در سالهای اخیر شاهد افزایش قصور پزشکی هستیم. همین مساله را میتوان به دلیل نبود اطلاعات مناسب در بین مراجعه کنندگان دانست. برای جلوگیری از قصور پزشکی چه فعالیتهای بازدارندهای میتوان انجام داد
شفاآنلاین>سلامت> امکان وقوع قصور و خطا در هر شغلی وجود دارد، اما این قصور وقتی مسالهساز میشود که پای مرگ و زندگی افراد به میان میآید. در سالهای اخیر از سوی رسانهها مساله قصور پزشکی به کررات مطرح شده است. بر اساس بررسیهای انجام شده میزان شکایت از پزشکان در سال ۹۶ نسبت به سال قبل از آن ۱۲ درصد افزایش یافته است. آنچه در ادامه میخوانید نظرات علی نجفی توانا، حقوقدان درباره قوانین در زمینه قصور پزشکی است.به گزارش شفاآنلاین، در سالهای اخیر شاهد افزایش قصور پزشکی هستیم. همین مساله را میتوان به دلیل نبود اطلاعات مناسب در بین مراجعه کنندگان دانست. برای جلوگیری از قصور پزشکی چه فعالیتهای بازدارندهای میتوان انجام داد؟در روابط اجتماعی ورود هر گونه خسارت باید همراه با جبران و تامین خسارتها باشد. خسارتها شامل جانی، مالی یا مربوط به تمامیت معنوی یا حیثیت اشخاص میشود. مکانیسمهای مختلف برای تامین خسارت پیشبینی شده است. قانون بروز خسارت را در حقوق جزا در عناوین مختلف پیشبینی کرده است. در دیگر کشورها معمولا خسارتها تحت دو عنوان عمدی و غیرعمدی تقسیم میشود. در واقع فعالیتهای ورزشی، پزشکی، ساختوساز، رانندگی و.... جزو خسارتهای جسمی میشود و به عنوان شبه عمد تلقی و فاعل جرم اگر بدون رعایت ضوابط و مقررات حاکم مبادرت به اقدام کرده باشد، از طریق تساهل و تسامح، غفلت، بیمبالاتی، بیاحتیاطی خسارتی را وارد کرده باشد، باید آن را جبران کند. این جبران برای خسارتهای جسمی در فصل دیات انواع آن به شکل کامل مشخص شده است. هرچند با توجه به اینکه برخی از این خسارتها تبعات عاطفی و جسمی فراوان به همراه دارد. در قانون 614 به غیر از مجازات مربوط به پرداخت دیه مجازات حبس تعزیری نیز برای متخلفان پیشبینی شده است. همچنین صدمات ناشی از معالجات پزشکی یا اقدامات پزشکی قانون مجازات 392 از شرایط بهتری نسبت به قانون سال 70 برخوردار است؛ بر اساس این قانون اگر پزشکی در معالجات رعایت ضوابط و مقررات را نداشته باشد و در این روند بیمار فوت کند یا صدمات بدنی ببیند، مسئول است. اغلب در عملها از بیمار و همراهان او تعهد گرفته و بر اساس آن ضمن اذن و اجازه انجام عملیات پزشکی یک نوع برائت هم از پزشک اخذ میشود.
البته ممکن است، این اذن و اجازه در عمل تخلف پزشکی محسوب و صدماتی به بیمار وارد شود یا آن فرد فوت کند. همچنین ممکن است، وسایل مورد استفاده استریل نباشد و وسایل جراحی در بدن بیمار جا گذاشته شود. همچنین بیهوشی درست انجام نشود یا داروی مناسب تجویز نشود یا جراحی مطابق استاندارد نباشد و دیگر تخلفات رخ دهد. شخص پزشک در این وضعیت قابل تعقیب و مجازات است. مجازات هم شامل پرداخت دیه و در عین حال مجازات حبس میشود. پزشک در تخلفات مجازاتهای حرفهای ممکن است، مورد تعقیب انتظامی قرار گرفته و پروانه فرد محکوم در مدت معین یا دائم از اشتغال به شغل پزشکی محروم شود. البته با توجه به پیچیدگی مطلب و اینکه برخی از همراهان بیمار یا شخص بیمار به دلیل اینکه از خسارتهای جسمی، فوت اقوام نزدیک یا تشدید بیماری دچار ناراحتی میشوند، ممکن است با تصور به اینکه پزشک به وظایف خود عمل نکرده است، او را مورد تعقیب قرار دهد؛ در این مرحله سیستم قضائی با ارجاع به پزشکی قانون و در مراحل بعدی به کارشناسان رشتههای مربوطه به پزشکی ارجاع داده شود. بعد از اظهار نظر کارشناس اگر تخلفی صورت گرفته باشد، ضمن رسیدگی نسبت به صدور حکم اقدام میشود.
