هر آنچه درباره پوکی استخوان باید بدانید

این حالت سرانجام به شکستن استخوان منتهی خواهد شد.
به گزارش شفا آنلاین:نمای ریز استخوان مثل کندوی عسل است که دارای تیغه‌هایی با فضاهای مشخص است.
هنگامی که پوکی استخوان <Osteoporosis>رخ می دهد فضاهای این تیغه بزرگتر شده و استخوان تو‌خالی می‌شود.
به این ترتیب استخوان‌ها نازک و شکننده شده با کوچکترین ضربه و یا حتی خودبخود می‌شکنند.
 
*علایم پوکی استخوان چیست‌؟
پوکی استخوان بیماری خاموش نیز نامیده می‌شود چرا که در مراحل اولیه علامتی ندارد و همین امر تشخیص را با مشکل مواجه می‌کند. در واقع پوکی استخوان با عوارض خود مشخص می‌شود که عبارتند از:

    شکستگی خود‌بخودی یا با کمترین ضربه به استخوان‌ها به‌ویژه در نواحی کمر، لگن و مچ دست
    درد شدید کمر در نقطه‌ای خاص که می‌تواند بر شکستگی مهره دلالت کند.
    قوز پشت که موجب انحنای پشت می‌شود.
    کوتاه شدن قد نسبت به دوران جوانی به میزان بیش از 5/2 سانتی‌متر
     

* چه عواملی سبب ایجاد پوکی استخوان می‌شوند؟
 
*عواملی که قابل‌کنترل و پیشگیری هستند:

    وزن‌: وزن بسیار کم (نسبت به وزن طبیعی برای سن و قد) سبب کاهش استحکام استخوان‌ها می‌شود.
    تحرک‌: عدم تحرک و فعالیت‌، روند کاهش توده استخوان‌ها را تسریع می‌کند.
    تغذیه‌: مصرف ناکافی کلسیم و ویتامین د به‌تدریج سبب کاهش تراکم استخوان‌ها می‌شود.
    دخانیات‌: مصرف سیگار از جمله عواملی است که نقش آن در بروز پوکی استخوان ثابت شده است.
    استفاده طولانی‌مدت از برخی داروها نظیر کورتون‌، کاربامازپین (داروی ضد‌تشنج) و هپارین (دارویی که جهت رقیق کردن خون و جلوگیری از تشکیل لخته استفاده می‌شود) سبب کاهش تراکم استخوان‌ها می‌شوند

 
*عواملی که قابل‌کنترل و پیشگیری نیستند:
 

    جنسیت‌: شیوع پوکی استخوان در زنان بیشتر از مردان است. شکستگی ناشی از آن نیز در زنان تقریبا‌ چهار برابر مردان است. روند کاهش تراکم استخوان در مردان سرعت کمتری دارد که البته پس از سنین 70 تا 65 سالگی این روند در زنان و مردان برابرمی شود.
    سن‌: با افزایش سن‌، احتمال بروز پوکی استخوان بیشتر می‌شود.
    یائسگی‌: در هنگام یائسگی تولید هورمون استروژن از تخمدان‌ها متوقف می‌شود. به این ترتیب پس از یائسگی‌، سرعت کاهش توده استخوانی بالا می‌رود. زنانی که قبل از سن 45 سالگی یائسه می‌شوند یا کسانی که تخمدان‌هایشان با جراحی برداشته می‌شود بیشتر در معرض پوکی استخوان هستند.
    سابقه خانوادگی‌: وراثت بر تراکم توده استخوانی و سرعت کاهش آن اثر دارد.
    نوع استخوان بندی‌: استخوان‌بندی ظریف و کوچک‌، داشتن قد کوتاه و یا لاغر بودن فرد را مستعد پوکی استخوان می‌سازد.
    نژاد‌: برخی از نژادها مثل ساکنین اروپای شمالی یا آسیای جنوب شرقی بیشتر در معرض پوکی استخوان هستند.
    ابتلا به برخی از بیماری‌ها: بیماری‌هایی نظیر بیماری غده تیروئید (پرکاری تیروئید) ، بیماری غده پاراتیروئید

(پرکاری یا کم‌کاری)، بیماری غدد جنسی (کم‌کاری) و بیماری غدد فوق‌کلیوی (کم کاری یا پرکاری) می‌توانند فرد را در معرض ابتلا به پوکی استخوان قرار دهند.

