عوارض مصرف داروهای خواب‌آور

شفا آنلاین>سلامت>شاید برای بسیاری از ما پیش آمده باشد که شب‌های متوالی به دلایل مختلف خواب به چشمان‌مان راه نیابد یا با افرادی برخورد کرده باشیم که برای راه یافتن خواب به چشمان‌شان به مصرف داروهای خواب‌آور پناه می‌برند برخی با مجوز پزشک و برخی بدون تجویز و به‌صورت خودسرانه،‌ اما نکته مهم این است که مصرف زیاد این نوع دارو شرایط و عوارضی دارد. در این مطلب نکاتی  درباه مصرف دارو‌های خواب‌آور مورد اشاره قرار گرفته است.  

به گزارش شفا آنلاین:دکتر سید مسعود ارزاقی ، درباره داروهای خواب‌آور <Sleeping medications>با بیان اینکه روانپزشک این نوع دارو را برای افراد مبتلا به اختلال خواب تجویز می‌کند، اظهار کرد: بی‌خوابی‌ یا اولیه است یا ثانویه. در بی‌خوابی اولیه فرد دچار بیماری اختلال خواب است اما در بی‌خوابی ثانویه فرد به دلیل ابتلا به بیک بیماری جسمی یا روانشناختی دچار بی‌خوابی می‌شود.

وی با اشاره به اینکه بیماری‌های که باعث ایجاد اختلال خواب می‌شوند وسیع هستند، ادامه داد: برخی از افراد در آغاز خواب دچار اختلال هستند که معمولا این افراد دچار اختلالات اضطرابی هستند، همچنین در افرادی که مسافرت‌های طولانی بین قاره‌ای دارند نیز این نوع اختلال خواب مشاهده می‌شود که درباره این گروه مشکل حاد نیست.

این روانپزشک افزود: نوع دیگر اختلال خواب مربوط به تداوم خواب است، یعنی فرد می‌تواند بخوابد اما در طول خواب مرتب بیدار می‌شود که معمولا اختلالات خلقی می‌توانند باعث ایجاد این نوع اختلال خواب شوند، گروهی دیگر از افراد دچار بیداری زودرس هستند یعنی به رغم میل خود و کامل نشدن پروسه خواب ، صبح زود از خواب بیدار می‌شوند،‌ افسردگی، بیماری‌های جسمی مانند بیماری‌های قلبی- عروقی یا دیابت معمولا می‌توانند عامل این نوع اختلال خواب باشند.

وی با اشاره به اینکه بیماری‌های قلبی یا نارسایی تنفسی می‌تواند باعث وقفه خواب یا قطع تنفس در خواب شود،‌عنوان کرد: افراد مبتلا به این نوع بدخوابی معمولا در خواب خرخر کرده و در طول روز هم خواب‌آلود هستند این مشکل معمولا در میان  سالمندانی که مشکل قلبی-عروقی، دیابت و یا چاقی هستند بروز می‌کند. این افراد در خواب دچار وقفه تنفسی شده و تنفس آنها برای ۳۰ ثانیه یا یک دقیقه قطع می‌شود که در این حالت اکسیژن‌رسانی به مغز کاهش یافته و باعث می‌شود در طول روز این افراد چرت زده و حافظه آنها نیز مختل می‌شود.

داروی خواب‌آور و وابستگی دارویی

این فوق تخصص بیماری‌های روان-تنی با تاکید براینکه داروهای خواب‌آور براساس تشخیص پزشک، سن بیمار و بیماری زمینه‌ای وی تجویز می‌شود، بیان کرد: بسیاری ازداروها می‌توانند در فرد ایجاد حالت خواب کنند مانند داروهای ضد حساسیت، داروهای سرماخوردگی یا برخی از داروهای روانشناختی که البته برخی از داروهای روانشناختی می‌توانند در فرد ایجاد بی‌خوابی کنند.

وی با اشاره به اینکه بنزودیازپامین‌‌ها معمولا مانند دیازپام و لورازپام به عنوان داروهای خواب‌آور تجویز می‌شوند، خاطرنشان کرد: معمولا این نوع داروها توسط پزشکان غیرروانپزشک و به عنوان خواب‌آور برای افراد تجویز می‌شود این درحالی است که روانپزشک زمان انتخاب دارو این موضوع را برآورد می‌کند که آیا بیمار ریسک خطر تحمل دارویی یا وابستگی به دارو را دارد.

