آیا آب استخر ناقل بیماری‌های پوستی است؟

به گزارش شفا آنلاین:با فرا رسیدن فصل تابستان<Summer season> کودکان اوقات فراغت زیادی پیدا می‌کنند و در این مدت مایل‌اند به‌گونه‌ای خود را سرگرم کنند. یکی از کارهایی که اغلب کودکان از آن لذت می‌برند ورزش کردن، به‌خصوص شناست اما با توجه به اینکه در این فصل هوا به شدت گرم می‌شود، بیماری‌های مختلفی از جمله بیماری‌های پوستی نیز ایجاد خواهد شد. به همین دلیل باید نکات بهداشتی را رعایت کرد.

 

البته ناگفته نماند چندی پیش شایع شده بود افرادی که زگیل تناسلی دارند ممکن است از طریق آب استخرها این بیماری را به دیگران هم منتقل کنند. دکتر غلامحسین غفارپور، متخصص پوست و عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران، در مورد اینکه چطور باید از سلامت خودمان و کودکمان هنگام شنا در این فصل مراقبت کنیم،‌ توضیح می‌دهند.

 

بهتر است به نکات بهداشتی بسیار توجه کنید چون بیماری‌های مختلف پوستی در این فصل و در این‌گونه مکان‌ها زیاد دیده می‌شود که از جمله آن می‌توان به انواع قارچ‌ها اشاره کرد بنابراین حفظ بهداشت و استفاده از وسایل شخصی، به‌خصوص دمپایی و حوله بسیار مهم است.

 

 

یکی از میکروب‌هایی که می‌تواند در آب رشد کند، «سودوموناس» است. اگر یک کودک سالم به این میکروب آلوده شود، در صورتی که مشکل سیستم ایمنی نداشته باشد، پس از شنا کردن متوجه جوش‌های پوستی پراکنده و آبدار مانند آبله‌مرغان روی پوستش خواهد شد. سودوموناس می‌تواند باعث عفونت گوش شود. به این صورت که میکروب روی گوش خارجی می‌نشیند و باعث خارش شدید و ترشحات چرکی در کانال و مجرای گوش می‌شود. این جوش‌ها را می‌توان به‌راحتی و با استفاده از درمان‌های موضعی یا خوراکی از بین برد و طول درمان آن فقط 3-2 روز است.

 

میکروب‌ دیگری که از طریق آب و وسایل عمومی استخرها منتقل می‌شود، استافیلوکوک‌‌ است. این میکروب بیشتر در اثر استفاده از دمپایی، حوله، شانه و دیگر وسایل مشترک میان افراد منتقل می‌شود و از طریق آب استخر باعث عفونت‌های پوستی و کورک خواهدشد. «ژیاردیا» نیز انگلی است که در کودکان بسیار شایع است و می‌تواند باعث اسهال مزمن شود. اگر کودکی مبتلا به این انگل باشد و بدون رعایت مسائل بهداشتی در آب شنا کند، می‌تواند به‌راحتی افراد دیگر را مبتلا کند.

آلودگی قارچی در استخرها شایع است، حتی دمپایی‌ها و دیگر وسایل استخر نیز ممکن است آلوده به عفونت‌های قارچی باشند، بنابراین حتما باید در محیط‌های مرطوب و استخر‌ها دمپایی‌ها را ضدعفونی کرد و پابرهنه حرکت نکرد.

یکی از قارچ‌های پوستی در محیط استخر، «تینا ورسیکولر» است که به صورت ضایعات سفید، قهوه‌ای تیره و روشن و... روی پوست دیده می‌شود و باعث خارش خفیف تا شدید خواهدشد. ضایعات هنگام عرق کردن، تشدید می‌شوند. ضمنا قارچ‌هایی مانند کاندیدا می‌توانند باعث عفونت در کشاله ران و چین‌های پوستی شوند.

عفونت‌های ویروسی پوستی نیز در محیط استخر منتقل می‌شوند و برجسته، متعدد و خارش‌دار هستند. از دیگر بیماری‌های شایع ویروسی ناشی از آب استخرها، گروه «آدنوویروس»‌ها هستند که مهم‌ترین و آسان‌ترین راه انتقال آنها، آب استخر است که به طور عمده باعث ورم ملتحمه چشم می‌شود. ویروس دیگری که در استخر قابل‌انتقال است، ویروس تبخال است که باعث بروز ضایعات پوستی تاولی دردناک در سطح پوست کودک می‌شود. کودک باید قبل از ورود به آب استخر حتما دوش بگیرد. این موضوع در بسیاری از استخرها نادیده گرفته می‌شود، در حالی که دوش گرفتن می‌تواند از انتقال بسیاری از آلودگی‌ها داخل آب جلوگیری کند.

