افسردگی یک اختلال خلقی است که با احساس غم و اندوه و بی انگیزگی همراه است. افسردگی بر نحوه تفکر، احساسات و رفتار تاثیرگذار است و در موارد شدید بر سلامت فیزیکی بیمار نیز تاثیر می گذارد
شفاآنلاین>سلامت> گرچه افسردگی در اکثر موارد جدی گرفته نمیشود و افراد آن را به حساب تلقین ذهنی و جلب ترحم بیمار میگذارند، اما بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، این عارضه مهمترین عامل ناتوانی در سراسر جهان است.
به گزارش شفاآنلاین، افسردگی یک اختلال خلقی است که با احساس غم و اندوه و بی انگیزگی همراه است. افسردگی بر نحوه تفکر، احساسات و رفتار تاثیرگذار است و در موارد شدید بر سلامت فیزیکی بیمار نیز تاثیر می گذارد. برخی افراد به غلط بر این باورند که افسردگی تلقین ذهنی شخص است، باید گفت این حالت روحی کاملا جدی بوده و میتواند تمام جنبههای زندگی را تحت تاثیر قرار دهد.
علاوه بر سلامت روحی و جسمی بیمار، روابط عاطفی و شغلی نیز در معرض خطر قرار دارند و به همین دلیل آشنایی با علائم افسردگی و پیشگیری از بروز آن برای تمام افراد حائز اهمیت است.
بر اساس آمار سازمان جهانی بهداشت، بیش از 350 میلیون نفر در سراسر جهان به افسردگی مبتلا هستند و این اختلال مهمترین عامل ناتوانی در سراسر جهان محسوب می شود.
زنان بیشتر از مردان در معرض افسردگی هستند. تغییرات هورمونی، ساختار مغز و عوامل محیطی و اجتماعی میتواند در این امر دخیل باشد.
افسردگی در مراحل اولیه قابل شناسایی و درمان است ولی در برخی جوامع به دلیل ترس از ننگ اجتماعی، از مراجعه به روانپزشک و روانشناس و پیگیری علائم اجتناب میشود.
از جمله مهمترین علائم افسردگی می توان به موارد زیر اشاره کرد :
- احساس غم، اندوه، پریشانی و ناامیدی به صورت مستمر
- تحریکپذیری عصبی حتی در مواجهه با مسائل کم اهمیت
- بی علاقگی و نداشتن تمایل نسبت به انجام امور عادی، شرکت در جمع دوستان و خانواده، تفریح، ورزش و کارهای گروهی
- اختلال خواب شامل کم خوابی یا پرخوابی
- احساس خستگی مزمن و کمبود انرژی
- کاهش یا افزایش اشتها
- کاهش یا افزایش وزن
- احساس سردرگمی، بی ارزشبودن، بی حوصلگی و احساس گناه
- بروز دردهای ناگهانی و مشکلات جسمی جدید از قبیل درد پشت و سردرد
- عدم تمرکز
- اضطراب
- اختلال در قدرت تصمیمگیری و حافظه
- تکرار افکار مرگ و خودکشی(Suicide)
بروز علائم روحی معمولا عادی هستند و در زندگی روزمره رخ میدهند. این علائم زمانی باید جدی گرفته شوند که بهصورت روزانه و مکرر باشند و فرد را از انجام امور عادی بازدارند. به محض بروز این علائم مراجعه به روانشناس بالینی ضروری است.
بروز افسردگی دلایل متفاوتی دارد؛ تغییر ترکیبات مغز، اختلالات هورمونی و عوامل ژنتیکی از مهمترین آنها محسوب میشوند. گاهی افسردگی ناشی از ابتلا به بیماری خاص، مشکلات کاری و خانوادگی، عوامل قهری مانند زلزله و سیل، مشکلات روانی مانند اختلال دوقطبی یا یک بیماری مزمن است که پس از مراجعه به متخصص به راحتی قابل شناسایی و علل یابی است.
** نقش عوامل محیطی و رژیم غذایی در افسردگی
علاوه بر عوامل محیطی، رژیم غذایی و تغذیه نقش انکارناپذیری بر سلامت روانی دارد که در ادامه به چند مورد اشاره میشود.
مطالعات جدید محققان ایرلندی نشان میدهد کمبود ویتامین D خطر ابتلا به افسردگی را در سالمندان تا 75 درصد افزایش می دهد. نور خورشید مهمترین منبع ویتامین D به شمار می آید. مواد غذایی مانند زرده تخم مرغ، ماهی، قارچ، انواع پنیر، شیر، حبوبات، روغن ماهی، آب پرتقال و خاویار حاوی مقدار زیادی ویتامین D هستند. علاوه بر این، 15 دقیقه پیاده روی در بعد از ظهر که شدت نور آفتاب کمتر است، برای تامین ویتامین D بدن توصیه شده است.
