مروری بر آمارهای جهانی نشان میدهد که در حال حاضر تقریباً 700 میلیون نفر بیش از 60 سال سن دارند و تا سال 2050، تعداد افراد 60 سال یا بیشتر به بیش از 2 میلیارد نفر خواهد رسید
شفاآنلاین>سلامت> اگر چه افزایش جمعیت سالمندان جوامع بهدنبال افزایش طول عمر انسانها، نشان دهنده موفقیت کشورها در عرصههای بهداشت، درمان و اقتصاد است اما در عین حال سیاستگذاران را با چالشهایی روبهرو میکند. از اینرو لازم است با برنامهریزیهای صحیح، دوران سالمندی را به دوران طلایی زندگی تبدیل کرد.
به گزارش شفاآنلاین، مروری بر آمارهای جهانی نشان میدهد که در حال حاضر تقریباً 700 میلیون نفر بیش از 60 سال سن دارند و تا سال 2050، تعداد افراد 60 سال یا بیشتر به بیش از 2 میلیارد نفر خواهد رسید. به عبارتی دیگر بیش از 20 درصد جمعیت جهان سالمند خواهند شد. از اینرو برای آگاهی بیشتر با چالشهای موجود در حوزه سالمندی با دکتر یداله ابوالفتحی ممتاز، دکترای تخصصی سالمندان و عضو هیأت علمی دانشگاه به گفتوگو نشستهایم که میخوانید:
با توجه به افزایش آمار(statistics) سالمندی در سالهای آینده و اهمیت خدمات مراقبت از سالمندان، شرایط موجود را چگونه ارزیابی میکنید؟
براساس استانداردهای بینالمللی، حدود 30 درصد سالمندان نیاز به مراقبت داشته و به ازای هر 700 نفر سالمند یک پزشک متخصص طب سالمندان و 4 پرستار متخصص سالمندان نیاز است. انتظار میرود مسئولین محترم برنامهریزی جدی جهت تأمین نیروی تخصصی مورد نیاز داشته باشند. متأسفانه در حال حاضر پذیرش تخصص طب سالمندان معلق شده است که انتظار میرود مسئولان با بازنگری نسبت به راهاندازی مجدد و ارتقای این رشته تخصصی مورد نیاز برنامهریزی کنند.
از آنجایی که شیب حرکت به سوی سالمندی هر روز بیشتر میشود برای مواجهه با پدیده سالمند شدن کشور چه باید کرد؟
اولین و اساسیترین برنامه همه جوامعی که توانستهاند در زمینه ارائه خدمات به سالمندان موفق باشند، ایجاد نگرش مثبت به سالمندی بوده است. لذا انتظار میرود مسئولین ذیربط در ایجاد نگرش مثبت نسبت به سالمندان و بازنشستگان عزیز تلاش کنند. باید توجه داشت که سالمندی بحران نیست. افزایش جمعیت سالمندان سونامی نیست. سالمندی یک موفقیت بزرگ است.
در شرایطی که بسیاری از خانوادههای امروزی تک فرزند هستند، در آیندهای نه چندان دور با افزایش تعداد سالمندان نسبت به مراقبین مواجه خواهیم شد از سوی دیگر تغییر فرهنگ جامعه و فرزندان که گرفتار زندگی، شغل و شرایط اجتماعی خود هستند برای مراقبت از سالمندان دچار مشکل خواهیم شد. برای حل این مشکلات چه راهکارهایی پیشنهاد میکنید؟
با توجه به مشکلاتی که در زمینه مراقبت از سالمندان در منزل وجود دارد شکی وجود ندارد که بعضی از افراد در دوره سالمندی نیاز به ارائه مراقبت و نگهداری در خانه سالمندان دارند. بنابراین باید این تفکر تغییر کند و مردم به این باور برسند که خانه سالمندان محل نگهداری افراد بیخانمان نیست، بلکه راهی برای یک زندگی فعال و شاد به حساب میآید. اما لازم است که مسئولان در جهت ایجاد خانههای سالمندان متناسب با شأن و منزلت سالمندان عزیز برنامهریزی کنند. همچنین باید در رسانههای جمعی از برخوردهای ترحمآمیز نسبت به ساکنین خانه سالمندان پرهیز شود. در حال حاضر 299 مرکز نگهداری شبانه روزی جهت نگهداری سالمندان در سطح کشور فعالیت دارند که نیاز به توجه جدی جهت ارتقای سطح کیفیت خدمات دارند.