در دادگاههای پزشکی شاهد افزایش افراد پزشکنما هستیم که در رشتههای غیر از تخصص خود ورود پیدا میکنند. همچنین پزشکان نیز بدون داشتن تخصص لازم اقدام به فعالیت پزشکی پر درآمد میکنند. از سوی دیگر برخی افراد نیز با وقاحت به دلیل اینکه چند سال دستیار یا پرستار در کلینیکها بودند، برای خود مطب باز کرده و بیماران را ویزیت میکنند. همین مساله سالانه باعث مرگ بسیاری از افراد میشود. در این شرایط که هیچ نظارتی از سوی سازمانهای مسئول وجود ندارد، برای جلوگیری از فعالیت این فرد چگونه میتواند وارد عمل شد. این اقدامات در جامعه باعث شده تا اعتماد اجتماعی درباره تبحر پزشکان کاهش یابد. در این وضعیت چه اقداماتی میتوان انجام داد؟
تخلفات پزشکی به دو دسته عمدی و غیرعمدی تقسیم میشوند. برخی مواقع پزشکان(physicians) ممکن است، عمدا مرتکب جرم شوند که در این صورت مجازات آنها از نوع مجازات مربوط به تخلفات پزشکی و جبران خسارت نیست، بلکه با توجه به نوع جرم مجازات میشوند. برای مثال تعرض به بیمار در ابعاد جسمی و جنسی یا خوراندن داروی اشتباه و... برای فرد خاطی مجازات سنگین حتی قصاص را به دنبال دارد. باید به این نکته اشاره کرد که ممکن است، فرد مرتکب این نوع جرائم پزشک نباشد، چون این نوع جرائم خارج از گسترده جرائم پزشکی است و فردی که مرتکب این تخلفات شده پزشک نبوده و با داشتن مدارک مختلف مبادرت به اقداماتی همچون جراحی صورت، مو یا تجویز دارو برای بیماری کرده است.
در این صورت اگر خسارتی وارد شود، ضمن اینکه فرد به عنوان کلاهبردار قابل تعقیب است، مجازات جرم ارتکابی را نیز باید تحمل کند. تخلفات غیرعمد نه تنها در رشتههای پزشکی بلکه در تمامی حرفهها بروز میکند. برای مثال ممکن است، فروشنده مواد غذایی برخی از مواد غذایی را بهطور مناسب نگهداری نکند و محصولات فاسد را به مردم بفروشد. اگر فروشنده بدون اطلاع از وضعیت کالا آن را بفروشد و به مصرف کننده خسارت وارد کند، فرد فروشند به عنوان مرتکب جرم غیرعمد مجازات میشود. در حرفه پزشکی نیز ممکن است، پزشک از ابزار مناسب استفاده نکند و با توجه به تجربیات گذشته بر این باور باشد که اتفاقی نمیافتد. باید دانست که فرد در این جرم سوء نیت ندارد، اما دقت لازم را اعمال نکرده و در نتیجه خسارت بدنی به افراد وارد شده و همین مساله باعث میشود تا فرد مرتکب جرم تحت تعقیب قرار گیرد.
تاکنون اقداماتی برای ارتقای فرهنگ جامعه نسبت به چگونگی استعلام پزشک انجام نشده است. همین مساله میتواند مشکلات عدیدهای را برای مراجعان مطبها به همراه داشته باشد.
از لحاظ فرهنگسازی بر این باور هستم که باید در ابعاد بهداشت و درمان با ارائه اطلاعات مناسب از طریق وزارت بهداشت و درمان و فعالیت رسانهها و تعیین سامانههای مختلف مردم را مطلع کرد تا دیگر اشخاص به هر پزشکی مراجعه نکنند و با شناسایی پزشک در سامانه مورد تایید وزارت بهداشت و درمان (Treatment)به پزشکانی مراجعه کنند که از تخصص لازم برخوردار باشند. مردم نیز باید برای جلوگیری از بروز این گونه جرائم و حفظ جان خود و اطرافیان همکاری کنند. برای مثال وقتی فردی وارد یک مطب میشود، پرس و جو کرده و نسبت به تخصص پزشک اطلاعات مناسب و صحیح را حاصل کنند. در برخی مواقع نیز شاهد پزشکانی هستیم که جراح نیستند، اما این اقدام را انجام میدهند. همچنین برخی پزشکان به معالجات تخصصی در رشتههای غیرمرتبط با تخصص خود ورود پیدا میکنند، در این مورد جز در حد اقدامات اورژانسی سایر اقدامات انجام شده حتی اگر شامل درمان بیمار شود، قابل تعقیب و برخورد انتظامی و کیفری است، چون فرد با جعل عنوان خود را به نوعی متخصص عنوان کرده است. در حالی که از تخصص مناسب برخوردار نبوده است.آرمان