چنین حوادثی در کشور ما یک سناریو تکراری است که روزانه جان نزدیک به 50 نفر را میگیرد و گاهی نیز قربانیانش را از هنرمندان و مسوولان انتخاب میکند
شفاآنلاین>سلامت> حوادث ترافیکی این بار جان رئیس سازمان تامین اجتماعی و معاونش را گرفت. پنجشنبه 24 آبان ماه لندکروز حامل دکتر نوربخش و معاون حقوقیاش که برای ماموریت به استان گلستان رفته بودند، در راه بازگشت به یک تانکر نفتکش برخورد میکنند و از 3 نفر در خودرو 2 نفر جان خود را از دست میدهند.
به گزارش شفاآنلاین، چنین حوادثی در کشور ما یک سناریو تکراری است که روزانه جان نزدیک به 50 نفر را میگیرد و گاهی نیز قربانیانش را از هنرمندان و مسوولان انتخاب میکند. این در حالی است که با وجود اقدامات قانونی و فرهنگسازیهایی که پلیس راهور طی سالهای اخیر انجام داده تا حدودی روند صعودی مرگومیر ناشی از حوادث رانندگی کمتر شد، اما هنوز هم تلفات و مصدومیتهای ناشی از حوادث رانندگی بسیار نگرانکننده است. البته به نظر میرسد از 3 عامل خودرو، راه و عامل انسانی در همه زمینهها ضعف داریم، به گونهای که 5 هزار و 400 نقطه حادثهخیز در جادههای کشور وجود دارد که همان مکانی که خودرو دکتر نوربخش دچار حادثه شد، جزو همین مناطق بوده اما مساله مهم اینکه اگر عامل خودرو و راه را کنار بگذاریم، آیا سهم رانندگی ایمن زیاد نیست و اینکه آیا رفتار ترافیکی مردم ما در جهت کاهش تصادفات است؟
فرمانده پلیس راه کشور با انتقاد شدید از ناایمن بودن برخی جادهها بهویژه محل حادثه رئیس سازمان تامین اجتماعی، گفته: «در سال ۹۶، در این محور ۱۰ نفر کشته و حدود ۱۴۹ نفر شدیدا مجروح شدند. در ۷ ماهه سال ۹۷ نیز ۸ تن کشته و ۹۱ نفر مجروح شدید شدهاند چون این محور ۲۴ بریدگی ناایمن دارد که دوربرگردان به حساب نمیآید ولی عملا به همین منظور استفاده شده است.»
سردار محمد حسین حمیدی ضمن اشاره به اینکه پلیس راه بارها مکاتبه کرده که این دوربرگردانها، غیراستاندارد است و در واقع بریدگی است، نه دوربرگردان، تاکید کرده: «رفع نواقص این محور به بهانه کمبود بودجه به حال خود رها شده و شرکت ساخت وزارت راه، این به اصطلاح بزرگراه را ساخته و با همان نواقص تحویل داده و سازمان راهداری نیز با وجود نواقص موجود آن را تحویل گرفته است.»
فرمانده پلیس راه کشور معتقد است در حادثه اخیر نیز راننده لندکروز چارهای جز دور زدن نداشته است؛ اگر به این خودرو برخورد نمیکرد شاید به خودروی دیگری برخورد میکرد، اما در این مسیر باید از هوشیاری بسیاری برخوردار باشیم که تمام بریدگیها را با سلامت طی کنیم؛ در این زمینه خطای انسانی کمترین دلیل و راه مهمترین عامل حادثه بوده است.
فرمانده پلیس راه با ابراز تاسف از اینکه تصادفات در کشور جدی گرفته نمیشود، گفته: «این حوزه عملا به مثابه سوت قطاری شده که ساکنان اطراف آن به دلیل شنیدنهای مکرر عملا آن را نمیشنوند.»
