شفاآنلاین>سلامت>دكتر عليرضا زالي،رئیس کل اسبق سازمان نظام پزشکی کشور وجراح مغزواعصاب، طی سخنانی در كنگره جامعه جراحان ایران به ارائه راهکارها و مداخلات، به ویژه در حوزه جراحی جهت تقلیل عوارض تحریم ها پرداخت.
به گزارش اختصاصي شفاآنلاين، وی گفت:در این سخنرانی بحث آثار مترتبه در حوزه سلامت به صورت جامع مورد بحث قرار خواهد گرفت و مباحث حقوقی آن مورد توجه قرار خواهد گرفت و با امعان نظر به مسائل تطبیقی مرور تجارب سایر کشورها، آثار بومی آن در حوزه امور آموزشی، پژوهشی، خدماتی در عرصه سلامت به تفصیل مورد بحث قرار خواهد گرفت، بدیهی است بدون تبیین عوارض نامطلوب بر مؤلفه های متعدد سلامت ارائه Solution غیرممکن خواهد بود. به ویژه مبرهن است که بروز فقر، مشکلات (Difficulties)اقتصادی فزاینده، وقفه در ارائه خدمات اجتماعی و کمبود دارو و تجهیزات پزشکی میتواند گسترش میزان مرگ و میر را در کشور به دنبال داشته باشد. مستندسازی مصادیق این موضوع با استفاده از کارهای پژوهشی اصیل می تواند در راستای دیپلماسی عمومی و آکادمیک و بهره جستن از ظرفیت نخبگان علمی جهانی مؤثر واقع گردد. در حوزه تحلیل آثار تحریم در امور تحقیقاتی و تولید علم در کشور می¬توان به عنوان نمونه ممانعت از انتشار مقالات از ایران در 30 سپتامبر 2002 بر اساس توصیه دولت آمریکا به انجمن مهندسی جهان (IEEE) اشاره کرد و به¬طور صریح ناشرانی مثل الزویر، تیلور، فرانسیس از چاپ و داوری مقالات نویسندگان و محققان ایرانی منع شدند. محروم کردن ایران از خدمات وب و فناوری اطلاعات در سال 2007 توسط شرکت¬های ماکروسافت و یاهو نمونه هایی از این موارد بوده است. در سال 2006 تحریم های علمی و آکادمیک علیه ایران توسط ایالت فلوریدا انجام شد از طرفی ورود تجهیزات آموزشی، پرداخت هزینه ثبت¬نام و شرکت در همایش ها به دلیل تحریم های تجاری یا بانکی به سختی امکان پذیر است، واضح است که تحریم مانع بزرگی برای مبادله آزاد اطلاعات خواهد بود. بنابراین آثار مستقیم تحریم شامل کاهش تعداد کارهای علمی مشترک با پژوهشگران خارجی، موضعی شدن تحقیقات و عدم هماهنگی با علم روز، ایجاد خودتحریمی، عدم چاپ و داوری مقاله های پژوهشگران ایرانی توسط ناشران بین المللی، نبود و کمبود دسترسی به تجهیزات پیشرفته تحقیقاتی، کاهش قدرت انتخاب پژوهشگر خواهد بود و موجب خواهد شد، اجرای پژوهش های پزشکی زمان برتر و سخت تر گردد. خرید مواد مورد نیاز آزمایش ها یا منابع علمی از سایر کشورها، تقویت ارتباط با کشورهایی نظیر هند؛ ارتقاء کیفیت و جایگاه علمی محققان به گونه¬ای که شاخص بودن محقق سبب نیاز جامعه علمی جهانی به او شده و ارتباط علمی بدون توجه به تحریم¬ها ادامه خواهد داشت، می¬توان از راهکارهای میانبر در این زمینه تلقی گردد.
موارد ذیل در طول سخنرانی به عنوان بخشی از راهکارهای مقابله با آثار تحریم در حوزه سلامت به طور اخص در حوزه درمان(cure) و جراحی مورد تاکید و توجه قرار گرفت:
1. توجه بیش از گذشته به امر پیشگیری و ترویج پروتکول های علمی، متقن و اصیل در حوزه کاهش مخاطرات و عوامل خطر توسط انجمن های علمی و تخصصی و نهادینه سازی این امربه صورت یک خصلت حرفه ای در ارائه دهندگان خدمات حوزه سلامت، بدیهی است این امر با کاهش بار بیماری ها موجب تقلیل نیاز به خدمات گران قیمت و ارزبر در حوزه سلامت خواهد شد.
