پس از پیروزی انقلاب اسلامی شاخص های بهداشت و سلامت ایران روز به روز به سوی بهبود و افزایش پیش رفت به گونه ای که ارتقای بهداشت و درمان یکی از اصلی ترین مولفه ها در سیاستگذاری و برنامه ریزی دولت ها به شمار می رود
شفا آنلاین>سلامت>سطح سلامت و بهداشت از مولفه های اصلی سنجش توسعه یافتگی در جوامع به شمار می آید ، نظام سلامت در ماموریت اصلی خود، ضمن ارتقای سطح بهداشت موظف به پاسخگوییِ نیازهای مردم جامعه است.
به گزارش شفا آنلاین، پس از پیروزی انقلاب اسلامی شاخص های بهداشت و سلامت ایران روز به روز به سوی بهبود و افزایش پیش رفت به گونه ای که ارتقای بهداشت و درمان یکی از اصلی ترین مولفه ها در سیاستگذاری و برنامه ریزی دولت ها به شمار می رود.
در این میان، برقراری عدالت در سلامت و دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی نیز از اصلی ترین اهداف اسناد چشم انداز توسعه ای کشور به شمار می رود. در همین راستا، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به عنوان متولی اصلی سلامت و درمان کشور با توجه به ابلاغ سیاست های کلی سلامت از سوی مقام معظم رهبری، اجرای برنامه تحول نظام سلامت(Health system) را از اردیبهشت ماه سال 1393 آغاز کرد.
اکنون پس از گذشت چهار سال از اجرای طرح تحول نظام سلامت، بسیاری از مسئولان و کارشناسان ، این طرح را یکی از اثرگذارترین و موفق ترین اقدامات دولت در عرصه سلامت و درمان ارزیابی می کنند.
بنابر گزارش های رسمی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در استان ها و مناطق گوناگون کشور، اجرای طرح تحول سلامت در بیمارستان های دولتی به طرز چشمگیری رضایتمندی مردم از خدمات و هزینه ها را افزایش داده و عدالت را در دسترسی به بهداشت و درمان تا اندازه زیادی برقرار ساخته است. با وجود این، شماری تلاش می کنند با برشمردن معایب و کاستی هایی، طرح تحول نظام سلامت را زیر سوال ببرند.
اهداف طرح تحول سلامت چیست؟
کاهش پرداخت مستقیم از جیب مردم، ایجاد عدالت در دسترسی به خدمات سلامت و ارتقای کیفیت خدمات از اهداف کلی طرح تحول سلامت به شمار می رود. این طرح در اصلی ترین اهداف خود به دنبال کاهش هزینه خانوارهایی است که برای دریافت خدمات درمانی دچار هزینه های کمرشکن می شوند. ترغیب و افزایش زایمان طبیعی(Natural childbirth) و افزایش پاسخگویی در نظام سلامت نیز از دیگر اجزای این طرح است.
طرح تحول سلامت که در هشت بسته در حال اجرا است، در گام نخست به کاهش میزان پرداختی بیماران بستری در بیمارستان های دولتی می پردازد. بنابراین، بیماران دارای بیمه سلامت ایرانیان و ساکن در شهرها، تنها 10 درصد از کل صورتحساب را در بیمارستان های دولتی می پردازند.
بیماران روستایی و عشایر نیز موظف به پرداخت پنج درصد هزینه ها هستند. داروها، خدمات آزمایشگاهی و تصویربرداری نیز در بیمارستان ها و اغلب به صورت رایگان پوشش داده می شود.
حمایت از ماندگاری پزشکان در مناطق محروم و حضور پزشکان متخصص مقیم در بیمارستان های دولتی دو بسته دیگر در طرح تحول است. این بسته به دنبال جبران کمبود پزشک در مناطق محروم کشور و دسترسی به پزشک متخصص برای بیماران اورژانسی است.
