شفاآنلاین>سلامت>با بالا گرفتن تب و تاب انتخابات و تحرکات جناح‌های مختلف در راستای مواضع خود، چندی است که موضوع اعلام و انتشار "حساب‌های ملی سلامت" به دستمایه برخی منتقدان برنامه‌های وزارت بهداشت و فشار بر این وزارتخانه بدل شده؛ مبحثی که از سال 87 به بعد اعلام نشده و از همه مهم‌تر آنکه وزارتخانه مذکور، مسوولیتی در اعلام آن ندارد.
به گزارش شفاآنلاین،با بالا گرفتن تب و تاب انتخابات و تحرکات جناح‌های مختلف در راستای مواضع خود، چندی است که موضوع اعلام و انتشار "حساب‌های ملی سلامت" به دستمایه برخی منتقدان برنامه‌های وزارت بهداشت و فشار بر این وزارتخانه بدل شده؛ مبحثی که از سال 87 به بعد اعلام نشده و از همه مهم‌تر آنکه وزارتخانه مذکور، مسوولیتی در اعلام آن ندارد.
عدم انتشار حساب ملی سلامت برای چندمین بار است که موضوع نقد وزارت بهداشت قرار می‌گیرد و منتقدان آن را دلیل عملکرد غیرشفاف این وزارتخانه می‌دانند؛این درحالیست که در هر کشوری هم معمولا بانک مرکزی یا مرکز آمار آن کشور، مسئولیت ارائه این اطلاعات را بر عهده دارند.
بی‌تردید استخراج حساب‌های ملی در بخش‌های مختلف کشورها، با هدف خاصی دنبال می‌شود. در این میان حساب‌های ملی سلامت تلاش دارد که هزینه‌ها و درآمدها را در حوزه سلامت شناسایی کرده و نهایتا هم اولویت‌ها را برای سیاست‌گذاران این حوزه مشخص کند.
این درحالیست که دکتر ایرج حریرچی، قائم مقام و سخنگوی وزارت بهداشت می‌گوید که حساب‌های ملی سلامت در حال حاضر متولی ندارد و زمانی که دولت فعلی روی کار آمد آخرین حساب ملی سلامت متعلق به سال 87 بود و البته تعجب‌مان از آن است که که چرا آن زمان به این موضوع اعتراضی نشد؟
به گفته وی، وزارت بهداشت علیرغم نداشتن مسوولیتی در این باره، اما خودمان برای جبران این نقیصه پیشقدم شدیم و در این راستا از منابع داخلی خودمان با مرکز پژوهش‌های مرکز آمار کشور قراردادی را جهت انتشار حساب‌های ملی سلامت منعقد کردیم. اکنون آمار مربوط به سال‌های ۸۸ تا ۹۲ تمام و اعلام شده است. آمارهای مربوط به سال ۹۳ نیز تکمیل شده و برای سال ۹۴ هم قرارداد بسته‌ایم. آن دسته از آمارهایی که نهایی شده باشد قاعدتا باید روی سایت مرکز آمار قرار گیرد.
همچنین مسعود ابوالحلاج، رئیس مرکز بودجه و پایش عملکرد وزارت بهداشت نیز تاکید می‌کند که وزارت بهداشت برای ارائه اطلاعات شفاف به هیچ مرجع قانونی کوتاهی ندارد و آمادگی لازم برای انجام این کار را دارد.
وی می‌گوید: برای من جای تعجب دارد که گروه‌هایی سعی می‌کنند تا فشار را بر روی وزارت بهداشت بیاورند و بگویند که وزارت بهداشت از دادن اطلاعات امتناع می‌کند، در حالیکه مطلقا اینطور نیست و به محض اینکه اعداد و ارقام مرکز آمار نهایی شود، ما نیز همه این اطلاعات را در اختیار همه افراد قرار می دهیم.
رییس مرکز بودجه و پایش عملکرد وزارت بهداشت با تاکید بر اینکه وزارت بهداشت مسئول حساب‌های ملی سلامت نیست، می‌گوید: اگر مرجعی قانونی، ما را در این زمینه بپذیرد، حاضریم تا دو هفته دیگر حساب‌های ملی سلامت در سال های ۹۴ و ۹۵ که مربوط به وزارت بهداشت می‌شود را ارائه بدهیم؛ چراکه وقتی وزارت بهداشت این حساب‌ها را منتشر کند، همین منتقدین می گویند که سندیت ندارد و خودشان ذی نفع هستند.
