نقش ریه‌ها در خون‌سازی

شفا آنلاین:بسیاری ازرازهای بدن هنوز برای ما ناشناخته هستند و کشف یکی از منحصربه‌فردترین آنها، جامعه علمی را متعجب ساخته است: نقش کلیدی ریه‌هادر ساخت سلول‌های خون. <Ryhhadr key role in the production of blood cells>تاکنون ساخت سلول خونی را منحصر به مغز استخوان می‌دانستیم ولی تحقیقات دانشگاه UCSF آمریکا روی موش‌ها نشان می‌دهد که بخش عمده سلول‌های پلاکت خون در ریه‌ها ساخته می‌شوند و به عنوان منبع ذخیره سلول‌های بنیادی هنگامی که تولید آنها به هر دلیلی در مغز استخوان کاهش یابد، مورد استفاده قرار گیرد.

به گزارش شفا آنلاین:دانش زیست‌شناسی تاکنون بر این باور بود که اکثر سلول‌های خونی، گلبول‌های قرمز حامل اکسیژن، سلول‌های سفید که بخشی ازسیستم ایمنی بدن هستند و پلاکت‌ها که مسئول انعقاد خون هستند، همگی در مغز استخوان و طی فرآیندی که خون‌سازی نامیده می‌شود، انجام می‌گیرد.

وجود مگاکاریوسیت (سلولی که پلاکت‌ها از آن ساخته می‌شود) پیش از این نیز در بافت ریه مشخص شده بود ولی اعتقاد بر این بود که فعالیت اصلی آنها در مغز استخوان است.
کشف جدید هنگامی رخ داد که دانشمندان دانشگاه UCSF برای تحقیق در مورد چرخه حیاتی پلاکت‌ها در ریه و تاثیر آن بر سیستم ایمنی بدن از شش‌های موش زنده تصویربرداری می‌کردند. پلاکت‌های خون موش مورد آزمایش با استفاده از روش‌های مهندسی ژنتیک به‌ رنگ سبز درخشان درآمده بودند.
در تصویربرداری فراوانی سلول‌های مگاکاریوسیت موجود در ریه‌ها بسیار غیرمنتظره بود. اما لافرانسز پژوهشگر می‌گوید که مشاهده این تعداد زیاد سلول مگاکاریوسیت آنها را متعجب و تشویق کرده که فعالیت این سلول‌ها را به‌دقت زیر نظر بگیرند.
تحقیقات دقیق‌تر نشان داد که این سلول‌ها در هر ساعت 10 میلیون پلاکت می‌سازند که نیمی از تعداد سلول‌های پلاکت خون موش را تشکیل می‌دهد. به‌نظر می‌رسد که این پلاکت‌ها توسط سلول‌های والد مگاکاریوسیت‌ها و سلول‌های بنیادی خون تغذیه می‌شوند. با فن‌آوری‌های ویدیو میکروسکوپی در هر شش 1 میلیون سلول والد شناسایی شد.
دکتر مارک لونی، پژوهشگر ارشد این تحقیق، می‌گوید که یافته‌های آنان نشان می‌دهد وظایف و فعالیت ریه‌ها به تنفس خلاصه نمی‌شود و این عضو نقشی کلیدی در تولید سلول‌های حیاتی خون دارد.
با روشن شدن سهم عمده ریه‌ها در تولید پلاکت نباید تصور شود که نقش مغز استخوان در این میان از گردونه خارج شده است، بلکه چنین به‌نظر می‌آید که این دو با همکاری هم در خون‌سازی نقش دارند.
برای روشن شدن چگونگی جابجایی سلول‌های بنیادی بین ریه‌ها و مغز استخوان، تیم تحقیقاتی UCSF ریه‌های یک موش عادی را به بدن موشی که مگاکاریوسیت مهندس ژنتیک داشت پیوند زدند. پس از مدت کوتاهی سلول‌های سبز درخشان مگاکاریوسیت در ریه پیوند زده شده مشاهده شد.
یافته‌های به دست آمده ثابت می‌کند، علیرغم اینکه جمعیت مگاکایوسیت‌ها در ریه‌هابسیار بیشتر است اما هنوز محل تولد آنها پیش از مهاجرت در مغز استخوان است: «مهاجرت مگاکاریوسیت‌ها از مغز استخوان به سوی ریه‌ها برای تولید پلاکت پدیده‌ای اعجاب‌آور است.
این امکان وجود دارد که ریه‌ها به سبب بالا بودن جریان خون می‌تواند به عنوان یک رآکتور زنده مناسب جهت تولید پلاکت عمل کنند.»
در آزمایشی دیگر ریه‌های موشی که مهندسی ژنتیک شده بود به بدن موش دیگر که دچار کمبود پلاکت بود پیوند زده شد.
تیم تحقیقاتی مشاهده کردند که تعدادپلاکت‌‌های درخشان در خون به سرعت بالا رفت و نتیجه گرفتند که مگاکاریوسیت‌های ریه پیوند زده شده به سرعت کمبود پلاکت خون موش دریافت کننده پیوند را جبران کرده‌اند.
در آزمایش سوم و آخر، تیم تحقیقاتی با هدف روشن ساختن نقش مگاکاریوسیت‌های ریه‌ها در هنگامی که مغز استخوان کلا فعالیت پلاکت‌سازی ندارد، ریه دارای سلول‌های فلوئورسنت را به بدن موشی که مغز استخوانش فاقد سلول ریه‌ها های بنیادی خون بود پیوند زدند.
سلول‌های درخشان پس از مدت کوتاهی در مغز استخوان دیده شدند و به جز پلاکت، دیگر سلول‌های حیاتی خون از جمله نوتروفیل، سلول‌های B و سلول‌های T تولید کردند.
دکتر لونی، پژوهشگر ارشد این مقاله، می‌گوید :«تا کنون متوجه شده‌ایم که سلول‌های والد خون نه‌تنها در مغز استخوان بلکه در ریه‌ها هم وجود دارند.
طرح این یافته‌ها سوالات زیادی را به همراه دارد. از جمله امکانات کلینیکی ممکن برای درمان میلیون‌ها بیمار مبتلا به ترومبوسیتوپنی (کمبود پلاکت).
مشاهدات ما گواه براین واقعیت است که سلول‌های بنیادین مولد سلول‌های خونی در یک مکان خاص مستقر نیستند و با جریان خون جابه‌جا می‌شوند و این واقعیت می‌تواند مبنای تحقیقات گسترده‌تر در ارتباط با ماهیت سلول‌های بنیادین و امکان حضور و فعالیت آنها در دیگر اعضای بدن باشد.
گام بعدی این پژوهش شامل آزمایشاتی در ارتباط با همکاری ریه‌ها و مغزاستخوان در تولید سلول‌های خون درانسان است.
مقاله اصلی درنسخه مارچ 2017 مجله NATURE به چاپ رسیده است.سپید
Newsatlas