بله، فرزندتان دارد اولین دندانهای خود را درمیآورد. در این مرحله وظیفه و مسئولیت شما بهعنوان والدین بیش از پیش خواهد شد.
باید بتوانید نوزادتان را آرام کرده و درد او را کاهش دهید تا از این مرحله هم به سلامت گذر کند. شاید نمیدانید چطور باید درد فرزندتان را کم کرده و او را آرام کنید.
به جای استرس و دستپاچه شدن، کافی است این مطلب را بخوانید تا در هنگام دندان در آوردن با تسلط بتوانید از عهده کنترل اوضاع برآیید.
دکتر رامین مظفری، متخصص نوزادان و کودکان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: «در شیرخواران دندانهای شیری از حدود شش ماهگی از میان لثهها رویش دارد با این حال ممکن است در برخی از کودکان از ۹ ماهگی شاهد اولین رویش دندان های شیری او باشیم.»
گاها بسیاری از والدین وقتی کودکشان تا سن ۱۳ ماهگی فقط دارای یک دندان است نگران این مساله هستند درحالی که اگر تا پایان سیزده ماهگی شیرخوار، حتی یک دندان در بیاورد کفایت میکند در غیر این صورت باید حتما یکسری آزمایشات از نظر هورمون تیرویید و پاراتیرویید، میزان کلسیم و ویتامین D3 بدن کودک صورت بگیرد.
شایعترین علت تاخیر در دندان در آوردن غالبا ارثی است و اگر پدر و مادر درخصوص رویش دندانهای شیری(Milky teeth) خود از والدینشان بپرسند، متوجه میشوند که آنها هم دیر دندان درآوردهاند، با این حال اگر در شیرخواری تا سن سیزده ماهگی شاهد رویش اولین دندان شیری او نباشیم، باید این آزمایشات و بررسیها صورت بگیرد و درصورتی که نتیجه آن طبیعی باشد، مساله ژنتیک مطرح است.
اولین نشانه های دندان در آوردن ، افزایش حجم بزاق و آبریزش دهان است و بهطور معمول هر ماه یک دندان کودک در میآید و روند رویش این دندان تدریجی است و در این دوره ممکن است کودک دچار اسهال و تب شده و بدخلقیهای خاص خود را داشته باشد.
قرمزی و تورم تدریجی لثه در محل خروج دندان و قرمزی چانه میتواند از نشانههای دیگر باشد. در این حالت، شاید غذا خوردن او نیز با مشکل همراه شود. در چنین شرایطی تعدادی از کودکان با گازگرفتن اشیای سفت و خنک، آرامتر میشوند.
کشیدن گوش نیز از نشانه های دندان در آوردن است، در این وضعیت، درد ایجاد شده در فک به گوش سرایت میکند.
نباید علائمی مانند گلودرد، اسهال و تب شدید را نشانه دندان در آوردن تلقی کرد، البته افزایش دفعات اجابت مزاج و بروزتب خفیف میتواند از عوارض همراه دندان در آوردن باشد.
علت آن هم به این مساله برمیگردد که در جریان دندان در آوردن ، روند فعالیت باکتریهای دهان تغییر می کند و گاهی این باکتریها وارد خون نیز میشوند و میتوانند تب خفیف ایجاد کنند.
به آرامی لثههای نوزاد را با انگشت تمیز، یا یک پارچه سرد و مرطوب تمیز مالش دهید. کمی فشار ملایم می تواند ناراحتی کودک را کاهش دهد.
یک تکه پارچه سرد و مرطوب یا دندان گیر خنک می تواند تسکین دهنده باشد. البته اطمینان حاصل کنید که این شی باعث خفگی او نمیشود.
مراقب باشید تا شیء یخ زده نباشد، بلکه کمی خنکی کفایت می کند، چون سرمای زیاد هم می تواند آسیب رسان باشد. اگر کودک شما غذاهای جامد و سفت می خورد از غذاهای سرد استفاده کنید. ماست خنک پیشنهاد خوبی است.
دندان گیرهایی که از لاستیک نرم ساخته شده اند بهتر هستند. انواعی که با مایع پر شده اند، ممکن است در اثر فشار لثه کودک پاره شوند. می توانید از پستانک تمیز هم استفاده کنید.
کودک موقع خارش جای دندان، عکسالعملهای خاصی نشان میدهد و مشاهده شده است که بچههای شیرخوار حتی سینه مادر خود را گاز میگیرند. در این مواقع از دادن اجسام و مواد کوچک مانند یک تکه گوشت که برخی خانواده ها به کودک می دهند تا گاز بگیرد، به طور جدی باید پرهیز کرد، زیرا ممکن است این وسایل جانبی به داخل حلق کودک رفته و باعث خفگی او شود.
افزایش بزاق و آبریزش دهان جزئی از
فرایند دندان در آوردن است. با یک دستمال تمیز، دهان و چانه کودک را پاک
کنید تا از تحریک پوست پیشگیری کنید.می توانید از پیشبند پارچه ای جهت خیس
نشدن لباس کودک استفاده کنید. هنگام خواب نیز پارچه مناسب و جاذبی زیر سر
کودک قرار دهید.
اگر کودک شما خیلی بی قرار، تحریک پذیر و بدخو شده است با پزشک مشورت کنید تا در صورت لزوم، استامینوفن یا ایبوپروفن را به میزان لازم تجویز کند. از دادن آسپیرین به کودک خودداری کنید.
همچنین از استعمال داروهای موضعی و بی حس کننده بر روی لثه خودداری کنید، زیرا این داروها به وسیله بزاق شسته شده و قبل از اینکه روی لثه تاثیر کنند، موجب بی حسی گلوی کودک می شوند و در مکانیسمهای طبیعی بلع غذای کودک تداخل ایجاد می کنند.
عموماً دندانهای نوزاد به صورت جفت رشد میکنند. ابتدا دو دندان پیشین میانی پایین، و حدود یک ماه بعد، دو دندانهای بالای آنها میرویند. البته در بعضی موارد، چهار دندان پیشین پایین رشد کرده و در طرف بالا دندانی نمیروید یا برعکس. در کل، زمانبندی رویش دندانها به شرح زیر است: (البته زمانبندی زیر حدودی است)
۶ ماهگی: دندانهای پیشین میانی پایین
۸ ماهگی: دندانهای پیشین میانی بالا
۱۰ ماهگی: دندانهای پیشین کناری بالا و پایین
۱۴ ماهگی: دندانهای آسیاب اول
۱۸ ماهگی: دندانهای نیش
۲۴ ماهگی: دندانهای آسیاب دوم
با خودتان نگویید دندان شیری برای خراب شدن است، باید خراب شود، بیفتد و جای آن دندان اصلی دربیاید. این دندانها هم ممکن است بپوسد، خراب شود و در نتیجه مشکلات بیشتر و بزرگتری برای کودک به وجود میآورد. پس آنها را به حال خودشان رها نکنید و به فکر رعایت بهداشت دندانهای شیری هم باشید.
متخصصان توصیه میکنند زمانی که دندانهای کودک در حال رویش است، با استفاده از دستمالی تمیز و مرطوب لثهاش را پاک کنید و زمانی که دندان از لثه بیرون میآید هم از یک مسواک نرم و مرطوب که مخصوص کودک است، کمک بگیرید. البته یادتان باشد در این سنین نیازی به استفاده از خمیردندان هم نیست.