این بحث حتی سوژه نقد یکی از کاندیداهای انتخابات پیش رو نیز قرار گرفت و وی در مناظرات انتخاباتی خود تاکید کرد که "این وزارتخانه اطلاعات مربوط به هزینه های طرح تحول را محرمانه و به عنوان سند طبقه بندی شده تلقی کرده و ضمن خودداری از انتشار آنها همچنان حساب‌های ملی سلامت را برای شفاف سازی هزینه‌ها منتشر نکرده است. آنچه در حال حاضر در باب بحران سنگین مالی نظام سلامت می بینیم، نتیجه همین محرمانه سازی ها و بستن فضای نقد صحیح طرح تحول و اصرار بر رویکرد غلط تزریق بی رویه پول به سیستم درمان محور کشور است."
اما حساب ملی سلامت چیست؟ سازمان جهانی بهداشت (world health organization)به منظور روشن‌تر کردن سهم بهداشت و درمان در اقتصاد کشورها و مقایسه کشورها از نظر توجه به بهداشت و درمان، چگونگی تأمین مالی هزینه‌های بهداشت و درمان، نحوه کارکرد مراکز ارائه کننده خدمات بهداشت و درمان و به‌طور کلی گردش مالی نظام سلامت با همکاری بانک جهانی و آژانس توسعه بین‌المللی ایالات متحده اقدام به تهیه دستورالعمل مشخصی برای تهیه آمار و اطلاعات مربوط به نحوه گردش مالی نظام سلامت کرده است.
در واقع این حساب مجموعه‌ای از اطلاعـات نظـام‌منـد، جـامع و سازگار از جریان منابع را در نظام سلامت یک کشور برای یک دوره معین فراهم می‌کند که روند هزینه‌های صرف شده برای سلامت در بخش‌های عمومی و خصوصی، فعالیت‌های مختلف تأمین سلامت، تأمین کنندگان خـدمات سـلامت و در موارد پیشرفته‌تر بیماری‌های مختلف، گروه‌های جمعیتی و منـاطق جغرافیـائی در یـک کشـور را بـه تصـویر کشـد.
در هر حال طبق اعلام وزارت بهداشتی‌ها، بحث حساب‌های ملی سلامت تا کنون متولی نداشته و مرکز آمار ایران نیز مسئولیت این کار را بر عهده ندارد. به همین منظور این وزارتخانه پیشنهاد دارد که سازمانی مانند مرکز آمار مکلف به انتشار آن شود؛ به طوری که ایرج حریرچی، سخنگوی وزارت بهداشت می‌گوید: درخواست‌مان آن است که اعلام حساب‌های ملی سلامت چه از طریق دولت و چه مجلس اجباری شود و نهادی مستقل مسئولیت آن را بپذیرد؛ چراکه الان کسی در این رابطه موظف نیست.
بی‌تردید استخراج حساب‌های ملی در بخش‌های مختلف کشورها، با هدف خاصی دنبال می‌شود. در این میان حساب‌های ملی سلامت تلاش دارد که هزینه‌ها و درآمدها را در حوزه سلامت شناسایی کرده و نهایتا هم اولویت‌ها را برای سیاست‌گذاران این حوزه مشخص کند.
این درحالیست که دکتر ایرج حریرچی، قائم مقام و سخنگوی وزارت بهداشت (ministry of health)می‌گوید که حساب‌های ملی سلامت در حال حاضر متولی ندارد و زمانی که دولت فعلی روی کار آمد آخرین حساب ملی سلامت متعلق به سال 87 بود و البته تعجب‌مان از آن است که که چرا آن زمان به این موضوع اعتراضی نشد؟
به گفته وی، وزارت بهداشت علیرغم نداشتن مسوولیتی در این باره، اما خودمان برای جبران این نقیصه پیشقدم شدیم و در این راستا از منابع داخلی خودمان با مرکز پژوهش‌های مرکز آمار کشور قراردادی را جهت انتشار حساب‌های ملی سلامت منعقد کردیم. اکنون آمار مربوط به سال‌های ۸۸ تا ۹۲ تمام و اعلام شده است. آمارهای مربوط به سال ۹۳ نیز تکمیل شده و برای سال ۹۴ هم قرارداد بسته‌ایم. آن دسته از آمارهایی که نهایی شده باشد قاعدتا باید روی سایت مرکز آمار قرار گیرد.