این طرح همچنین به دنبال ارتقای کیفیت «هتلینگ» در بیمارستان های دولتی رفت. در سایه این بسته بسیاری از بیمارستان های دولتی آسیب دیده، بهسازی و نوسازی شده و خدمات هتلینگ ارتقا یافت. ارتقای کیفیت خدمات ویزیت در بیمارستان های دولتی، برنامه ترویج زایمان طبیعی و برنامه حفاظت مالی از بیماران صعب العلاج، خاص و نیازمند هم دیگر گام های اجرای این طرح بود که بنابر آن درمان و داروی بیماران صعب العلاج و خاص رایگان صورت می پذیرد. یکی دیگر از برنامه های طرح تحول راه اندازی اورژانس هوایی(Air Emergency) است که در مرحله نخست ۱۴پایگاه راه اندازی شد.
برقراری عدالت و کاهش پرداخت از جیب
از طرح تحول به عنوان جراحی بزرگ نظام سلامت یاد می شود. این طرح از زمان اجرا تاکنون مورد تحسین بسیاری از مسئولان و کارشناسان قرار گرفته است. کاهش پرداخت از جیب مردم در هنگام مراجعه به بیمارستان های دولتی نخستین و مهمترین رهاورد این طرح به شمار می رود. پیش از اجرای آن بسیاری از بیماران به دلیل ناتوانی در پرداختِ حتی یک آزمایش ساده خون یا عکس برداری از انجام درمان خودداری می کردند اما طرح تحول سلامت این امکان را برای آنان مهیا ساخت.
همچنین، طرح تحول سلامت، عدالت در برخورداری از امکانات درمانی و دسترسی به پزشکان متخصص به ویژه برای روستاییان، عشایر و اقشار ضعیف و کم درآمد را برقرار ساخت. اگرچه هنوز در بسیاری از مناطق ایران معضل کمبود مراکز بیمارستانی و درمانگاه وجود دارد، اما اجرای طرح تحول نظام سلامت باعث شد تا همه گروه های سنی در خانه های بهداشت روستایی خدمات دریافت کنند. در حالی که پیش از آن، بیشترین خدمات ارائه شده به مادران باردار و کودکان اختصاص می یافت.
ارتقای کیفیت خدمات سلامت در مناطق کمتر توسعه یافته، افزایش دسترسی مردم به خدمات و مراقبت های سلامت در سطح دوم و سوم، ماندگاری پزشکان مناطق محروم، حضور دائم پزشکان متخصص در بیمارستان های وابسته به وزارت بهداشت، ارائه ۲۴ ساعته خدمات درمانی، ارتقای ویزیت و ماندگاری پزشکان در بخش دولتی، حفاظت مالی از بیماران نیازمند در برابر هزینه های کمرشکن سلامت، کاهش میزان سزارین مادران باردار و رایگان شدن زایمان طبیعی از دیگر دستاوردهای اجرای طرح تحول سلامت به شمار می رود که باعث افزایش نسبی رضایتمندی از خدمات درمانی در سال های اخیر شده است.
کاهش پدیده زیرمیزی بگیری در نظام درمان و پرداخت از دیگر نتایج اجرای این طرح بود. خدمات دهی با کمترین هزینه در بیمارستان های دولتی، بسیاری از بیماران را به سوی بیمارستان های دولتی جلب کرد و حلقه ارتباط مالی میان پزشک و بیمار را تا اندازه ای کاهش داد.
نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز بارها بر مزایای طرح تحول برای نظام سلامت تاکید کرده اند. به گفته برخی نمایندگان، مهمترین نقطه قوت طرح تحول سلامت این است که روند افزایش فشار بر اقتصاد سلامت جامعه و هزینه های کمرشکن درمان را کاهش داده و باعث رضایت نسبی مردم شده است.
یکی دیگر از نقاط مثبت طرح تحول، کاهش دریافت زیرمیزی پزشکان است. بنابر اعلام مجلس، برآوردها نشان می دهد که بین 7 تا 10هزار میلیارد تومان دریافت های غیرقانونی یا زیرمیزی وجود داشته و طرح تحول توانسته 20 تا 30 درصد از آن را کاهش دهد.