اگر کودکی بیماری خاصی از جمله بیماری‌های پوستی، تنفسی، چشمی یا اسهالی دارد، به هیچ وجه نباید وارد استخر شود.

اگر در حد استاندارد باشد، بله، البته حوضچه‌هایی هم در نزدیکی استخر‌ها وجود دارد که بهتر است افراد قبل از ورود به آب داخل آن شوند سپس وارد استخر شوند.

به این شکل نه چون زگیل تناسلی فقط از طریق تماس جنسی آن هم به شرطی که مداوم باشد یا حتی ارتباطات جنسی پرخطر ایجاد می‌شود و این ویروس از راه آب از فردی به فرد دیگر منتقل نمی‌شود.

زگیل تناسلی زائده‌های پوستی‌ای هستند که در کشاله ران، ناحیه تناسلی یا در اطراف مقعد ایجاد می‌شوند. این زائده‌های پوستی از لحاظ اندازه و شکل با هم متفاوت‌اند. برخی از آنها شبیه لکه‌های صاف سفیدرنگ هستند و برخی دیگر به شکل برآمدگی‌هایی شبیه خوشه‌های کوچک گل‌کلم ظاهر می‌شوند. در برخی موارد زگیل تناسلی اصلا با چشم دیده نمی‌شود.

ویروس پاپیلومای انسانی و زگیل تناسلی از طریق تماس جنسی از شخص مبتلا به شخص سالم منتقل می‌شوند و جزو بیماری‌های مقاربتی هستند.

بیشتر افراد آلوده به HPV هیچ علائمی ندارند. اگر هم علائمی داشته باشند، ممکن است بسیار خفیف باشد و حتی خود فرد مبتلا نیز متوجه وجود این ویروس و علائم آن نشود. علائم ممکن است شامل درد، خارش و خونریزی باشد. در برخی موارد ممکن است زگیل‌های تناسلی گسترش پیدا کنند، به‌گونه‌ای که با چشم دیده شوند.

بله، این واکسن را دخترها در سن 9 تا 11 سالگی می‌توانند تزریق کنند.

این واکسن به صورت 3 دوز در مدت 6 ماه در عضله بازو تزریق می‌شود؛ ابتدا دوز اول، سپس دوز دوم 2 ماه پس از اولین دوز و دوز سوم 6 ماه پس از اولین دوز.

 بعد از تزریق واکسن، پیشگیری‌های بعدی نیز توصیه می‌شود زیرا با این واکسن فقط در برابر 4 نوع از 15 سروتیپ خطرناک ایمن می‌شویم، بنابراین احتمال ابتلا به انواع دیگر ویروس هنوز وجود دارد اما با تزریق واکسن تا80درصد می‌توانیم در برابر سروتیپ‌های 16 و 18 که شایع‌ترین و مهم‌ترین هستند، ایمن ‌شویم. ضمنا استفاده از این واکسن خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را در خانم‌ها به شدت کاهش می‌دهد.

استخرهای روباز به دلیل قرار گرفتن در معرض آفتاب و خاصیت ضدعفونی‌کنندگی نور خورشید انتخاب مناسبی هستند، به شرط اینکه مراقب آفتاب‌سوختگی‌های ناشی از قرار گرفتن در معرض آفتاب هم باشید. پوست ظریف و حساس کودکان نباید زمانی طولانی در معرض نور مستقیم قرار گیرد.

 

توصیه می‌شود کودکان بیش از ۱۵ دقیقه در معرض آفتاب قرار نگیرند تا از خطرات آفتاب‌سوختگی درامان بمانند. نکته مهم در مورد استخرهای روباز این است که ماه‌های تیر و مرداد و بین ساعت‌های ۱۰ صبح تا ۲ بعدازظهر به علت درجه حرارت زیاد برای استفاده کودکان مناسب نیستند. از سوی دیگر، استخرهای سرپوشیده احتمال تشدید آسم را در کودکان مبتلا زیاد می‌کنند که علت آن نیز کلر موجود در این استخرهاست. بهتر است والدین هنگام استفاده کودکان مبتلا به آسم، از استخر دقت بیشتری داشته باشند.