همچنین مسعود ابوالحلاج، رئیس مرکز بودجه و پایش عملکرد وزارت بهداشت نیز تاکید می‌کند که وزارت بهداشت برای ارائه اطلاعات شفاف به هیچ مرجع قانونی کوتاهی ندارد و آمادگی لازم برای انجام این کار را دارد.
وی می‌گوید: برای من جای تعجب دارد که گروه‌هایی سعی می‌کنند تا فشار را بر روی وزارت بهداشت بیاورند و بگویند که وزارت بهداشت از دادن اطلاعات امتناع می‌کند، در حالیکه مطلقا اینطور نیست و به محض اینکه اعداد و ارقام مرکز آمار نهایی شود، ما نیز همه این اطلاعات را در اختیار همه افراد قرار می دهیم.
رییس مرکز بودجه و پایش عملکرد وزارت بهداشت با تاکید بر اینکه وزارت بهداشت مسئول حساب‌های ملی سلامت نیست، می‌گوید: اگر مرجعی قانونی، ما را در این زمینه بپذیرد، حاضریم تا دو هفته دیگر حساب‌های ملی سلامت در سال های ۹۴ و ۹۵ که مربوط به وزارت بهداشت می‌شود را ارائه بدهیم؛ چراکه وقتی وزارت بهداشت این حساب‌ها را منتشر کند، همین منتقدین می گویند که سندیت ندارد و خودشان ذی نفع هستند.
این بحث حتی سوژه نقد یکی از کاندیداهای انتخابات پیش رو نیز قرار گرفت و وی در مناظرات انتخاباتی خود تاکید کرد که "این وزارتخانه اطلاعات مربوط به هزینه های طرح تحول را محرمانه و به عنوان سند طبقه بندی شده تلقی کرده و ضمن خودداری از انتشار آنها همچنان حساب‌های ملی سلامت را برای شفاف سازی هزینه‌ها منتشر نکرده است. آنچه در حال حاضر در باب بحران سنگین مالی نظام سلامت می بینیم، نتیجه همین محرمانه سازی ها و بستن فضای نقد صحیح طرح تحول و اصرار بر رویکرد غلط تزریق بی رویه پول به سیستم درمان محور کشور است."
اما حساب ملی سلامت چیست؟ سازمان جهانی بهداشت به منظور روشن‌تر کردن سهم بهداشت و درمان در اقتصاد کشورها و مقایسه کشورها از نظر توجه به بهداشت و درمان، چگونگی تأمین مالی هزینه‌های بهداشت و درمان، نحوه کارکرد مراکز ارائه کننده خدمات بهداشت و درمان و به‌طور کلی گردش مالی نظام سلامت با همکاری بانک جهانی و آژانس توسعه بین‌المللی ایالات متحده اقدام به تهیه دستورالعمل مشخصی برای تهیه آمار و اطلاعات مربوط به نحوه گردش مالی نظام سلامت کرده است.
در واقع این حساب مجموعه‌ای از اطلاعـات نظـام‌منـد، جـامع و سازگار از جریان منابع را در نظام سلامت یک کشور برای یک دوره معین فراهم می‌کند که روند هزینه‌های صرف شده برای سلامت در بخش‌های عمومی و خصوصی، فعالیت‌های مختلف تأمین سلامت، تأمین کنندگان خـدمات سـلامت و در موارد پیشرفته‌تر بیماری‌های مختلف، گروه‌های جمعیتی و منـاطق جغرافیـائی در یـک کشـور را بـه تصـویر کشـد.
در هر حال طبق اعلام وزارت بهداشتی‌ها، بحث حساب‌های ملی سلامت تا کنون متولی نداشته و مرکز آمار ایران نیز مسئولیت این کار را بر عهده ندارد. به همین منظور این وزارتخانه پیشنهاد دارد که سازمانی مانند مرکز آمار مکلف به انتشار آن شود؛ به طوری که ایرج حریرچی، سخنگوی وزارت بهداشت می‌گوید: درخواست‌مان آن است که اعلام حساب‌های ملی سلامت چه از طریق دولت و چه مجلس اجباری شود و نهادی مستقل مسئولیت آن را بپذیرد؛ چراکه الان کسی در این رابطه موظف نیست.ایسنا