چالش های طرح تحول سلامت
به باور منتقدان، ادامه طرح تحول سلامت به دلیل وجود برخی کاستی و ناهماهنگی ها با خطر روبه رو است. بحران بی پولی، تامین دارو، نبود همکاری و هماهنگی میان دستگاه مرتبط، مشکلات بیمه ای با سازمان های بیمه گر و مشکلات در نحوه پرداخت ها از چالش هایی است که مخالفان طرح تحول نظام سلامت آن ها را پاشنه آشیل این طرح عنوان می کنند.
کمبود منابع مالی در بیمارستان های دولتی به دلیل حجم بالای مراجعان و ابهام در پرداخت های کارانه به پزشکان تمام وقتِ بیمارستان های دولتی دیگر گلایه این گروه است. از طرفی، کاهش هزینه های درمانی در بیمارستان های دولتی به تعداد مراجعان این بیمارستان ها افزوده است. این در شرایطی است که کمبود تجهیزات و همچنین نبود نیروی کار لازم، پاسخگویی به بیماران را با مشکل روبه رو ساخته و بر حجم کاری کادر درمان اضافه کرده است.
همچنین، تحقق کامل بسته مربوط به ارتقای هتلینگ از نگاه منتقدان امکان پذیر نخواهد بود چرا که زیرساخت های لازم برای دستیابی به این هدف آماده نیست. مخالفان در اصلی ترین مطالبه خود، مدیریت هزینه ها و اصلاح نظام پرداخت به پزشکان را خواستار هستند.
با توجه به این نقدها باید دید آیا طرح تحول سلامت در سه سال باقی مانده از عمر دولت دوازدهم به تمامی اهداف کلی و جزئی خود دست خواهد یافت؟ آنچنان که «سید حسن قاضی زاده هاشمی» وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز در اظهارات خود عنوان داشته است که چنین طرحی با هدف بهبود کیفیت درمان و رفاه در درمان مردم با تعویق سه دهه ای همراه شده است؛ بنابراین وجود برخی ایرادات و چالش ها برای آن طبیعی است. این در حالی است که مسئولان نیز به کم و کاستی های آن واقف بوده و در تلاش برای رفع آن هستند. میزان بالای رضایتمندی مردم و بیماران از اجرای طرح تحول نظام سلامت، باعث شده تا اشکالات جزیی آن یا به چشم نیامده یا آنچنان مهم نباشد که در مسیر اجرای طرح خلل جدی ایجاد کند . ایرنا
به گزارش شفا آنلاین، پس از پیروزی انقلاب اسلامی شاخص های بهداشت و سلامت ایران روز به روز به سوی بهبود و افزایش پیش رفت به گونه ای که ارتقای بهداشت و درمان یکی از اصلی ترین مولفه ها در سیاستگذاری و برنامه ریزی دولت ها به شمار می رود.
در این میان، برقراری عدالت در سلامت و دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی نیز از اصلی ترین اهداف اسناد چشم انداز توسعه ای کشور به شمار می رود. در همین راستا، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به عنوان متولی اصلی سلامت و درمان کشور با توجه به ابلاغ سیاست های کلی سلامت از سوی مقام معظم رهبری، اجرای برنامه تحول نظام سلامت(Health system) را از اردیبهشت ماه سال 1393 آغاز کرد.
اکنون پس از گذشت چهار سال از اجرای طرح تحول نظام سلامت، بسیاری از مسئولان و کارشناسان ، این طرح را یکی از اثرگذارترین و موفق ترین اقدامات دولت در عرصه سلامت و درمان ارزیابی می کنند.
بنابر گزارش های رسمی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در استان ها و مناطق گوناگون کشور، اجرای طرح تحول سلامت در بیمارستان های دولتی به طرز چشمگیری رضایتمندی مردم از خدمات و هزینه ها را افزایش داده و عدالت را در دسترسی به بهداشت و درمان تا اندازه زیادی برقرار ساخته است. با وجود این، شماری تلاش می کنند با برشمردن معایب و کاستی هایی، طرح تحول نظام سلامت را زیر سوال ببرند.