یکی از مشکلات مشاهده‌شده در شناگران خشکی پوست است، شبیه آنچه در فصل زمستان دیده می‌شود. به علاوه، این مشکل در شناگرانی که به مدت طولانی در استخرهای آب گرم شنا می‌کنند یا پوست خود را پس از شنا با صابون معمولی می‌شویند، مضاعف خواهد شد. خشکی پوست به دلیل از دست دادن سبوم پوست ایجاد می‌شود، اما در هر حال کوتاه کردن زمان حمام پس از شنا و شستشو با صابون با پایه روغنی و آب ولرم دستورات ساده‌ای برای پیشگیری از خشکی پوست هستند.

 

کاربرد روغن‌های سنگین مثل وازلین قبل از ورود به آب می‌تواند در حداقل کردن اتلاف آب از دست رفته پوست موثر باشد. همچنین استفاده از روغن حمام بلافاصله پس از استحمام قبل از اینکه پوست خشک شود، مفید است. استفاده مکرر از مرطوب‌کننده‌ها در شکل لوسیون یا کرم اگر به صورت افراطی نباشد، موثر خواهد بود.

اگر در مکان‌های غیربهداشتی شنا کنند، این اتفاق ممکن است برای آنها بیفتد. مثلا انگل «منگنو آنسفالیست» که محل زندگی‌اش آب‌های آلوده است، می‌تواند هنگام شنا کردن از راه بینی وارد شود و خود را به سیستم اعصاب مرکزی برساند. البته در استخرها که کنترل می‌شوند و بهداشت دارند ممکن است اتفاق نیفتد، ولی کودکان و جوانانی که در استخرهای غیربهداشتی مانند برکه‌ها شنا می‌کنند، احتمال دارد به این بیماری عصبی خطرناک مبتلا شوند.

«تریکومونیازیس» بیماری دیگر انگلی است که معمولا از طریق مقاربت انتقال می‌یابد، ولی بیماری‌هایی که از طریق آب استخرهای آلوده به اشخاص سالم منتقل می‌شوند باعث سوزش ادرار خواهند شد.

به هیچ وجه بعد از بیرون آمدن از آب، نیازی به تمیز کردن مجرای گوش نیست و هرگونه دستکاری، چه به وسیله گوش‌پاک‌کن و چه با هر وسیله دیگری مانند سنجاق‌سر ممنوع است و موجب ایجاد خراش‌هایی در گوش می‌شود که سبب عفونت گوش خواهد شد.

حتی هنگام شنا یا قبل ورود به آب نیازی به استفاده از گوشی و قالب‌های گوش یا پنبه‌های آغشته به وازلین هم نیست چون ساختار گوش به نحوی است که یک سد مطمئن در برابر نفوذ آب و مواد دیگر ایجاد می‌کند. البته اگر جراحی گوش داشته‌‌اید یا به عفونت‌های مزمن گوش دچار بوده‌‌اید باید با نظر پزشک و توصیه او شنا کردن را از سر بگیرید.

محبوبه ریاستی، سمیه مقصودعلی

 

 

بعضی از استخرها از کلر و برخی از ازون به‌عنوان ماده ضدعفونی‌کننده استفاده می‌کنند. کلر و ازون هر دو مواد ضدعفونی‌کننده‌ای هستند که بالذات سوزاننده هستند و ورود آنها به مجاری تنفسی باعث تحریک مخاط می‌شود و در درازمدت آسیب‌زننده است.

 

ازون و کلر هیچ یک حساسیت‌زا نیستند ولی به شدت محرک‌اند. البته این حالت در شرایطی است که آب آلوده باشد و برای ضدعفونی کردن آن از میزان زیادی از این نوع گازها استفاده شود. بهترین توصیه این است که مسوولان استخرها میزان استانداردی از این مواد را استفاده کنند و شناگران هم قبل از ورود به آب دوش بگیرند و مو و بدنشان را با شامپو بشویند تا ضایعات ارگانیک ترشح‌شده از بدن مثل عرق و سلول‌های مرده پوست و چربی و تمام ترکیبات بهداشتی و آرایشی روی پوست پاک شود. در صورتی که این مواد از روی پوست پاک نشوند، با کلر واکنش نشان می‌دهند و کلرامین یا تریکلرامین ایجاد می‌کنند.

کلرامین عامل بوی تند کلر است که در استخرها به مشام می‌رسد و در کوتاه‌مدت باعث التهاب چشم، حلق و مخاط بینی می‌شود. کودکان را حتما قبل از ورود به آب باید به دستشویی برد.

