بازار به هامبورگ آلمان تغییر یافت که عمده تجار آن هم ایرانی‌الاصل بودند و از دهه 40 به بعد که بازار فرش ایران در اروپا رونق گرفت، قیمت فرش ایران نیز افزایش یافت؛ اما از دهه 70 به بعد با ورود رقبای هندی، چینی و پاکستانی و کپی طرح‌های ایرانی و فروش فرش خود به عنوان فرش ایرانی، هندی ساروق و اساروق کاشان در بازارهای جهانی فرش ایران دچار آسیب شد.

به گفته تجار، در سال‌های اخیر به دلیل مسائل سیاسی، تحریم‌های اقتصادی، ورود افرادکم‌صلاحیت در این حوزه بویژه در بخش گمرکات و قیمت‌گذاری، برخی تجار متعهد خانه‌نشین شده‌اند که به مرور نیز با گرم شدن بازار قاچاقچیان، ورود رابطه‌ای افراد و بروکراسی طولانی، صادرات دچار مشکلات بیشتر شده و در سال‌های گذشته رواج حراجی‌های ایرانی تقلبی در آلمان و اشباع شدن بازار از فرش‌های تولید شده رقیب، به سلب اعتماد کشورهای غربی از فرش ایران انجامیده است.

رکود در صادرات فرش

بازار فرش ایران سال‌هاست که در رکود به سر می‌برد و به گفته صادرکنندگان فرش این رکود 10 سالی است که ادامه دارد. اما با این وجود و با وجود کاهش صادرات مسوولان بازرگانی کشور معتقدند سهم ایران از بازارهای جهانی کاهش نیافته است.

براساس آمار رسمی، فرش ایران به 100 کشور جهان صادر می‌شود که در این میان حدود 98 درصد صادرات به 25 کشور می‌رود. براساس این آمار، حدود 45 درصد فرش کشور فقط به آمریکا و آلمان صادر می‌شود و نزدیک به 15 درصد آن جذب بازار امارات، لبنان، عربستان سعودی،‌ کویت،‌ ترکیه، بحرین و قطر می‌شود.

اما به گفته صادرکنندگان، صادرات فرش در رکود چشمگیری به سر می‌برد و همین مساله انگیزه صادرات را از صادرکنندگان گرفته است. در این میان نیز نقش رقبای خارجی بی‌تاثیر نبوده است. اما آنچه مسلم است این که تبلیغات مناسب و برنامه‌ریزی و سیاستگذاری صحیح می‌‌تواند فرش ایران را از رکود خارج کند.

دراین تصاویر خبرنگارافتخاری شفاآنلاین درشهربن آلمان ،تصاویری ازیک فرش فروشی ایرانی-متعلق به آقای علی طبیبی ،تاجرسرشناس ایرانی مقیم آلمان - راکه به رغم تمام مشکلات موجودهمچنان درمرکزاین شهر گوشه ای ازهنر مردمان ایران زمین را به رخ غربی های می کشدرا ثبت کرده است که مشاهده می نمائید.












































گزارش: تاتیانا طبیبی-خبرنگار افتخاری شفاآنلاین- آلمان