حملونقل جادهای در کشور ما زیاد است
سیزدهمین کنفرانس جهانی پیشگیری از مصدومیتها و ارتقای ایمنی امسال در شهر بانکوک کشور تایلند برگزار شد و پلیس راهور ناجا میان ۱۳۰ کشور جهان به مقام دوم جایزه بینالمللی در حوزه اقدامات رسانهای فرهنگ ترافیک دست یافت. کسب این مقام یعنی ما در زمینه فرهنگسازی برای رانندگی ایمن و پیشگیری از رفتارهای مخاطرهآمیز رانندگی عملکرد قابلقبولی داشتیم. پس چرا این فرهنگسازیها در رفتارهای ترافیکی خودش را برجسته نشان نمیدهد؟
سخنگوی وزارت بهداشت در پاسخ به این سوال توضیح میدهد: «موضوعی که کمتر به آن توجه شده این است که حملونقل جادهای را که بسیار پرخطر است باید کاهش دهیم چون میزان مرگومیر آن بالاست و عامل انسانی به میزان زیادی در آن دخالت دارد.» به گفته دکتر حریرچی، در وهله اول کاهش حملونقل جادهای و انتقال آن به حملونقلهای ایمنتر مانند مسیرهای ریلی مثل قطار، تراموا و... است و در قدم دوم باید جادهها را ایمن کنیم و قوانین را سختگیرانهتر و آموزشها را بیشتر کنیم. وی این را هم گفت که حدود ۱۲ سال بود شاهد کاهش مرگومیر جادهای بهرغم افزایش تعداد خودروها و افراد دارای گواهینامه بودیم، اما متاسفانه امسال با افزایش مرگومیر و افزایش تعداد مصدومان مواجه بودیم.
بیلبوردهای آموزشی کمترین تاثیر را در رفتارهای ترافیکی دارند
در بسیاری از کلانشهرهای دنیا، ترافیک روزانه و سنگین وجود دارد ولی این ترافیک منظم و دور از رفتارهای ناهنجار ترافیکی است. اگر نگاهی به خیابانهای همین تهران بیندازیم، یکی از رفتارهای عادی مردم این است که جلوی سوپر مارکت، پاساژها و مدارس دوبله پارک میکنند یا وقتی ترافیک شدید ایجاد شد، یک نفر از جاده خاکی بقیه ماشینها را جا میگذارد و بقیه هم دنبال او راه میافتند. به راستی چگونه باید این رفتارها را اصلاح کنیم؟ دکتر حمید سوری، رئیس مرکز تحقیقات ارتقای ایمنی و پیشگیری از مصدومیتها در گفتوگو با «سلامت» به این نکته اشاره میکند که در حوادث ترافیکی در همه ابعاد مشکل داریم؛ از پلیس گرفته تا رفتار مردم و در جادهها و خودروها. بنابراین نمیتوان در مدیریت سوانح ترافیکی کشور انتظار معجزه داشت.
قسمت عمده رفع مشکلات(Difficulties)، زمانبر و هزینهبر است و ما سراغ راحتترین راه میرویم که جریمه کردن است. اگر تاثیر داشته باشد هم خیلی موقت است. نکته اساسی دیگر سیاست کلی کشور برای کاهش حوادث ترافیکی با آزمون و خطا و استفاده از تجارب خام حاصلی نخواهد داشت و نیاز به رویکرد علمی و تحقیق دارد ولی متاسفانه مراجع تصمیمگیری ما احساس نیاز به مطالب علمی نمیکنند. دکتر سوری در مورد نحوه آموزش برای تغییر رفتارهای ترافیکی میگوید: «نحوه آموزش و اینکه از چه طریقی و برای چه گروههای سنی انجام شود، خیلی در تغییر رفتار تاثیر دارد. وقتی با این موارد آشنا نباشیم، بودجهها را حیف میکنیم. به طور مثال بررسیهای ما نشان داده، بیلبوردها در سطح شهر کمترین تاثیر را در اصلاح رفتار ترافیکی داشته و حتی گاهی باعث افزایش حوادث میشود.»
این استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی صحبتهایش را با بیان یک مثال دیگر ادامه میدهد: «تحقیقات ما نشان داده، بچههای زیر 9 سال نباید برای عبور از خیابان آموزش ببینند چون هنوز به درجهای از رشد نرسیدهاند که از خودشان محافظت کنند. بنابراین محتوای آموزشی خیلی مهم است و آموزش این نیست که فقط بگوییم سبقت نگیرید و با سرعت مجاز حرکت کنید.»
رفتارهای نامناسب ترافیکی، از کجا نشات میگیرد؟
در کشور ما 50 درصد مرگهای ناشی از حوادث بعد از تصادف اتفاق میافتد. این موضوع نشان میدهد کیفیت مراقبت مصدوم بعد از حادثه اهمیت دارد. بسیاری از مصدومان زمان طلایی را در ترافیک از دست میدهند و مدیریت بیمارستان در پذیرش مصدوم مهم است. رئیس مرکز تحقیقات ارتقای ایمنی و پیشگیری(prevention) از مصدومیتها با بیان این مطلب در مورد تحقیقی صحبت میکند که نشان میدهد با وجود اینکه اورژانس به سرعت بیمار را به بیمارستان میرساند، به طور متوسط 19 دقیقه طول میکشد تا مصدوم اولین خدمت را در بیمارستان دریافت کند که این معطلی به دلیل مسائل اداری زمانبر است. دکتر سوری در مورد رفتارهای ترافیکی مردم خاطرنشان میکند: «ما دو گروه رفتار داریم؛ یکی رفتارهای ناایمن هم برای خود فرد، هم برای بقیه. گروه دیگر برخی رفتارهاست که ناایمن نیست ولی رفتارهای ضداجتماعی است، مثل در جاده خاکی رفتن و عبور موتورسیکلت در پیادهرو، همچنین رعایت نکردن قوانین پارک خودرو. این موارد الزاما شاید باعث تصادف نشود ولی به فضای روانی جامعه آسیب میرساند. جامعه و سیاستمداران و مدیران باید به گونهای عمل کنند که افراد برای چنین رفتارهایی تشویق نشوند.
به طور مثال زمانی که فردی دوبله پارک میکند، باید ببینیم ساختار شهری فضای پارکینگی مناسب برایش فراهم کرده؟ بنابراین بسترهای محیطی باید به گونهای فرم بگیرد که افراد مجبور به تخلف نشوند. در برخی از کشورها شما نمیتوانید مرکز خرید ایجاد کنید، مگر اینکه فضای کافی برای پارکینگ در نظر گرفته باشید، در حالی که در کشور ما یکی از معضلات اصلی ترافیکی مراکز خریدی است که در یک خیابان مناسب احداث شده و باعث ترافیکهای سنگین میشود.» به گفته دکتر سوری، بسیاری از رفتارهای نامناسب ترافیکی مردم به دلیل ساختارهای نامناسب محیطی است.
رانندگان خودروهای دولتی باید چه ویژگیهایی داشته باشند؟
به گفته رئیس مرکز تحقیقات ارتقای ایمنی و پیشگیری از حوادث، در حال حاضر 200 هزار خودرو دولتی داریم که وی معتقد است این رقم زیاد است و باید برای گروههای خاصی معیار تعریف کنند و در موارد ضروری از خودرو دولتی استفاده شود: «باید در خودروهای دولتی کنترلها بیشتر باشد و اگر معاینه فنی برای خودروهای عادی به طور مثال 5 سال یکبار تکرار میشود، برای خودروهای دولتی 2 سال یکبار باشد. علاوه بر آن، رانندگان این خودروها باید سنجیده انتخاب شوند چون مدت رانندگی برای آنها طولانیتر است و راننده خواب و استراحت کافی ندارد.»
به گفته این استاد دانشگاه، سلامت جسم و روان و داروهایی که راننده مصرف میکند، باید حتما بررسی شود چون این رانندگان مدام در سفر هستند و مدت زیادی باید رانندگی کنند و استراحت کمی دارند، بنابراین آسیبپذیرتر هستند.سپید