از هر سه نفر یک نفر در دنیا به باسیل سل آلوده است

  رییس اداره مبارزه با سل و جذام معاونت بهداشت با بیان این مطلب گفت: این بیماری که بزرگ‌ترین علت مرگ ناشی از بیماری‌های عفونی تک عاملی در جهان است (حتی بیشتر از ایدز، مالاریا و سرخک)، دارای مرتبه نهم در بار جهانی بیماری‌هاست و پیش بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۰ همچنان جایگاه کنونی خود را حفظ کند و یا تا رتبه هفتم بالا رود.

 دکتر مهشید ناصحی افزود: بیش از ۹۰درصد موارد بیماری و مرگ ناشی از سل در کشورهای در حال توسعه رخ می‌دهد، کشورهایی که ۷۵درصد موارد بیماری در آنها به فعال‌ترین گروه سنی به لحاظ اقتصادی (یعنی ۱۵ تا ۵۴ سالگی) تعلق دارد.

 وی ادامه داد: در این کشورها یک فرد بزرگسال مبتلا به سل به طور متوسط ۳ الی ۴ ماه قادر به کار کردن نبوده و لذا ۲۰ تا ۳۰درصد درآمد سالانه خانواده وی از دست می‌رود؛ این در حالیست که با مرگ چنین فردی به طور متوسط ۱۵ سال درآمد خانواده به طور یکجا از بین خواهد رفت.

ناصحی بیان داشت: واضح است که سل به جز لطمات اقتصادی، اثرات منفی غیرمستقیم دیگری نیز بر کیفیت زندگی بیماران یا افراد خانواده آنها دارد. نظیر طرد شدن زنان مبتلا از خانواده‌هایشان به دلیل نگرش‌های غلط موجود یا ترک تحصیل فرزندان بیماران بدلایل مختلف.

 وی با اشاره به این که حاصل تقسیم فراوانی مطلق موارد سل کشورها به جمعیت آنها میزان بروز سل نامیده می‌شود، اظهار داشت: در سال ۲۰۱۶ میلادی در جهان، حدود ۱۰.۴ میلیون نفر جدید به سل فعال مبتلا شده ( ۵.۹ میلیون نفر مرد، ۳.۵ میلیون نفر زن و  یک میلیون نفر کودک) که برآورد می شود حدود ۱.۶۷ میلیون نفر در اثر این بیماری جان می‌سپارند.

رییس اداره مبارزه با سل گفت: میزان بروز سل در سال ۲۰۱۶ در جهان ۱۴۰ مورد در یکصدهزار نفر جمعیت تخمین زده شده است. متاسفانه تنها ۶۱ درصد از موارد سل تخمینی در سال ۲۰۱۶ از سوی کشورهای جهان شناسایی و به سازمان جهانی بهداشت گزارش شده اند.

ناصحی ادامه داد: در سال ۲۰۱۶، میزان شیوع عفونت اچ آی وی در میان بیماران مبتلا به سل در جهان ۱۰درصد تخمین زده شده است.  همزمان، مقاومت چند دارویی که نتیجه مدیریت ضعیف درمان سل است، مشکلی جدی و روبه فزونی در بسیاری از کشورهای جهان است.

وی افزود: به هر حال اهمیت و اولویت سل و برنامه های کنترلی آن در حدی است که در سال ۱۹۹۳ این بیماری از سوی سازمان جهانی بهداشت به عنوان اورژانس جهانی مطرح و اعلام شد و براساس اجلاس ماه می سال ۲۰۱۴ سازمان جهانی بهداشت و تعیین Post ۲۰۱۵ Strategy به ترتیب کاهش ۹۰ و ۹۵ درصدی بروز و مرگ ومیر ناشی از سل تا سال ۲۰۳۵ (نسبت به سال ۲۰۱۵) برای کشورهای جهان هدف‌گذاری شد.

وی بیان کرد: از آنجایی که لازمه دستیابی به چنین هدفی، کشف هر چه بیشتر موارد موجود سل مسری و درمان موفقیت آمیز حداقل ۹۰درصد آنها می باشد؛ لازم است فعالیت هایی که به افزایش کشف به موقع و درمان موثر بیماران در هر کشور می‌انجامد در استراتژی‌های برنامه کنترل سل کشورها گنجانده شود.

