عوامل و عوارض کمبود ویتامینD در بدن

شفا آنلاین>سلامت>مدیرگروه تحقیقات تغذیه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به عوامل موثر در کمبود ویتامین‌ِ D  در بدن گفت:  بهترین راه برای رفع کمبود این ویتامین در سطح جامعه، غنی ‌سازی مواد غذایی است.

به گزارش شفا آنلاین:دکتر تیرنگ نیستاتی درباره کمبود ویتامین D گفت: منبع طبیعی تامین ویتامین D مورد نیاز بدن طول موج خاصی از اشعه ماورا بنفش نور خورشید است که اگر مواجهه مستقیم با پوست داشته باشد بدن قادر به ساخت پیش‌ساز این ویتامین است.

وی با بیان اینکه ویتامین D از ترکیبات کلسترول <Cholesterol compounds>است، ادامه داد: عواملی که ارتباط میان نورآفتاب و پوست بدن را مخدوش کنند می‌توانند بر وضعیت این ویتامین در بدن تاثیر بگذارد.

مدیرگروه تحقیقات تغذیه دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی زندگی شهرنشینی وکار کردن درمحیط‌های  بسته را از جمله عواملی خواند که بر کمبود ویتامین D در بدن تاثیر گذار است.

وی افزود: عوامل فرهنگی همچون نوع پوشش رایج درجوامع نیز باعث کمبود ویتامین D در بدن می‌شوند به این نحو که افرادی که در کشورهایی مانند ایران از پوشش‌های خاص استفاده می‌کنند حتی اگر در فضای باز قرار بگیرند با نورآفتاب مواجهه ندارند.

این متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی استفاده ازکرم‌های ضد‌افتاب، آلودگی هوا و وضعیت اقلیمی را از دیگر عوامل موثر بر کمبود این ویتامین در بدن عنوان و اضافه کرد:  افرادی که در محیط‌ها ابری ساکن هستد و از نور مستقیم  خورشید که  زاویه تابش موثر برای ساخت ویتامین D از محرومند نیز دچار کمبود این ویتامین می‌شوند چنانکه در فصل پاییز و زمستان  که زاویه تابش عمود نیست بدن انسان ویتامین D را درحد قابل اعتنا نمی‌سازد.

وی با تاکید بر تاثیر عوامل جغرافیایی بر میزان این ویتامین در بدن، تصریح کرد: بخت ساخت ویتامین D  در افرادی که درعرض جغرافیایی بالا که زاویه تابش مایل‌تر بوده و با منطقه استوا فاصله دارند زندگی می‌کنند، کمتر است، همچنین ساخت ویتامین D در افرادی که پوست روشن دارند نسبت به افرادی که پوست تیره‌تری دارند ،کمتر است.

نیستانی با اشاره به افرادی که توده چربی بدنشان زیاد بوده و وزن بالایی دارند، گفت: بخت ساخت این ویتامین D درافراد چاق کمتر بوده و حتی اگراین ویتامین  در بدنشان ساخته شود در بافت چربی گیرافتاده و در دسترس بدن قرار نمی‌گیرد لذا دوز ویتامین D تجویز شده برای آنها بالاتر است.

وی بیان کرد: شیوع کمبود این ویتامین در زنان بیش از مردان است که دلایل مختلفی همچون نوع پوشش و بیشتر بودن توده چربی  در بدن زنان از جمله این دلایل است.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه وضعیت ویتامین D در بدن تغییرات فصلی دارد، خاطرنشان کرد: برنامه ملی مراقبت تغذیه را توسط انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی کشور با همکاری دفتربهبود تغذیه وزارت بهداشت و سازمان یونیسف از سال ۹۲ شروع کردیم که براساس تحقیقات انجام شده مشخص شد شیوع کمبود ویتامین D در فصول گرم ودر بهترین حالت بیش از ۵۰ درصد است و این میزان در فصول سرد به  ۱۰۰ درصد هم می‌رسد.

کاهش سن ابتلا به پوکی استخوان در کشور

این متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی  با تاکید براینکه میزان ویتامین D موجود در بدن میان استان‌های مختلف و با توجه به سن و جنسیت متفاوت است، عنوان کرد: یکی از بالاترین میزان شیوع کمبود این ویتامین مربوط به استان خوزستان است، بر اساس تحلیل‌های ما دلیل این امر آفتاب‌گریز بودن مردم این منطقه  بوده آمار بالای مصرف کرم ضد آفتاب توسط مردم این استان است.

وی با تاکید بر اینکه زیستن در منطقه آفتابی ضرورتا فرد را در برابر کمبود ویتامینD  محافظت نمی‌کند، تصریح کرد: همان طول موج خورشیدی که سازنده این ویتامین در بدن است منشا بسیاری از امراض پوستی مانند چین و چروگ پوست، لک پوستی، آلرژی، انواع سرطان پوست و… است بنابراین مردم به‌ویژه افراد دارای  پوست روشن حق دارند خیلی با آفتاب سر و کار نداشته باشند.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه ما برخلاف سایر ویتامین‌ها منابع غذایی متعددی برای ویتامین‌ Dنداریم، بیان کرد: منابع تامین این ویتامین به ماهی‌های چرب مثل ماهی سالمون و روغن جگر ماهی محدود می‌شود البته اندک مقداری از آن در زرده تخم‌مرغ و برخی از قارچ‌های چتری نیز وجود دارد.

وی با اشاره به اینکه کمبود ویتامین D موجب بروز مشکلات استخوانی در افراد می‌شود، اظهار کرد: این مشکلات در حالت شدید  به نرمی‌استخوان  و در حالت مزمن به پوکی استخوان منجر می‌شود که متاسفانه سن ابتلا به پوکی استخوان در کشور ما پایین آمده است.

این متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی با بیان اینکه کمبود این ویتامین با بروز بسیاری از بیماری‌ها ارتباط دارد، عنوان کرد: بیماری‌های روانی همچون افسردگی، اضطراب، بیماری قلب و عروق، دیابت، بیماری‌های خودایمنی همچون ام اس، روماتیسم مفصلی، کاهش توان ماهیچه‌ها، انواع سرطان،ابتلا به انواعغ عفونت‌ها به ویژه عفونت‌های تنفسی، از جمله بیماری‌هایی هستند که در اثر کمبود ویتامین D در بدن بروز پیدا می‌کند.

وی افزود: بهترین راه برای رفع کمبود ویتامین D در سطح جامعه، غنی ‌سازی مواد غذایی است و بیش از یک دهه است که در این زمینه کار می‌کنیم زیرا غنی‌سازی راهی ماندگار، ایمن،با پوشش جمعیتی بالا و ارزان‌قیمت برای رفع کمبود این ویتامین در جامعه است  .

نیستانی استفاده از مکمل‌های دارویی  را راه دیگر برای تامین این ویتامین در بدن برشمرد و گفت: این مکمل‌ها حتما باید توسط متخصص تغذیه و پزشک تجویز شود زیرا این مکمل‌ها مختلف بوده و  میزان دوز تجویزی به نحوه کمبود ویتامین بستگی دارد.

وی خاطرنشان کرد: استفاده از ویتامین D در دوز بالا مسمومیت زاست و حتما مصرف آن  باید با نظر متخصص باشد.طبنا