نکاتی درباره شرایط حضانت فرزند

شفا آنلاین:اگر حضانت فرزند <Child custody>جزئی از شروط برای طلاق باشد بنابراین با ازدواج مجدد این حق از مادر سلب نمی شود. در همین زمینه نیز رای در دیوان عالی کشور به شماره 4236 مورخ 73.1.20 صادر شده که در آن آمده است: «با توجه به اینکه حضانت طبق قانون هم حق و هم تکلیف است، می توان حق را ساقط نمود، ولی تکلیف قابل اسقاط و مصالحه نیست.»
 
به گزارش شفا آنلاین:بنابراین پدر و مادر می توانند به نفع یکدیگر از حق حضانت خود صرف نظر کنند. قراردادهای بین والدین در مورد حق حضانت در صورتی که برخلاف مصلح کودک نباشد، معتبر و لازم الاجراست، اما آنجا که قانون می گوید حضانت تکلیف ابوین است، پدر و مادر نمی توانند در آن واحد این حضانت را از خود ساقط و طفل را بی سرپرست رها کنند.
 
چند نکته درباره «شرایط حضانت فرزند»

چند نکته

1.    اگر شوهر در زمان طلاق با توافق حضانت خود را به صورت کلی به زن واگذار کند با ازدواج مجدد زن، حضانت از مادر سلب نمی شود. مگر اینکه شوهر در دادگاه عدم صلاحیت مادر را برای حضانت ثابت نماید.

2.    حضانت کودک به معنای نگهداری و پرورش و تربیت اوست. حضانت با ولایت خاص پدر و جد پدری (امور مالی و حقوقی) متفاوت است. حتی اگر حضانت به مادر سپرده شود ولایت پدر و در غیاب وی، جد پدری نسبت به کودک باقی است. در صورتی که والدین جدا از یکدیگر زندگی کنند برای حضانت و نگهداری فرزند، مادر تا هفت سالگی اولویت دارد و پس از آن با پدر است. بعد از هفت سالگی اگر بین والدین در خصوص حضانت اختلاف حاصل شود دادگاه با توجه به مصلحت کودک تصمیم خواهدگرفت که حضانت بر عهده چه کسی باشد. بنابراین ممکن است در صورت وجود دلایل، کودک مجددا به مادر سپرده شود.

3.    اگر پدر از دادن فرزند زیر هفت سال به مادر خودداری کند، مادر می تواند با مراجعه به دادگاه، برای صدور دستور موقت مبنی بر استرداد (پس دادن) فرزند درخواست دهد. با توجه به این که طبق قانون، حضانت با مادر است، نیازی نیست که امری را در دادگاه اثبات کند و دادگاه بدون رعایت تشریفات قانونی و خارج از نوبت، حکم استرداد طفل را صادر می کند و این حکم فورا قابل اجرا است.

4.    پرداخت نفقه و مخارج کودک حتی اگر تحت حضانت نادر باشد با پدر یا جد پدری است که اگر پدر از پرداخت نفقه اولاد خود امتناع کند ممکن است طبق قانون مجازات اسلامی محکوم به حبس شود. نفقه کودک عبارت از هزینه مسکن، خوراک، پوشاک و سایر هزینه های ضروری مانند تحصیل و درمان است. در تعیین نفقه توسط دادگاه، شرایطی از قبیل سن، نیازهای روزمره، موقعیت های اجتماعی و محل اقامت مدنظر خواهدبود. در هر صورت پس از تعیین این موارد توسط دادگاه، مادر یا نماینده قانونی او مجاز به دریافت هزینه مزبور خواهدبود.

5.    دختر بالای نه سال و پسر بالای پانزده سال از سن حضانت خارج هستند و خودشان تصمیم می گیرند که با کدامیک از والدین زندگی کنند. بنابراین ممکن است، دختر بالای نه سال تصمیم بگیرد با مادر خود زندگی کند، در این صورت فرقی نمی کند که مادرش ازدواج کرده باشد یا خیر.

