چرا ایرانی ها عصبی تر شدند؟

    طبق آخرین گزارش موسسه گالوپ از میان ۱۴۲ کشور مطالعه شده جهان در سال ۲۰۱۷ به ترتیب ایران(50 درصد)، عراق(49 درصد) و سودان جنوبی(47 درصد) عصبانی‌ترین مردم جهان را دارند.

چندی پیش سازمان پزشکی قانونی آماری از میزان ضرب و جرح منتشر کرد که طبق این آمار در تهران در چهار ماه نخست امسال ۳۵ هزار و ۳۲ نفر به دلیل آسیب‌های ناشی از نزاع به مراکز پزشکی قانونی مراجعه کرده‌اند که این تعداد در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۵ درصد افزایش یافته است. در تیرماه نیز آمار مراجعان نزاع با ۱۳ درصد افزایش نسبت به مدت مشابه سال ۹۶ به ۱۰۰۲۷ مورد رسید. طبق این آمار از مراجعان به پزشکی قانونی 22 هزار و ۴۵۸ نفر مرد و 12 هزار و ۵۷۴ نفر زن بوده‌اند.


هنگامی که فردی عصبانی می شود خیلی ها آن را به دلایل فردی و روانشناختی نسبت می دهند درصورتی که این پرخاشگری می تواند دلایل زیادی از جمله دلایل اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و حتی سیاسی داشته باشد. حمید فرزادی، روانشناس بالینی با اشاره به ارتباط مستقیم میان بی‌ثباتی‌های اقتصادی و تاثیر آن بر سلامت روان افراد به مهر گفت: مشکلات فردی و اجتماعی تاثیر مستقیم بر ایجاد فشارهای روانی داشته و بر سلامت روان افراد موثر است.

وی ادامه داد: یکی از عمده‌ترین مشکلات اجتماعی امروز جامعه، بی‌ثباتی‌های اقتصادی است که بر بسیاری از مردم فشار وارد کرده است.

وی یکی از پیامدهای بی‌ثباتی اقتصادی و تاثیر آن بر سلامت روان افراد را افزایش خشم خواند و تصریح کرد: بروز خشم در افراد ناشی از ناکامی است که این ناکامی به صورت فکری ایجاد شده و به شکل خشم بروز می‌کند.

این روانشناس عدم موفقیت و شکست در زمینه عاطفی، اقتصادی و اجتماعی را از مصادیق ناکامی خواند و عنوان کرد: در این میان بحران‌های مالی وآسیب‌های معیشتی به خانواده‌ها میزان احساس ناکامی را افزایش می‌دهد.

این روانشناس با اشاره به آمار جدید سازمان پزشکی قانونی مبنی بر افزایش 5 درصدی میزان نزاع در سطح جامعه توضیح داد: نزاع یا پرخاشگری نتیجه ایجاد خشم افراد است. این خشم در افکار افراد جمع شده و به‌صورت نزاع یا پرخاشگری بروز پیدا می‌کند.

فرزادی عنوان کرد: هرچه سطح ناامیدی در زندگی بیش‌تر باشد میزان فشار روانی بر فرد نیز افزایش یافته و به‌تبع آن پرخاشگری در رفتار مردم نمود پیدا می‌کند. پرخاشگری در افراد می‌تواند به‌صورت فعال و غیرفعال بوده و به‌صورت کلامی یا غیر کلامی بروز پیدا کند.

تحصیلکرده‌ها خشن‌تر شده‌اند

جعفر کوشا، عضو انجمن جرم‌شناسان ایران گفت: فشارهای اقتصادی عامل مهمی در ایجاد خشونت افراد جامعه است زیرا مردم به دلیل ناتوانی در بحث درآمدهای روزانه از طریق فرافکنی و اعمال خشونت به دیگران سعی می‌کنند تا فشارهای ناشی از مشکلات اقتصادی را از خود دور کنند.

به گفته این جرم شناس، طبق آمارها روشنفکری و تحصیلات بالا می‌تواند به کاهش بروز رفتارهای خشونت آمیز کمک بسزایی داشته‌باشد و افراد بی‌سواد از این نوع رفتار خشونت‌آمیز بیشتر استفاده می‌کنند.

در حالی که عضو انجمن جرم‌شناسان ایران بر کمتر بودن خشونت میان تحصیلکرده‌ها تاکید می‌کند؛ محمود گلزاری، روانشناس و استاد دانشگاه علامه طباطبایی خاطرنشان می‌کند که طبق آمار و اطلاعات ارایه شده خشونت در خانواده‌ها حتی در بین تحصیلکرده‌ها و کودکان نیز رو به افزایش است.

