توصیه‌های غـذایـی بـرای روزه‌داران

شفا آنلاین:مشاور وزیر و مدیرکل دفتر طب سنتی وزارت بهداشت، به مناسبت فرارسیدن ماه مبارک رمضان، توصیه‌هایی را برای افزونی بهره‌مندی مادی و معنوی از برکات این ماه عزیز و امان یافتن از عوارض روزه‌داری نامتناسب با شرایط سلامت، بیان کرد.

به گزارش شفا آنلاین:محمود خدادوست با تبریک فرارسیدن ماه مبارک رمضان، گفت: «طب سنتی ایرانی با توجه به قدمت چندهزارساله و ریشه‌دار بودن در فرهنگ و باورهای مردم و تاکید بر حفظ سلامتی و اصلاح سبک زندگی در امر پیشگیری از بیماری و دخل و تصرف در اصول شش‌گانه سلامتی، به عنوان قدم اول درمان، از پتانسیل و قابلیت بالایی برخوردار است که استفاده از این ظرفیت غنی در نظام سلامت، در راستای ترویج خودمراقبتی و اصلاح سبک زندگی، منطقی و عقلایی است.» وی افزود: «یکی از مهم‌ترین این اصول، اصل خوردن و آشامیدن است که در طب سنتی ایران، تدابیر و توصیه‌های عام و خاص زیادی دارد و طبیعتا کاربست آداب خوردن و آشامیدن مبتنی‌بر آموزه‌های طب ایرانی در ماه مبارک رمضان، می‌تواند بهره‌مندی مادی و معنوی از برکات این ماه عزیز را افزون سازد و آدمی را از عوارض روزه‌داری نامتناسب با شرایط سلامت، امان بخشد.»
نوشیدن آب یا هر نوشیدنی سرد در افطار ممنوع
خدادوست با بیان اینکه فرهنگ و آدابی که از گذشته در بحث افطار رعایت می‌شود، پشتوانه‌ای حکیمانه دارد، گفت: «از قدیم‌الایام برای بازکردن افطار، از یک استکان آب ولرم و خرما استفاده می‌شود تا معده برای هضم افطار و غذایی که می‌خوریم، آماده شود. آب گرم با رطوبتی که دارد، حرارت معده را شکسته و به حد اعتدال می‌رساند و خرما نیز یکی از غذاهایی است که قند آن به سرعت از طریق دستگاه گوارش جذب میشود و افت قند ناشی از روزه‌داری به مدت طولانی را در فاصله زمانی بسیار کوتاهی تامین می‌کند.» مدیرکل دفتر طب سنتی با تاکید بر مناسب نبودن نوشیدن آب سرد یا هر نوشیدنی سرد دیگر در وعده افطار، گفت: «معده فردی که یک دوره طولانی گرسنگی را تحمل کرده، حرارت بسیار بالایی دارد و چنانچه غذایی که وارد آن می‌شود، مانند سوپ‌های ساده بسیار لطیف و سهل‌الهضم باشد، باعث فساد آن غذا شده و اگر سرد باشد، افت حرارتی معده، هضم غذای بعدی را دچار اختلال می‌کند.» وی مصرف سبزی خوردن را برای جلوگیری از یبوست و اضافه کردن سبزی خرفه به ترکیب سبزی خوردن معمول را برای جلوگیری از تشنگی در افطار مناسب دانست و افزود: «برعکس، مصرف سبزی‌های خام در سحر، باعث تشدید تشنگی در طول روز می‌شود و باید در این وعده، از سبزی‌های پخته استفاده شود.»
ضرورت مصرف غذاهای سبک در افطار
مدیرکل دفتر طب سنتی ایرانی- اسلامی، درخصوص مصرف زولبیا و بامیه در وعده افطار نیز گفت: «زولبیا و بامیه هم با مکانیسمی شبیه خرما برای بالابردن سریع قند خون مصرف می‌شود ولی به دلیل شیرینی و چربی زیادی که دارد، اصلا قابل مقایسه با خرما نیست و بروز تشنگی را نیز در فرد افزایش می‌دهد.» وی با اشاره به تقارن ماه رمضان با فصل تابستان، افزود: «در فصل تابستان به دلیل آنکه حرارت محیط بیشتر است، حرارت بدن در سیستم گردش خون به سمت بیرون متمایل میشود و حرارت در سیستم مرکزی و دستگاه گوارش کمتر شده و عموما هضم ضعیف‌تر است.»