2. تدوین و کاربست اجرایی روش های اصیل، علمی و مورد توافق در حوزه غربالگری بیماری ها توسط انجمن های علمی تخصصی؛ مبرهن است تشخیص به موقع بیماری ها می تواند موجب کاستن بار اقتصادی و دارویی و تجهیزاتی در مورد استیج-های پیشرفته بیماری گردد.
3. تدوین راهنماهای بالینی غیرآرشیوی، پراکتیکال، دینامیک و به روز توسط انجمن های علمی¬تخصصی جهت هدایت نمودن خدمات پزشکی و ساماندهی آن ها و کاهش موارد غیرضرور تشخیص و درمان و اجتناب از اقدامات درمانی بدون پشتوانه و بدون اندیکاسیون.
4. ترویج استانداردهای تشخیص و درمانی بر اساس "طب مبتنی بر شواهد" جهت کاستن نیازهای مالی، تجهیزاتی، داروئی، لجستیکی درمان تحریم و انجام دوره های بازآموزی توسط انجمن های علمی تخصصی و بوردهای تخصصی در جهت آشناسازی صاحبان حرفه پزشکی با اصول طب مبتنی بر شواهد.
5. الحاق حمایت های قضایی توسط مصادر قضایی و نظام پزشکی برای Protection ارائه دهندگان خدمات که در چهارچوب راهنماهای بالینی اقدام به تشخیص و درمان کرده اند که موجب خواهدشد ضمن آثار تشویقی، ترویج عملی این گایدلاین ها حاصل شود. راهنماهای بالینی باید با نگاه آموزشی و عملی تدوین شوند و یکی از زمینه هایی که می توانند بستر اجرای مناسب این راهنماها را فراهم کند آموزش های مهارتی برای نیروی انسانی حوزه سلامت است. در حال حاضر 50 مرکز فعال و 70 مرکز پذیرفته شده جهت تدوین راهنماهای بالینی وجود دارند که می واند با همکاری و تعامل عملی با انجمن های علمی تخصصی در بسترسازی و نیز تحقق عملی اجرایی راهنماهای بالینی به صورت عرصه بالینی اقدام نمایند در واقع انجمن های علمی-تخصصی می تواند در زمینه مدیریت دانش بالینی یا Knowledge Management به-عنوان هسته اصلی عمل نمایند.
لازم به ذکر است به طور مثال اجرای برخی راهنماهای بالینی در سال های اخیر با مشارکت و همکاری صاحبان فرایند و گروه پزشکی در رابطه با "پای دیابتی" علاوه بر کاهش هزینه¬های عمومی سلامت موجب گردیده است با موارد کمتر از قطع پا روبرو باشیم یا به عنوان نمونه اجرای اثربخش راهنمای بالینی در مورد مصرف آلبومین در یکی از مراکز آموزشی دانشگاه تهران به تنهایی موجب صرفه جویی بالینی یک میلیارد و دویست ملیون تومان سالیانه بوده است.
6. استفاده از ظرفیت نخبگان علمی، انجمن¬های علمی تخصصی و بوردهای تخصصی در کشور جهت استقرار واقعی، علمی و کار آمد Health Technology Management به مثابه فیلدی مؤثر در Manage کردن فرایندهای انتخاب، نگهداری، کاربرد مؤثر و Safe سیستم های پزشکی و تجهیزات مدیکال؛ در این روش به دلیل محدودیت های زمانی و کمبود در شرایط تحریمی کشور کلیه مفاهیم از قبیل داروها، دستگاه ها و اقدامات پزشکی مورد استفاده، درمان و مراقبت و توانبخشی بانگاهی سیستماتیک، غیرسنتی و متقن با اعمال مدیریت تصمیم گیری در سطوح استراتژیک و عملیاتی مورد توجه قرار می گیرند. در واقع می توان با رویکرد ارزیابی فن-آوری سلامت منجر به جایگزینی اقدامات تشخیصی با مداخلات هزینه اثربخش تر شد، تجربه عملی آن، در کشور کوبا در زمان تحریم مستنداً مورد استفاده خواهد بود.