اهداف طرح تحول سلامت چیست؟
کاهش پرداخت مستقیم از جیب مردم، ایجاد عدالت در دسترسی به خدمات سلامت و ارتقای کیفیت خدمات از اهداف کلی طرح تحول سلامت به شمار می رود. این طرح در اصلی ترین اهداف خود به دنبال کاهش هزینه خانوارهایی است که برای دریافت خدمات درمانی دچار هزینه های کمرشکن می شوند. ترغیب و افزایش زایمان طبیعی(Natural childbirth) و افزایش پاسخگویی در نظام سلامت نیز از دیگر اجزای این طرح است.
طرح تحول سلامت که در هشت بسته در حال اجرا است، در گام نخست به کاهش میزان پرداختی بیماران بستری در بیمارستان های دولتی می پردازد. بنابراین، بیماران دارای بیمه سلامت ایرانیان و ساکن در شهرها، تنها 10 درصد از کل صورتحساب را در بیمارستان های دولتی می پردازند.
بیماران روستایی و عشایر نیز موظف به پرداخت پنج درصد هزینه ها هستند. داروها، خدمات آزمایشگاهی و تصویربرداری نیز در بیمارستان ها و اغلب به صورت رایگان پوشش داده می شود.
حمایت از ماندگاری پزشکان در مناطق محروم و حضور پزشکان متخصص مقیم در بیمارستان های دولتی دو بسته دیگر در طرح تحول است. این بسته به دنبال جبران کمبود پزشک در مناطق محروم کشور و دسترسی به پزشک متخصص برای بیماران اورژانسی است.
این طرح همچنین به دنبال ارتقای کیفیت «هتلینگ» در بیمارستان های دولتی رفت. در سایه این بسته بسیاری از بیمارستان های دولتی آسیب دیده، بهسازی و نوسازی شده و خدمات هتلینگ ارتقا یافت. ارتقای کیفیت خدمات ویزیت در بیمارستان های دولتی، برنامه ترویج زایمان طبیعی و برنامه حفاظت مالی از بیماران صعب العلاج، خاص و نیازمند هم دیگر گام های اجرای این طرح بود که بنابر آن درمان و داروی بیماران صعب العلاج و خاص رایگان صورت می پذیرد. یکی دیگر از برنامه های طرح تحول راه اندازی اورژانس هوایی(Air Emergency) است که در مرحله نخست ۱۴پایگاه راه اندازی شد.
برقراری عدالت و کاهش پرداخت از جیب
از طرح تحول به عنوان جراحی بزرگ نظام سلامت یاد می شود. این طرح از زمان اجرا تاکنون مورد تحسین بسیاری از مسئولان و کارشناسان قرار گرفته است. کاهش پرداخت از جیب مردم در هنگام مراجعه به بیمارستان های دولتی نخستین و مهمترین رهاورد این طرح به شمار می رود. پیش از اجرای آن بسیاری از بیماران به دلیل ناتوانی در پرداختِ حتی یک آزمایش ساده خون یا عکس برداری از انجام درمان خودداری می کردند اما طرح تحول سلامت این امکان را برای آنان مهیا ساخت.
همچنین، طرح تحول سلامت، عدالت در برخورداری از امکانات درمانی و دسترسی به پزشکان متخصص به ویژه برای روستاییان، عشایر و اقشار ضعیف و کم درآمد را برقرار ساخت. اگرچه هنوز در بسیاری از مناطق ایران معضل کمبود مراکز بیمارستانی و درمانگاه وجود دارد، اما اجرای طرح تحول نظام سلامت باعث شد تا همه گروه های سنی در خانه های بهداشت روستایی خدمات دریافت کنند. در حالی که پیش از آن، بیشترین خدمات ارائه شده به مادران باردار و کودکان اختصاص می یافت.