رییس اداره مبارزه با سل وزارت بهداشت گفت: بررسی آماری میزان بروز گزارش شده بیماری سل در کشور، نشان دهنده کاهش ۱۳ برابری این مقدار طی ۵۳ سال اخیر از ۱۴۲ مورد در یکصد هزار نفر جمعیت در سال ۱۳۴۳ به ۱۰.۸۸ در یکصد هزار نفر جمعیت در سال ۱۳۹۶ است.

ناصحی افزود: به موازات این تغییر، مقایسه میزان بروز مورد انتظار سل و مرگ و میر ناشی از آن بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت طی سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۶ به ترتیب کاهش ۲.۳و ۴.۵برابری را نشان می‌دهد. براساس آخرین گزارش ارسالی به WHO میزان موفقیت درمان در کل بیماران (جدید و عود) ۸۷ درصد بوده است.

وی ادامه داد: درسال ۱۳۹۶ در کشورمان میزان بروز گزارش شده سل ریوی با اسمیرخلط مثبت ۵.۴۶ مورد در یکصد هزار نفر جمعیت بوده است.  از تعداد ۸۸۱۹ مورد مبتلا به سل گزارش شده کشور در سال ۱۳۹۶، میزان ۴۶درصد موارد را زنان بیمار و ۱۴.۷درصد موارد را بیماران غیر ایرانی (اغلب افغانی) تشکیل می‌دهند و بیشترین میزان بروز سل مربوط به گروه سنی ۶۵ سال به بالا بوده است که این حاکی از موفقیت چشمگیر کشور در کنترل این بیماری است.

وی بیان کرد: در میان استان‌ها سیستان و بلوچستان و گلستان بیشترین میزان‌های بروز و شیوع را در کشور دارا هستند. همسایگی ایران با دو کشور افغانستان و پاکستان که در زمره ۲۲ کشور High Burden دنیا هستند و همچنین عراق (با بحران‌های چند ساله اخیر آن) و کشورهای تازه استقلال یافته شمال کشور (با شیوع بالای سل مقاوم به چند دارو) ضرورت توجه بیش از پیش ما را به این بیماری متذکر می‌کند.

بنابر اعلام روابط عمومی معاونت بهداشت وزارت بهداشت، وی اهم اقدامات انجام شده در زمینه کنترل سل و جذام در کشور  را چنین توضیح داد: شروع استفاده از درمان کوتاه مدت سل (۱۳۶۲)، ادغام برنامه کنترل سل در نظام شبکه بهداشتی درمانی کشور (۱۳۶۹)، اجرای استراتژی جهانی داتس (۱۳۷۴)، راه‌اندازی وب سایت اداره کنترل سل و جذام http://tb-lep.behdasht.gov.ir و آنلاین‌سازی سامانه Online TB Registry (۱۳۹۳) و افزودن سامانه آزمایشگاه‌های آنتی بیوگرام و کشت سل به آن (۱۳۹۴).، برگزاری ۲۵ دوره کنگره پژوهشی سراسری سالانه / دوسالانه در کشور همزمان با روز ملی مبارزه با سل (۲۳ مهرماه)، موفقیت در پذیرفته شدن پروژه ۵ ساله پیشنهادی برای تقویت برنامه های کنترل سل جمهوری اسلامی ایران برای جذب ۲۱ میلیون دلار از محل صندوق جهانی مبارزه با ایدز، سل و مالاریا (۲۰۰۸)، راه اندازی ۳۰آزمایشگاه کشت سل با سطح بالای ایمنی زیستی در کشور طی سال‌های (۲۰۰۸ تا ۲۰۱۴)، آماده سازی پنج مرکز بستری سل مقاوم به درمان (شیراز، مشهد، تبریز، گرگان و کرمانشاه)،  طی سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۶، راه‌اندازی هشت آزمایشگاه مرجع منطقه‌ای سل با سطح ایمنی زیستی  B۲ تبریز، اصفهان، مشهد، کرمانشاه، شیراز،  زاهدان، گرگان، اهواز و تهران "طی سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۳، ایجاد شبکه سطح بندی شده آزمایشگاهی رایگان سل کشور در بطن نظام شبکه (مجموعا شامل ۳۸۱ آزمایشگاه دید مستقیم، ۴۱ آزمایشگاه کشت و ۹ آزمایشگاه مرجع منطقه‌ای و یک آزمایشگاه مرجع کشوری). ایسنا