در این میان برخی جامعه‌شناسان به نبود تفریح و نشاط در جامعه و بروز خشونت اشاره می‌کنند و معتقدند نبود امکانات تفریحی و رخت بربستن شادی از میان مردم و به‌خصوص تفاوت فاحش درآمدی در کلانشهرها و افزایش فاصله طبقاتی سبب افسردگی و پرخاشگری در جامعه می‌شود.

هجوم پرخاشگران به فضاهای مجازی

امروزه پرخاشگری و بکارگیری الفاظ نادرست حتی در فضای مجازی نیز بسیار نمود پیدا کرده است. چه بسا برخی از مردم فضای مجازی را محلی برای خالی کردن عقده‌های خود قرار داده‌اند.

حسینعلی افخمی، مدرس رشته ارتباطات، خشونت در فضای مجازی را دنباله پرخاشگری و خشونت در جامعه می‌داند و معتقد است آنچه در فضای مجازی شاهدیم برآمده از جامعه واقعی است، با این تفاوت که در فضای مجازی فرصت و امکان بروز آن بیشتر از جامعه واقعی فراهم است.

به اعتقاد این استاد ارتباطات، رشد خشونت و پرخاشگری در جامعه واقعی اتفاق افتاده و در جامعه هم کاملا این رشد مشهود است اما در فضای مجازی به دلایلی چون نبود کنترل‌های اجتماعی و امنیتی این معضل کاملا عیان می‌شود.

این استاد دانشگاه توضیح می‌دهد: دلایل افزایش پرخاشگری و خشونت در جامعه، نیازمند مطالعات و بررسی‌های دقیق توسط متخصصان حوزه‌های مختلفی چون روان‌شناسی و جامعه‌شناسی است، ولی نشانه‌های خشونت‌های فضای مجازی حکایت از افزایش افسردگی و کاهش آستانه تحمل افراد جامعه دارد.

این استاد ارتباطات تاکید می‌کند: در چنین شرایطی، فضای مجازی به جایی برای برون‌افکنی خشم و خشونت بدل می‌شود و از آنجا که نظارت و کنترل زیادی در این فضا وجود ندارد و افراد می‌توانند در صورت لزوم هویت خود را پنهان کنند، آزادانه‌تر و بیشتر از آنچه در جامعه واقعی می‌بینیم، خشم و نارضایتی‌شان را به شیوه‌های مختلف در رسانه‌های اجتماعی بروز می‌دهند.

آیا ژن در خشم ایرانی‌ها دخیل است؟

یکی از عوامل مهم بروز خشم، عامل بیولوژی و ژنتیکی است که ممکن است فرد از همان زمان تولد به آن مبتلا باشد. پروفسور داریوش فرهود، بنیان گذارعلم ژنتیک ایران در این خصوص گفت: علاوه بر بیماری های ژنتیکی، طیف بسیاری از صفت ها مانند شجاعت، مهربانی، خشونت، دقت عمل، دست دلبازی ، مسوولیت پذیری، شادی و ... می توانند ژنتیکی باشند. در عرض نسل های متفاوت بسیاری از صفات فرا گرفته شده می توانند وارد اطلاعات ژنتیکی بشوند. به این پدیده اپی ژنتیک گفته می شود و از فرضیه خارج شده و ثابت شده است. مثلا رفتار خشونت می تواند به تدریج وارد جمعیت ها بشود و به نسل‌های بعدی منتقل شود.

عضو پیوسته فرهنگستان علوم پزشکی ایران افزود: متاسفانه کشور ایران، جزو کشورهایی محسوب می شود که دارای مردم خشنی است. شاخص خشونت تنها در کتک کاری نیست. هرچند هم اکنون میزان مراجعه به پزشک قانونی در ایران نسبت به کشورهای زیاد است اما شاخص های دیگری مانند فریاد کشیدن، سبقت گرفتن و نحوه رانندگی مردم نشان می دهد که مردم ایران آدم های خشنی هستند.

این پژوهشگر حوزه ژنتیک ادامه داد: اغلب مردم تظاهر به ادب می کنند. ریاکاری و تظاهر به ادب، جای خود ادب را در ایران گرفته است. متاسفانه ژن مهربانی در بین مردم  در حال کم شدن و دروغگویی، فساد، دغلبازی،ریاکاری و... جزو نفس کشیدن مردم شده است. البته ما بدترین کشور از نظر خشونت و بی ادبی نیستیم و خشونت در کشوری مانند آمریکا نیز موج می‌زد و از خود رییس جمهورش  نیز شروع شده است.گزارش: فرزانه صدقی