6.    هر یک از والدین که کودک تحت حضانت او نیست، حق ملاقات با کودک خود را دارد. در صورتی که میان پدر و مادر درباره مدت ملاقات و نحوه آن توافق شده باشد، طبق همان توافق عمل می شود، در صورت اختلاف بین والدین تعیین زمان و مکان ملاقات و سایر جزییات با دادگاه خانواده خواهدبود که معمولا دادگاه ها یک یا دو روز آخر هفته را به این امر اختصاص می دهند. حتی فساد اخلاقی مادر یا پدر هم باعث نمی شود از ملاقات او با فرزندش جلوگیری شود، بلکه تمهیدات لازم برای ملاقات در محیط مناسب و با حضور اشخاص مورد اعتماد اندیشیده خواهدشد.

7.    اگر پدر به کرات مانع ملاقات مادر با فرزندان شود، مادر می تواند موضوع سلب صلاحیت پدر برای نگه داری از فرزندان را در دادگاه مطرح کند. مطابق قانون اگر کسی که حکم حضانت علیه او صادر شده است (پدر، مادر و یا شخص دیگر)؛ مانع اجرای حکم شود و یا از پس دادن طفل خودداری کند، دادگاه صادرکننده حکم، او را ملزم می کند که فرزند یا فرزندان را به طرفی که حضانت را برعهده دارد، بازگرداند و فرد، در صورت عدم اجرای حکم، به حبس تا اجرای حکم محکوم خواهدشد.

در برخی از کشورها حق ملاقات با کودک توسط بعضی از افراد فامیل مانند خاله، عمو و غیره در نظر گرفته شدهاست، ولی در قوانین ایران این حق تنها برای والدین کودک لحاظ شده است.

8.    پدر یا مادری که حضانت کودک به او واگذار شده است، حق ندارد بدون اجازه دیگری کودک را از محل اقامت مقرر بین طرفین به محل دیگر و یا از کشور خارج کند، مگر با صلاحدید و اجازه دادگاه. در این صورت ممکن است دادگاه از بابت تضمین بازگرداندن کودک تامین (می تواند وثیقه مالی باشد) اخذ نماید.

9.    برخلاف تصور عموم در صورت فوت پدر حضانت و نگهداری کودک با مادر است و شوهر کردن مادر تاثیری ندارد. در صورتی که پدر و مادر هر دو فوت کرده باشند، حضانت با جد پدری و پس از آن با سایر خویشاوندان طفل برمبنای ترتیبات ارث است.

10.    حق حضانتی که برعهده والدین است ممکن است در شرایط خاصی به تقاضای نزدیکان و خویشان طفل یا قیم او، از والدین سلب شود. از نظر قانونی هر یک از پدر و مادر که دچار فساد اخلاقی و فحشا، اعتیاد به مواد مخدر، الکل و بیماری های روانی و مسری باشند و یا از کودک سوءاستفاده کنند و او را وارد مشاغل ضداخلاقی مانند تکدی گری و فحشا نمایند و یا مبادرت به ضرب و جرح کودک کنند، صلاحیت حضانت از وی گرفته خواهدشد. هر یک از پدر یا مادر که مدعی عدم صلاحیت طرف مقابل است، می تواند دادخواست سلب حضانت را به دادگاه ارائه کند. البته صرف ادعا کافی نیست و مدعی باید دلایل و مدارک قابل قبولی هم به دادگاه ارائه دهد.

ممکن است دادگاه موارد دیگری را نیز مشمول عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی دارنده حضانت بداند؛ مانند کار وقت گیری که مانع نگه داری شایسته طفل باشد، یا سهل انگاری و بی توجهی مداوم به سلامت جسمانی یا تربیت اخلاقی طفل که تشخیص آن با دادگاه است.دنیای زنان