مشاور وزیر بهداشت روی هم‌خوری و پرخوری در وعده افطار را رد کرد و گفت: «غذاهای غلیظ و لزج که خارج از ظرفیت هضمی معده بوده و هضمشان برای معده سخت است، ماندگاری بیشتری در معده دارند و باید بین زمان خواب و مصرف این غذاها فاصله بیشتری در نظر گرفت.» وی افزود: «اگر با مصرف این نوع غذاها فاصله بیشتری تا زمان خواب در نظر گرفته نشود، به دلیل بخاراتی که از معده صعود پیدا می‌کند، فرد خواب بسیار بدی خواهد داشت و معمولا دچار سنگینی و گیجی و منگی سر می‌شود.» خدادوست بر مصرف غذاهای سبک در وعده افطار تاکید کرد و گفت: «انتظار داریم بعد از افطار بسته به نوع غذایی که می‌خوریم، حداقل دو ساعت فاصله با زمان خواب در نظر گرفته شود تا غذا از معده عبور کند که با توجه به ضعف هضم در فصل تابستان، زمان دیر افطار در حال حاضر و به منظور رعایت قاعده خوابیدن قبل از نیمه‌شب بنا به توصیه حکمای طب ایرانی، باید در افطار، از غذاهای سبک استفاده کنیم.» وی افزود: «خوردن غذاهای متنوع و متعدد که ظرفیت هضمی متفاوت دارند و مدت زمان مورد نیاز برای هضم هر کدام با دیگری متفاوت است، به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.»
مدیرکل دفتر طب سنتی، زمان مناسب برای مصرف میوه را بین یک تا یک‌ساعت و نیم بعد از افطار عنوان کرد و مصرف نوشیدنی‌هایی مانند فالوده خیار با سکنجبین، فالوده هندوانه با سکنجبین و فالوده سیب و گلاب را با همین فاصله زمانی از افطار، برای کاهش تشنگی در طول روز مفید دانست. وی با بیان اینکه خواب در فاصله بین افطار تا سحر هرچند به مدت کوتاه برای هضم بهتر غذا و ایجاد اشتها در وعده سحری توصیه می‌شود، درخصوص خواب روز نیز گفت: «یک تا دو ساعت خواب در روز برای تمدد قوا توصیه می‌شود که با توجه به روزه بودن، محدودیتی برای خواب روز نداریم ولی خواب قبل از غروب آفتاب به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.»
خدادوست سپس به وعده مصرفی در سحر اشاره کرد و گفت: «در سحر باید یک وعده غذای کامل خورده شود، البته به شرطی که بین یک تا یکساعت و نیم پس از آن، نخوابیم.» وی نوشیدن چای پررنگ را نیز در سحر رد کرد و در خصوص کسانی که عادت به مصرف چای دارند یا از هضم ضعیفی برخوردارند، گفت: «این افراد می‌توانند نیم‌ساعت قبل از خوردن سحری، چای کم‌رنگ همراه با هل یا دارچین بنوشند.»
توصیه‌هایی برای جلوگیری از تشنگی
خدادوست همچنین مصرف ماءالشعیر طبی را به‌جای آب، برای جلوگیری از بروز تشنگی توصیه کرد و گفت: «برای تهیه ماءالشعیر طبی، یک لیوان جو را با 14 لیوان آب یا 50 گرم جو را با 4 لیوان آب، به مدت 40 تا 50 دقیقه روی حرارت ملایم قرار ‌دهید، سپس از صافی رد کرده و مایع به‌دست آمده را مصرف ‌کنید. البته افراد سرد مزاج می‌توانند هنگام مصرف، یک قاشق عسل نیز به آن اضافه کنند.» وی نوشیدن یک لیوان عرق کاسنی به تنهایی یا به صورت مخلوط با عرق شاه‌تره به میزان مساوی از هرکدام و همچنین مصرف کاهو و سکنجبین را در فاصله بین افطار تا سحر، برای جلوگیری از بروز تشنگی در طول روز مناسب دانست و برای کسانی که در طول روز بسیار تشنه می‌شوند نیز توصیه‌ای ارائه داد و افزود: «افرادی که در زمان روزه‌داری بسیار تشنه می‌شوند، می‌توانند یک قاشق چای‌خوری تخم خرفه را در نعلبکی بریزند، به آن دوغ اضافه کرده و بگذارند 15 دقیقه بماند و سپس تخم خرفه‌ها را به یک لیوان عرق کاسنی و شاه‌تره خود اضافه کرده و میل کنند.»سپید