مطالعات محققان دانشگاه کالج لندن نشان میدهد رژیم غذایی سالم غنی از سبزیجات مانع ابتلا به افسردگی می شود.
رژیم غذایی از طریق اثرگذاری بر مغز می تواند بر سلامت روان تاثیر بگذارد، استرس اکسیداتیو که نوعی فرآیند شیمیایی است، مقاومت در برابر انسولین، تغییرات فشار خون و التهاب تنها بخشی از آسیبهای ناشی از رژیم غذایی نامناسب هستند که موجب آسیب دیدن مغز و در نتیجه اختلالات روانی میشوند اما رژیم غذایی حاوی مواد ضد التهاب و آنتی اکسیدان که معمولا در میوهها، سبزیجات و آجیل یافت میشود از مغز در برابر فشار اکسیداتیو محافظت میکند. همچنین بر اساس تحقیقاتی که اخیرا صورت گرفته است، رژیم غذایی بر شکل گیری نورونهای مغزی به ویژه در هیپوکامپ که مسئولیت تنظیم حالت را برعهده دارد، اثرگذار است.
مطالعات محققان آمریکایی نشان میدهد که مصرف ماهی در وعدههای غذایی احتمال ابتلا به افسردگی را کاهش میدهد. اسیدهای چرب امگا 3 موجود در ماهی ساختار غشای مغز و میزان دوپامین و سروتونین را تغییر میدهند. دوپامین و سروتونین از مهمترین انتقال دهندههای عصبی محسوب میشوند که نقش مهمی در افسردگی ایفا میکنند. علاوه بر این، پروتئین، ویتامین و مواد معدنی موجود در ماهی نیز در برابر افسردگی اثر محافظتی دارند. انجمن قلب آمریکا توصیه کرده است که حداقل دو بار در هفته، از ماهی در رژیم غذایی استفاده شود.
مطالعات محققان دانشکده پزشکی دانشگاه هاروارد نشان می دهد که استفاده از مواد غذایی حاوی اسیدهای چرب امگا 3، ویتامین B12، فولیک اسید و پروتئین های گیاهی و گوشت سفید سبب بهبود خلق و خو و احساس شادی می شود.
روش های رایج درمان افسردگی عوارض جانبی دارند، به همین دلیل متخصصان توصیه می کنند که افسردگی در مراحل اولیه با راهکارهای مناسبی از جمله رژیم غذایی سالم، ورزش روزانه، معاشرت با افراد شاد و مثبت و مشاوره با روانشناس درمان شود و در صورت عدم درمان با این روش ها و به عنوان آخرین قدم، از داروهای اعصاب استفاده شود.
** جدیدترین روشهای درمان افسردگی
جدیدترین روش درمان افسردگی(Depression) مصرف اسپری (افشانه) ضد افسردگی اسکتامین است. این دارو که به صورت اسپری عرضه میشود دارای ساختار شیمیایی شبیه به کتامین است که یک داروی تضعیف کننده سلسله اعصاب مرکزی و هوشبری محسوب میشود. در واقع اسکتامین یک پادهمسان کتامین است، به این معنی که ساختار مولکولی این دو ماده بسیار شبیه به یکدیگر بوده اما کاملا یکسان نیست.
کتامین در دهه 1960 میلادی کشف شد و به عنوان یک داروی جدید بیهوشی مورد استفاده قرار گرفت. اخیرا با بررسی خواص این دارو مشخص شد که اثر فوری بر رفع افسردگی دارد. متخصصان بر این باورند که این دارو باید در کنار یک داروی ضدافسردگی خوراکی مورد استفاده قرار گیرد و مصرف آن برای افرادی مجاز است که حداقل تحت دو روش درمانی دیگر قرار گرفته و نتایج مطلوب را به دست نیاوردهاند.
تحریک الکتریکی مغز با استفاده از یک جریان ضعیف و الکترودهایی که به پوست مغز متصل میشود روش دیگری است که به تازگی توسط محققات دانشکده پزشکی دانشگاه کارولینای شمالی صورت گرفته و قادر به کاهش علائم افسردگی به میزان قابل قبولی است.
افسردگی یک بیماری جدی است که باید در مراحل اولیه شناسایی و درمان شود. مراجعه به روانشناس بالینی بهترین روش برای تشخیص این عارضه است.ایرنا