بی‌اختیاری ادرار در کودکان تشخیص، علل و درمان

       
شفا آنلاین:اکثر کودکان در ۲ تا ۳ سالگی، کنترل مثانه را یاد می‌گیرند. اما در بعضی کودکان، عدم‌ کنترل مثانه ادامه می‌یابد و آنها در طول شب یعنی هنگام خواب، به ادرار کردن در رختخواب (شب ادراری) یا، در طول روز یعنی هنگام بیداری، به ادرار کردن در لباس‌های خود (روزادراری) ادامه می‌دهند. در این کودکان انقباض‌های مثانه تحت کنترل نیست، ظرفیت مثانه کمتر و فعالیت آن بیشتر است. این کودکان بیشتر به توالت می‌روند و کمتر می‌توانند ادرار خود را به طور ارادی کنترل کنند.

به گزارش شفا آنلاین:اگر کودکی حداقل ۵ سال سن داشته باشد (یا در سطح رشدی معادل با آن باشد)، به طور مکرر (عمدی یا غیرعمدی) حداقل هفته‌ای ۲ بار و به مدت سه ماه پشت سر هم، ادرار خود را در تشک یا لباس‌هایش یا (در هر دو حالت بیداری و خواب)، تخلیه کند و این رفتار در عملکرد اجتماعی، تحصیلی یا سایر زمینه‌های زندگی او رنج و مشکل ایجاد نماید، در حالی که رفتار کودک تحت تاثیر مصرف دارو یا ماده‌ای خاص مثلا یک داروی ادرارآور یا به‌دلیل عارضه‌های پزشکی نظیر دیابت و غیره نباشد، مبتلا به بی‌اختیاری ادرار تشخیص داده می‌شود.
بی‌اختیاری ادرار جزء اختلالات سمپتومیک در کودکان است و به همراه اختلال بی‌اختیاری مدفوع طبقه اختلالات دفعی را تشکیل می‌دهند.
با افزایش سن شیوع بی‌اختیاری ادرار بسیار کمتر می‌شود. مطالعات نشان می‌دهند که در ۷ سالگی، نرخ شیوع آن در پسران دو برابر دختران است اما در نوجوانی تقریبا مساوی می‌شود. فراوانی بروز بی‌اختیاری ادرار در طول شب(شب‌ادرای) بیشتر از هنگام بیداری است.
کودکان مبتلا به بی‌اختیاری ادرار ممکن است دچار احساس تحقیر، انزوای اجتماعی، ترس از لو رفتن، و احساس بچه ماندن شود و خیس کردن خود، بعد از طلاق والدین و دعواهای پدر و مادر، عذاب‌آورترین تجربه در کودکان است. از آنجا که بی‌اختیاری ادرار کودکان برای والدین بسیار نگران کننده است، می‌تواند روابط والد-فرزند را تخریب کند.
علل بی‌اختیاری ادرار
باید توجه داشت که اکثر کودکان مبتلا به بی‌اختیاری ادرار مشکلات روانی دیگری ندارند و مشکلات هیجانی معمولا معلول بی‌اختیاری ادرار هستند، نه علت آن.
به‌نظر می‌رسد که در این اختلال یک عامل ژنتیک بارز وجود دارد زیرا بی‌اختیاری ادرار در خانواد‌ ها جریان دارد (کودکانی که والدین آنها هر دو در کودکی بی‌اختیاری ادرار داشته‌اند، احتمال ابتلای بالاتری دارند.
مشکلات رشدی و جسمی احتمالا مهم‌ترین علت‌های بی‌اختیاری ادرار هستند. تاخیرهای رشدی و نقص در کنترل دستگاه عصبی مرکزی روی انقباض مثانه و واکنش به موقع آن در مقابل پرشدن، از جمله علل بی‌اختیاری ادرار هستند.
باید توجه داشت که عوامل روانی زیادی در ایجاد بی‌اختیاری ادرار نقش دارند. از جمله وضعیت اجتماعی-اقتصادی خانواده، خانواده‌های پرجمعیت، و بیکاری والدین. تجربه‌های منفی دوران کودکی (نظیر طلاق والدین ،خانواده‌های پرمشکل) نیز عامل خطر برای ابتلا به بی‌اختیاری ادرار هستند.
درمان بی‌اختیاری ادرار
یکی از درمان‌های روان‌شناختی به‌ویژه برای شب‌ادراری رفتاردرمانی است. شرطی‌سازی کلاسیک با «روش زنگ و تشک» از طریق قرار دادن یک حس‌گر در لباس زیر یا تشک کودک پیش از خواب کمک می‌کند، کودک یاد بگیرد که صدای زنگ را، با پر شدن مثانه تداعی کند، و وقتی احساس کرد مثانه‌اش پر شده، بیدار شود.سپید
سمیرا شیرمحمدی
دکتری تخصصی روانشناسی و مدرس دانشگاه