ارزاقی در ادامه توضیح داد: بیولوژی مغز برخی از افراد به‌گونه‌ای است که نسبت به داروی خواب تحمل پیدا می‌کنند یعنی بعد از مدت کوتاهی دوز داروی تجویز شده جوابگوی آنها نیست یا ممکن است انتخاب دارو اشتباه باشد که این موارد می‌تواند به اعتیاد دارویی منجر شود. به بیان دیگر اگر داروی خواب، باعث تامین خواب بیمار شود اعتیاد دارویی نیست اما اگر دوز تجویزی در مدت کوتاهی دیگر پاسخگوی نیاز فرد نباشد زنگ خطر بوده و باید دارو تغییر کند.

وی با تاکید بر ضرورت دقت در انتخاب دارو برای بیمار مبتلا به اختلال خواب اضافه کرد: در حال حاضر دسته جدیدی از بنزودیازپامین‌ها با عنوان زولپیدم که بسیار قوی بوده و می‌تواند ایجاد وابستگی کند به وفور تجویز و مصرف می‌شود. این درحالی است که استعداد ایجاد وابستگی دارویی در بنزودیازپامین‌ها متفاوت بوده و زولپیدم در این زمینه مقام اول و آلپروزولام مقام دوم را دارا هستند.

شباهت الکل و داروی خواب‌آور

این روانپزشک با اشاره به اینکه تجویز مناسب بنزودیازپامین‌ها در کوتاه‌مدت اثربخش بوده و در طولانی مدت خوب نیست، اظهار کرد:اگر در برابر مصرف بنزودیازپامین‌ها در فرد مقاومت ایجاد شود، وی مرتب نیاز به مصرف دوز بیشتر پیدا کرده و این موضوع باعث ایجاد اختلال در تمرکز و حافظه کوتاه مدت وی می‌شود، زیرا این داروها می‌توانند تاثیر الکل را بر مغز داشته باشند و حتی باعث سوءمصرف و اعتیاد شوند.

وی افزود: افرادی که دچار سوءمصرف دارو می‌شوند اختلال اصلی‌شان درمان نشده و پنهان می‌ماند به عنوان مثال حالت پانیک در فرد مبتلا به این بیماری درمان نمی‌شود و فرد عادت می‌کند که حالت اضطراب خود را با داروی نامناسب درمان کند.

این فوق تخصص سایکوسوماتیک با تاکید براینکه اثرات سومصرف طولانی مدت این نوع دارو می‌تواند غیرقابل بازگشت باشد، تصریح کرد: در کتاب‌های مرجع ما مصرف آلپروزوپام بیش از ۳ هفته توصیه نشده است این درحالی است که برخی ۲یا ۳ سال این دارو را مصرف می‌کنند، این دارو تنها برای چند اختلال آنهم به صورت کوتاه مدت تجویز می‌شود در حالیکه برخی از همکاران غیر روانپزشک ما این دارو را به عنوان دارویی بی‌خطر برای بیماران خود تجویز می‌کنند.

ممنوعیت تجویز بنزودیازپامین‌ها برای سالمندان

وی تجویز بنزودیازپامین‌ها را برای افراد بالای ۶۰ سال که به دلایل مختلف دچار اختلال خواب هستند ممنوع خواند و گفت: حافظه سالمندان شکننده و آسیب‌پذیر است و مصرف این داروها می‌تواند حافظه آنها را به صورت جدی مختل کرده و نیز در آنها حالت خواب‌آلودگی ایجاد کند، خواب‌آلودگی نیز ریسک افتادن و در نتیجه شکستگی‌های عمیق استخوانی وحتی زمین‌گیر شدن سالمندان را افزایش دهد.

این روانپزشک یادآور شد: زولپیدم در برخی افراد باعث فراموشی کوتاه مدت می‌شود به‌نحوی که بعد از مصرف این دارو فرد دست به کارهایی می‌زند که بعدا به خاطر نمی‌آورد همچنین این دارو می‌تواند باعث ایجاد توهم پنداری و توهم شنیداری در برخی افراد شود که معمولا افرادی که استعداد وابستگی دارویی دارند بعد از مصرف زولپیدم دچار این دو اختلال می‌شوند.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه داروهای مناسبی برای افزایش خواب وجود دارند که ایجاد وابستگی نمی‌کنند، تصریح کرد: روانپزشکان بر این داروها مسلط هستند بنابراین به‌طور اکید توصیه می‌کنیم که مصرفل داروهای خواب‌آور با تجویز پزشک متخصص بوده و اگر فردی طولانی‌مدت دچار  اختلال خواب شده است حتما روانپزشک باید آن را تجویز کند.

وی خاطرنشان کرد: برای درمان اختلال خواب ثانویه باید مبنا را درمان علت اصلی قراردهیم زیرا اگر علت اصلی درمان نشود مصرف داروهای خواب‌آور همیشگی خواهد شد.طبنا