شفا آنلاین:سنگ کیسه صفرا<Gallstone> یعنی تشکیل سنگ در داخل کیسه صفرا. کیسه صفرا عضوی در بخش تحتانی کبد است که صفرای ترشح شده از کبد در آن تجمع یافته هنگام نیاز از طریق مجرای صفراوی مشترک (CBD) به روده کوچک ریخته می شود. با ما همراه شوید تا مطالبی درمورد سنگ کیسه صفرا مطالعه کنید.
به گزارش شفا آنلاین:کیسه صفرا یک عضو گلابی شکل است که در سمت راست و بالای شکم زیر لوب راست کبد قرار گرفته است این عضو در بدن نقش مهمی را ایفا می کند که اختلال در کار آن باعث تشکیل سنگ در کیسه صفرا و به وجود آمدن مشکلاتی برای افراد شده که در مواقعی نیز برای درمان حتما نیاز به انجام دخالت جراحی جود دارد.
کیسه صفرا چه کار می کند؟
کیسه صفرا، کیسه ای کوچک است که صفرای تولیدشده در کبد در آن نگهداری می شود. این کیسه در زیر کبد قرار گرفته و در پاسخ به غذایی که ما می خوریم، مخصوصا غذاهای پر چرب، مقداری صفرا را از طریق مجاری صفراوی به داخل روده کوچک می ریزد (تصویر بالا) و نقش بسیار مهمی در هضم و جذب چربی های غذایی بر عهده دارد.
برخی از مشکلات کیسه صفرا مانند سنگ های صفراوی ریز که مجرای صفراوی را مسدود نمی کنند، معمولا هیچ علامت و ناراحتی را ایجاد نمی کنند
به طور معمول، کیسه صفرا اندامی کوچک و بی آزار است که باعث ناراحتی و بیماری خاصی در فرد نمی شود، مگر زمانی که مشکل خاصی آزادسازی صفرا از آن را کاهش دهد و یا مجاری را مسدود کند. عوامل متعددی وجود دارند که می توانند منجر به ایجاد این مشکلات کیسه صفرا شوند.
تشکیل سنگ در کیسه صفرا به دلیل غلیظ شدن بیش ازحدمایع صفراوی داخل کیسه صفرا است که باعث می شود هسته ی اولیه سنگ به علت رسوب کلسترول و تشکیل شن ریزه تولید شود همچنین سنگ کیسه صفرا از اندازه ی یک شن ریز تا یک گردو و به لحاظ تعداد متفاوت است.
کیسه صفرا، اندام کوچکی واقع در ناحیه پایین کبد است. کیسه صفرا با ذخیره صفرا و ترشح آن درون روده کوچک هنگام ورود غذا به فرایند هضم و گوارش کمک می کند. صفرا مایعی تولید شده در کبد و تشکیل شده از چند ماده مانند کلسترول، بیلی روبین (مواد رنگدانه ای صفرا) و نمک های صفراوی است. سنگ کیسه صفرا تکه مواد جامدی می باشد که در کیسه صفرا تشکیل می شود. علت شکل گیری این سنگ ها آن است که کلسترول و رنگدانه های صفرا گاهی اوقات با پیوستن به یکدیگر ذره های سختی را تشکیل می دهند.
علائم بیماری
بسیاری از بیماران دارای سنگ کیسه صفرا با هیچ علائمی مواجه نمی شوند و از وجود این سنگ ها اطلاعی ندارند مگر آن که حین انجام آزمایشی به دلیلی دیگر مشخص شوند.
با این حال علائم سنگ کیسه صفرا زمانی نمود می یابند که سنگ به طور موقت یکی از مجراهای صفراوی را مسدود کند. این مجراها ساختارهای لوله ای شکلی هستند که صفرا را از کبد به کیسه صفرا و سپس به دستگاه گوارش می برند. این انسداد در اکثر موارد درد شکمی (دل درد) را به دنبال دارد، اگرچه برخی بیماران در صورت شدیدتر بودن انسداد یا مسدود شدن بخش دیگری از دستگاه گوارش از علایم دیگری نیز رنج می برند.
سنگ کیسه صفرا به دو دسته علامت دار و یا بدون علامت تقسیم می شود که اگر سنگ سبب انسداد مجرای خروجی کیسه صفرا شود، به آن علامت دار می گویند. در این نوع بیماری انسداد مجرای خروجی کیسه صفرا سبب ایجاد درد شدید و ناگهانی ناحیه فوقانی و راست شکم در زیر دنده های قفسه سینه می شود.
درد کیسه صفرا به شانه ی سمت راست و بین دو کتف هم بروز می کند که مدت زمان این درد از چند دقیقه تا چند ساعت است
برداشتن کیسه صفرا عارضه ی خاصی ندارد و بعد از برداشیتن کیسه صفرا صفرای مازاد به جای انبار شدن در کیسه صفرا مستقیما به داخل روده ریخته می شود که این اقدام گاهی بعد از عمل تا مدتی بیمار را دچار اسهال می کند که این مشکل نیز موقتی است و بهبود می یابد. درمان دارویی به علت امکان عود مجدد سنگ، معمولا توصیه نمی شود. ولی در مورد افرادی که تحمل بی هوشی و عمل جراحی را نداشته باشند، می توان از درمان های دارویی استفاده کرد.