ارتقای کیفیت خدمات سلامت در مناطق کمتر توسعه یافته، افزایش دسترسی مردم به خدمات و مراقبت های سلامت در سطح دوم و سوم، ماندگاری پزشکان مناطق محروم، حضور دائم پزشکان متخصص در بیمارستان های وابسته به وزارت بهداشت، ارائه ۲۴ ساعته خدمات درمانی، ارتقای ویزیت و ماندگاری پزشکان در بخش دولتی، حفاظت مالی از بیماران نیازمند در برابر هزینه های کمرشکن سلامت، کاهش میزان سزارین مادران باردار و رایگان شدن زایمان طبیعی از دیگر دستاوردهای اجرای طرح تحول سلامت به شمار می رود که باعث افزایش نسبی رضایتمندی از خدمات درمانی در سال های اخیر شده است.
کاهش پدیده زیرمیزی بگیری در نظام درمان و پرداخت از دیگر نتایج اجرای این طرح بود. خدمات دهی با کمترین هزینه در بیمارستان های دولتی، بسیاری از بیماران را به سوی بیمارستان های دولتی جلب کرد و حلقه ارتباط مالی میان پزشک و بیمار را تا اندازه ای کاهش داد.
نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز بارها بر مزایای طرح تحول برای نظام سلامت تاکید کرده اند. به گفته برخی نمایندگان، مهمترین نقطه قوت طرح تحول سلامت این است که روند افزایش فشار بر اقتصاد سلامت جامعه و هزینه های کمرشکن درمان را کاهش داده و باعث رضایت نسبی مردم شده است.
یکی دیگر از نقاط مثبت طرح تحول، کاهش دریافت زیرمیزی پزشکان است. بنابر اعلام مجلس، برآوردها نشان می دهد که بین 7 تا 10هزار میلیارد تومان دریافت های غیرقانونی یا زیرمیزی وجود داشته و طرح تحول توانسته 20 تا 30 درصد از آن را کاهش دهد.
چالش های طرح تحول سلامت
به باور منتقدان، ادامه طرح تحول سلامت به دلیل وجود برخی کاستی و ناهماهنگی ها با خطر روبه رو است. بحران بی پولی، تامین دارو، نبود همکاری و هماهنگی میان دستگاه مرتبط، مشکلات بیمه ای با سازمان های بیمه گر و مشکلات در نحوه پرداخت ها از چالش هایی است که مخالفان طرح تحول نظام سلامت آن ها را پاشنه آشیل این طرح عنوان می کنند.
کمبود منابع مالی در بیمارستان های دولتی به دلیل حجم بالای مراجعان و ابهام در پرداخت های کارانه به پزشکان تمام وقتِ بیمارستان های دولتی دیگر گلایه این گروه است. از طرفی، کاهش هزینه های درمانی در بیمارستان های دولتی به تعداد مراجعان این بیمارستان ها افزوده است. این در شرایطی است که کمبود تجهیزات و همچنین نبود نیروی کار لازم، پاسخگویی به بیماران را با مشکل روبه رو ساخته و بر حجم کاری کادر درمان اضافه کرده است.
همچنین، تحقق کامل بسته مربوط به ارتقای هتلینگ از نگاه منتقدان امکان پذیر نخواهد بود چرا که زیرساخت های لازم برای دستیابی به این هدف آماده نیست. مخالفان در اصلی ترین مطالبه خود، مدیریت هزینه ها و اصلاح نظام پرداخت به پزشکان را خواستار هستند.
با توجه به این نقدها باید دید آیا طرح تحول سلامت در سه سال باقی مانده از عمر دولت دوازدهم به تمامی اهداف کلی و جزئی خود دست خواهد یافت؟ آنچنان که «سید حسن قاضی زاده هاشمی» وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز در اظهارات خود عنوان داشته است که چنین طرحی با هدف بهبود کیفیت درمان و رفاه در درمان مردم با تعویق سه دهه ای همراه شده است؛ بنابراین وجود برخی ایرادات و چالش ها برای آن طبیعی است. این در حالی است که مسئولان نیز به کم و کاستی های آن واقف بوده و در تلاش برای رفع آن هستند. میزان بالای رضایتمندی مردم و بیماران از اجرای طرح تحول نظام سلامت، باعث شده تا اشکالات جزیی آن یا به چشم نیامده یا آنچنان مهم نباشد که در مسیر اجرای طرح خلل جدی ایجاد کند . ایرنا
نظرشما
آخرین اخبار