    پوکی استخوان در زنان:

این یک واقعیت است که زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به پوکی استخوان قرار دارند. بر اساس تخمین بنیاد بین‌المللی استئوپروز 200‌میلیون زن در سراسر جهان از این بیماری رنج می‌برند.
کاهش تراکم استخوان در خانم‌ها زودتر و با سرعت بیشتری آغاز شده و در نتیجه استئوپروز سریع‌تر رخ می‌دهد. عوامل مختلف در ابتلا به این بیماری نقش دارند که از جمله موارد مهم آن می‌توان به عوامل باروری اشاره کرد.
 

    سن شروع قاعدگی

سن شروع قاعدگی با تراکم استخوان ارتباط دارد به‌طوری که اگر قاعدگی در سنین بالاتری اتفاق بیافتد به نسبت تراکم استخوانی کاهش می‌یابد. هر‌چه سن قاعدگی پایین‌تر باشد، بدن برای مدت طولانی‌تری در معرض استروژن که یک فاکتور محافظتی در برابر استئوپروز است خواهد بود و به این دلیل تراکم استخوان افزایش می‌یابد.
 

    بارداری

بارداری از جمله مواردی است که تحت‌کنترل کیفیت زندگی فرد قرار دارد. در‌صورتی که تعداد بارداری بیش از دو بار بوده و فرد در دوران بارداری از تغذیه خوبی برخوردار نباشد، میزان کلسیم مورد نیاز برای جنین تامین نمی‌شود و در این شرایط جنین از کلسیم استخوان‌های مادری برداشت کرده و میزان تراکم استخوانی مادر کاهش می‌یابد. به این ترتیب با افزایش تعداد بارداری‌، تراکم استخوانی به‌شدت کاهش می‌یابد‌. لذا تغذیه مناسب با میزان کافی کلسیم و ویتامین د در زمان بارداری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است‌. به‌طور کلی روزانه 1000میلی گرم کلسیم و 600 واحد ویتامین د برای زنان باردار مورد‌نیاز است تا بتواند از کاهش تراکم استخوانی احتمالی بکاهد.
 

    شیردهی

 
در دوران شیردهی میزان تراکم استخوانی مادر کاهش می‌یابد که البته پس از اتمام این دوران تراکم استخوانی به وضعیت قبل باز می‌گردد. در این دوران نیز در صورتی که کلسیم کافی در رژیم غذایی مادر وجود نداشته باشد، برداشت کلسیم از استخوان‌های مادر رخ می‌دهد.
 

    استفاده از قرص‌های پیشگیری

             مصرف قرص‌های پیشگیری از بارداری (ال دی و اچ دی) می‌تواند اثر محافظتی برای استخوان‌ها داشته باشد و خطر ابتلا به استئوپروز را کاهش ‌دهد. به نظر می‌رسد هورمون استروژن موجود در این قرص‌ها اثر محافظتی بر کاهش تراکم استخوان دارد.
 

    درمان جایگزینی هورمونی HRT

درمان جایگزینی هورمون که شامل استروژن است نقش اساسی در پیشگیری از استئوپروز و شکستگی در افراد منوپوز دارد. البته این درمان برای علایم دیگر منوپوز همانند گرفتگی کاربرد دارد.
مطالعات نشان داده‌اند که HRT می‌تواند تراکم استخوان را در استخوان‌های کمری‌، لگنی بهبود بخشد و همین‌طور میزان شکستگی را کاهش دهد.
 

    یائسگی

پوکی استخوان در زنان چهار برابر مردان مشاهده می‌شود. به‌طوری‌ که از هر هشت مرد بالای 50 سال یک نفر و از هر دو زن بالای 50 سال یک نفر و به استئوپروز مبتلا هستند. هرچه یائسگی در سنین پایین‌تری رخ دهد خطر ابتلا به پوکی استخوان بیشتر خواهد شد‌. به عبارت دیگر زنان مبتلا به یائسگی زودرس (قبل از 45 سالگی) و نیز خانم‌هایی که تخمدان‌های آنها در سنین پایین با جراحی برداشته شده است، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند. به همین دلیل افرادی که مبتلا به یائسگی زودرس شده‌اند از درمان جایگزینی هورمونی (HRT) بهره می‌برند.مجله رازینوس