راه ها و روش های درمان سنگ کیسه صفرا با توجه به تأثیرگذاری علائم آن بر زندگی روزمرّه تهیه می شود. چنانچه بیمار علائمی نداشته باشد، غالباً بهره گیری از راهکار "نظارت پویا” پیشنهاد می شود.
بیمار در این روش هیچ درمان فوری دریافت نمی کند، اما به محض رویارویی با علائم به پزشک مراجعه می کند. بر طبق قاعده ای کلی، هر چه بیمار زمان طولانی تری را بدون علائم سپری کند، احتمال تشدید بیماری نیز کمتر می شود.
از جمله عواملی که باعث بروز این مشکلات در کیسه صفرا می شوند:
1- سنگ صفرا
این وضعیت به شرایطی اطلاق می شود که سنگ های کوچک و یا گاهی یک سنگ بزرگ در داخل کیسه صفرا ایجاد شود.
در برخی موارد سنگ صفرا منجر به دردی شدید در فرد می شود، اما حدود 90 درصد مبتلایان به سنگ صفراوی هیچ گونه علامتی ندارند.
در برخی موارد، سنگ صفراوی برای بیش از 10 سال با فرد می ماند و هیچ علامتی ایجاد نمی کند.
2- کولیک صفراوی
کولیک صفراوی به شرایط جدی تری اطلاق می شود که سنگ صفرا در مجرای صفراوی
ایجاد یک انسداد می کند. دراین حالت کیسه صفرا برای از میان برداشتن این
انسداد شدیدا منقبض می شود و فرد احساس دردی شدید خواهد داشت. این انقباضات
شدید و دردهای همراه با کولیک صفراوی معمولا یک تا دو ساعت طول می کشد.
اما از آنجایی که حمله ای و برگشت پذیر هستند تا زمانی که فرد به فکر درمان
بیفتد، همچنان با فرد می مانند.
3- التهاب کیسه صفرا
التهاب کیسه صفرا می تواند در اثر وجود سنگ های صفراوی، مصرف الکل، عفونت
ها و حتی تومور هایی که باعث ترشح بیش از حد صفرا می شوند ایجاد شود. اما
باز هم شایع ترین علت ایجاد آن سنگ های صفراوی خواهد بود. التهاب کیسه صفرا
می تواند دوره ی چند هفته ای داشته باشد. تب در این بیماری شایع نیست.
در 20 درصد از موارد ممکن است، کیسه صفرای ملتهب توسط باکتری های عفونی
مورد حمله قرار بگیرد و عفونی شود. گاهی نیز پیش می آید که کیسه صفرا پاره
شود که در این شرایط فورا توسط عمل جراحی خارج می شود.
فراموش نکنید حملات مکرر درد در این بیماری مراجعه به پزشک را ضروری خواهد کرد، مخصوصا زمانی که این دردها با تب نیز همراه باشد.
و اما علائم بیماری های کیسه صفرا
در اینجا می خواهیم به شایع ترین علائم و نشانه های بیماری های کیسه صفرا بپردازیم. اگرچه علائم و نشانه های اختصاصی هر یک از بیماری ها نامبرده با دیگری متفاوت اند، اما به طور کلی علائمی وجود دارد که مواجهه با آنها، نشانگر وجود یک مشکل و ناهنجاری در کیسه صفرا می باشد.
شایع ترین علائم و نشانه های بیماری های کیسه صفرا از قرار زیر اند:
– درد شدید در ناحیه شکم
– دردی که به شانه راست می زند و گاهی کمر را نیز درگیر می کند.
– دردی که بعد از خوردن غذا تشدید می شود، مخصوصا اگر غذایی چرب مصرف شده باشد.
– دردی که تیز و کرامپی است.
– دردی که با یک نفس عمیق تشدید می شود.
– درد در ناحیه قفسه سینه
– سوزش سر دل، سوء هاضمه و احساس زیاد شدن گاز معده
– احساس پری در شکم
– تهوع، استفراغ و تب
– لرز
– احساس درد با لمس شکم، مخصوصا در قسمت راست فوقانی شکم
– زردی (پوست و چشم ها)
– تغییر رنگ غیر طبیعی مدفوع (مخصوصا به رنگ روشن تر و خاکستری)
برخی از مشکلات کیسه صفرا مانند سنگ های صفراوی ریز که مجرای صفراوی را مسدود نمی کنند، معمولا هیچ علامت و ناراحتی را ایجاد نمی کنند.
این نوع سنگ ها معمولا هنگاه عکسبرداری با اشعه ایکس برای یک بیماری دیگر و یا انجام عمل جراحی در ناحیه شکم و به طور اتفاقی تشخیص داده می شوند.