متأسفانه در سالهای اخیر به جای اینکه حس مسئولیتپذیری خانواده و جامعه نسبت به سالمندان افزایش داده شود حس ترحم نسبت به سالمندان ترویج داده شده است.مراقبت از سالمندان(Seniors) باید بهعنوان یک وظیفه ملی، اجتماعی و خانوادگی تبیین شود.
با وجود اینکه ثابت شده نگهداری از سالمندان در خانه و توسط افرادی که با وجود علاقه بسیار به سالمند بهدلیل ناتوانی و ناآگاهی از شرایط نگهداری و پرستاری از سالمند باعث آسیب بیشتر به وی میشوند بازهم نگرشی منفی در جامعه نسبت به خانه سالمندان و افرادی که پدر یا مادر سالمند خود را به این مراکز میسپارند وجود دارد. برای رفع این معضل چه باید کرد؟
همانگونه که در گذشته نگرش منفی نسبت به مراکز بستری و حتی بیمارستانها وجود داشت اما در حال حاضر مردم متوجه لزوم این مراکز شدهاند. با توجه به شیوع بیماریهای مزمن در دوران سالمندی که میتواند بر استقلال سالمند جهت انجام فعالیتهای روزمره زندگی تأثیر چشمگیری داشته باشد به گونهای باعث شود سالمند به دریافت خدمات در خانه سالمندان نیاز پیدا کند، انتظار میرود رسانههای جمعی در جهت رفع نگرش منفی نسبت به خانههای سالمندان تلاش کنند. اصلاح نگرش جامعه و خانواده نسبت به سالمندان وظیفه مهمی است که رسانهها میتوانند آن را به خوبی انجام دهند. متأسفانه بسیاری از افراد جامعه نگرش منفی نسبت به سالمندی دارند در حالی که بر اساس مطالعاتی که طی سالهای متمادی انجام داده ام، میتوانم بگویم خود سالمندان نگرش مثبتی نسبت به این مرحله از زندگی دارند. از اینرو جامعه و خانواده باید اصول صحیح ارتباط با سالمندان را بهکار گیرند. سالمندان مستحق احترام هستند نه محتاج ترحم.
نقش سازمانهای بیمه گر در افزایش کیفیت خدمات مراقبتی و نگهداری در دوره سالمندی را چگونه میبینید؟
با توجه به نیاز بیشتر افراد به خدمات مراقبتی و نگهداری در دوره سالمندی، انتظار میرود سازمانهای بیمه گر خدمات مرتبط با نگهداری و مراقبت از سالمندان را پوشش دهند. در بیشتر کشورهای جهان افراد بالای 60 یا 65 سال مشمول دریافت مستمری عمومی میشوند لذا لازم است اقدامات لازم جهت مستمری عمومی برای سالمندان اتخاذ شود.
پس از دوران بازنشستگی بیکاری و احساس مفید نبودن یکی از عوامل ابتلا به افسردگی در بسیاری از سالمندان محسوب میشود، برای رفع این مشکل چه پیشنهادی دارید؟
باید زمینه لازم جهت مشارکت اجتماعی بازنشستگان فراهم شود. سازمانها میتوانند از این گروه از جامعه جهت انجام خدمات مشاورهای استفاده کنند. بیاموزیم که سالمندان را دفع نکنیم بلکه از تجربیاتشان استفاده کنیم. استقلال مالی برای این گروه از جامعه نیز از اهمیت ویژهای برخوردار است از اینرو خانوادهها بهتر است ضمن رعایت احترام به پیشکسوتان، استقلال آنان را تا حد امکان حفظ کنند. در نهایت باید بگویم متأسفانه بسیاری از رسانههای جمعی در برنامهها و گزارشات خود حرمت سالمندان را رعایت نکرده و آنان را افرادی بیمار و ناتوان نشان میدهند. توصیه میشود رسانههای جمعی در ساخت برنامه مرتبط با سالمندی از نظرات کارشناسی متخصصین سالمندی استفاده کنند.ایران