7. تجویز و مصرف منطقی دارو؛ این کار با تشویق و ترویج مصرف منطقی و مبتنی بر شواهد دارو با انجام رویکردهای متفاوت به¬ویژه در شرایط تحریمی کشور مؤثر خواهد بود، تجربه کشورهای آرژانتین کوبا و استونیا در رابطه با برخی سیاست های تحریمی در این زمینه با موفقیت همراه بوده است.
8. جلوگیری از تقاضاهای القایی توسط صاحبان حرف پزشکی با استفاده از ظرفیت¬های علمی انجمن های علمی تخصصی، تجربه دو کشور ایتالیا و لیتوانی در این زمینه به دنبال پاره ای از محدودیت های اعمال شده بر آن ها قابل اقتباس می باشد. اقداماتی نظیر اجبار به تجویز داروهای ژنریک، اجتناب از مصرف داروهای برند غیرضروری، تولید براساس واحد دارو (جهت کاهش ضایعات دارویی) -Unit dose ، بهبود زنجیره تأمین دارو (به طور مثال حذف بعضی از بوروکراسی های غیرضروری در گمرک)
9. اصلاح مداوم فرایندهای سلامت محور، استفاده از تکنولوژی های جدید مثل اتوماسیون و سیستم پکس، پرونده الکترونیکی سلامت، His ، حمایت از نوآوری و خلاقیت (مدیریت مشارکتی)، مدیریت هزینه، تجاری سازی پژوهش های پزشکی (تولید ثروت)، تولید و حمایت از فناوری ها و تکنولوژی های بخش سلامت در ابعاد بومی و ملی، سطح¬بندی خدمات، سهمیه¬بندی برخی خدمات، ارتقای همکاری های بین بخشی و برون¬بخشی، آموزش الکترونیکی، خرید راهبردی خدمات سلامت، اصلاح الگوی مصرف مردم،
نمونه هایی از مداخلات مدیریتی هستند که می توانند در شرایط تحریمی در حوزه سلامت اثربخش باشند.
10. استفاده روزمره از ظرفیت های شرکت¬های دانش بنیان جهت ترویج فن آوری های حوزه سلامت، در حال حاضر در بین 3700 شرکت دانش¬بنیان کشور حدود 1200 شرکت در حوزه سلامت فعال هستند که تاکنون بالغ بر 4000 محصول از طریق شرکت های دانش بنیان سلامت محور تولید و عرضه شده اند، در وضعیت فعلی حدود 64 عدد از این شرکت ها در عرصه صادرات نیز فعال هستند که می تواند در اصلاح فرایند بازگشت ارز به کشور و دورزدن تحریم های دارویی و تجهیزاتی مؤثر واقع شوند.
11. استفاده از ظرفیت های علمی مبتنی بر شواهد طب ایرانی و ترویج منطقی و غیرافراطی برخی از مؤلفه های اثربخش آن در نظام بالینی ارائه خدمات، استفاده بهینه از ظرفیت متنوع اقلیمی کشور، استفاده از گیاهان دارویی را می توان به عنوان راه حل های منطقی در زمینه تحلیل آثار تحریم در عرصه سلامت نام برد.
12. در این سخنرانی به صورت مبسوط در مورد قابلیت استفاده مجدد از تجهیزات و وسایل پزشکی بحث خواهد شد، بدیهی است فرآوری مجدد وسایل پزشکی باید دقیقاً در چارچوب قوانین نظارتی سازمان غذا و دارو بوده و در صورت تبعیت از الزمات تعیین شده در فرآیند فراوری مجدد شواهد مؤید ایمنی مورد تأکید قرار گیرد استفاده "شبکه ملی ایمنی وسایل پزشکی" با استفاده از نظرات تخصصی انجمن های علمی تخصصی به عنوان یک مرکز ملی ناظر و اعتباربخش و رگولاتوری می تواند در زمینه رفع نگرانی مردم و پزشکان مؤثر واقع گردد. در حال حاضر در کشور آمریکا محاسبات نشان داده است که استفاده منطقی و مستند دوباره از تجهیزات پزشکی سالانه تا یک میلیون دلار برای بیمارستان ها صرفه جویی به-همراه داشته است و همچنین هزینه حمل و دفن زباله¬ها را کاهش داده است به گونه ای که در نظام سلامت آمریکا حدود 50% تا 90% بیمارستان ها این روش انجام می گردد. بدیهی است با اعمال روش-های کنترلی متعدد در تضامین لازم به مردم و پزشکان داده خواهد شد.دکتر