کودکانی که توانایی کنترل ادرار ندارند، باید با پوشک‌های یکبار مصرف مخصوص شنا وارد آب شوند و اگر فردی به بیماری‌های گوارشی یا پوستی مبتلاست باید از ورود به آب خودداری کند. افراد باید حوله و دمپایی شخصی داشته باشند و حتما وقتی اطراف استخر راه می‌روند، دمپایی پا کنند. برای پاک کردن ترکیبات کلر از روی پوست هم باید حتما بعد از اتمام شنا دوش گرفت. موضوع مهم دیگر مربوط به سن کودکان است. در ایران در برخی استخرها به کودکان از 3 سالگی و در برخی از 4 سالگی مجوز شنا می‌دهند، در صورتی که این موضوع واقعا مهم نیست و در سراسر دنیا کودکان از سن پایین برای آموزش شنا به استخر برده می‌شوند. نکته مهم اینجاست که آب استخری که کودک را می‌برید، مواد ضدعفونی‌کننده به اندازه استاندارد داشته باشد و در عین حال بیش از 45 دقیقه تا یک ساعت کودک را در آب نگه ندارید و به محض اتمام کار او را به فضایی با تهویه مطبوع انتقال دهید.

دکتر علیرضا سالک‌مقدم، استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران

برای ضدعفونی کردن آب استخرها از چند ماده استفاده می‌شود که از آن جمله می‌توان به کلر، بروم و ازون اشاره کرد. در کشور ما برخی استخرها با کلر و برخی با ازون ضدعفونی می‌شوند. ازون گازی سنگین‌تر از هوا و به رنگ آبی است که از 3 اتم اکسیژن درست شده و برای تهیه آن به کپسول‌های خاصی نیاز است. ازون در مقایسه با کلر گران تمام می‌شود ولی بی‌خطر است. کلر کاربرد بالاتری دارد چون ارزان است و در عین کاربری ساده، قدرت ضدعفونی‌کنندگی بالایی دارد.

 

البته برای موثر بودن باید PH آب خنثی و میزان مشخصی از کلر در آب وجود داشته باشد. در صورتی که PH آب متغیر باشد، کلر درست عمل نمی‌کند. وقتی کلر به آب اضافه می‌شود چند محصول شیمیایی به‌وجود می‌آید؛ اسید هیپوکلرو یا کلر آزاد، یون هیپوکلرویت یا کلر پتانسیل و کلرامین یا کلر ترکیب‌شده که در واقع واکنش کلر با ازت یا آمونیاک است. مقداری از کلری که به آب اضافه می‌شود با از بین بردن باکتری‌ها آب را ضدعفونی می‌کند و در عوض ترکیب کلرامین به‌وجود می‌آورد.

بقیه کلر موجود در آب، آن را به ماده‌ای ضدعفونی‌کننده تبدیل می‌کند. کلر آزاد این قابلیت را دارد که با آمونیاک ترکیب شود و کلرامین ایجاد کند. عوارض ناشی از کلرامین بیش از کلر آزاد است و نباید میزان آن از 6/0 میلی‌گرم در لیتر بالاتر برود. برای از بین بردن کلرامین آب معمولا به آن کلر آزاد اضافه می‌کنند.

به عبارتی، طی 4 مرحله اول به آب کلر اضافه می‌کنند، بعد کلرامین ایجاد می‌شود. مجدد با اضافه کردن کلر و ایجاد شوک، کلرامین را از بین می‌برند و کلر آزاد اضافه می‌کنند. اگر این روند درست اجرا نشود، میزان کلرامین بالا می‌رود و آب آلوده فضای مناسبی برای رشد باکتری‌هاست. زیاد بودن بوی کلر و التهاب و قرمزی چشم به‌دلیل بالا بودن میزان کلرامین و نشانه آلودگی آب است.

کلر باعث خشکی پوست و مو نیز می‌شود. به همین دلیل قبل از ورود به آب باید موها را بالای سر جمع کرد و با کلاه مناسبی آنها را پوشاند. حتی می‌توان قبل از ورود به استخر موها را با روغن چرب کرد تا یک لایه محافظ رویشان ایجاد شود، بعد آنها را داخل کلاه گذاشت. اگر مرتب به شنا می‌روید هم هفته‌ای یک بار باید از ماسک مو استفاده کنید. پوست هم به مراقبت نیاز دارد و در مواجهه با کلر خشک می‌شود بنابراین برای شستشوی آن باید از شامپوهای خنثی استفاده کرد و مرتب آن را مرطوب نگه داشت.هفته نامه سلامت
دکتر بهروز باریک بین