شفا آنلاین:یافته‌های نوین درمان ناباروری اعجاب‌انگیز و امیدوار کننده هستند. پروتوکل‌های تکنیک‌های آزمایشگاهی و روش‌های محرک باروری تغییر کرده و متحول شده‌اند. تا کنون ما با روش مینی IVF و جایگزینی جنین در رحم <Implantation of embryos>سروکار داشته‌ایم. پس از این چه پیش روی ما قرار دارد؟ در زیر می‌پردازیم به چند مورد از جدیدترین پیشرفت‌ها.
پروتکل‌های جایگزین روش‌های تحریکی
به گزارش شفا آنلاین:نخستین
عمل موفقیت‌آمیز IVF با شبیه‌سازی و پیروی از چرخه طبیعی انجام شد. به سبب
ناکارآمدی روال کار آزمایشگاهی، برای عبور از ناباروری تحریک تخمدان، برای
تخمک‌گذاری به عنوان مناسب‌ترین روش انتخاب شد. در نتیجه موفق شدیم که
اووسیت‌های بالغ بیشتری را از تخمدان‌ها جمع‌آوری و لقاح دهیم. درنتیجه آن،
تعداد جنین‌های قابل کاشت در رحم هم بیشتر شد و نهایتا نرخ حاملگی با
افزایش روبرو شده و تعداد باروری‌های شکست‌خورده هم کاهش داشت. روش تحریک
تخمدان، در کنار مزایای غیر قابل انکاری که دارد، باید معترف بود که فارغ
از عیب نیست. تحریک بیش از حد زیاد تخمدان و حاملگی چندقلویی از این
جمله‌اند. بیمار متحمل هزینه و زحمت زیاد می‌شود و در نتیجه آن درصد افرادی
که در نیمه راه منصرف می‌شوند زیاد است. از دیگر مشکلات، تحریک تخمدان‌ها
با دوز بالای دارو می‌تواند روی توانایی لانه‌گزینی رحم و آنیوپلوئیدی جنین
تاثیر معکوس بگذارد. در طول زمان کارشناسان و متخصصان ناباروری در جستجوی
روش‌هایی بودند که برای بیمار آزار و اذیت کمتر داشته و عوارض نامطلوب آن
نیز کمتر باشد و هدف اصلی خود را روی تولد یک نوزاد سالم به جای چندقلوها
متمرکز کردند. از دهه 1990 به بعد پروتکل‌های انجام تحریک تغییر زیادی
یافته و ماهیت تهاجمی آن کمتر شده است. به مدد تجهیزات پیشرفته آزمایشگاهی
به تعداد کمتری از اووسیت‌ها نیازاست: چرخه‌های طبیعی (بدون تحریک تخمدان)،
چرخه طبیعی تعدیل شده (استفاده ازهورمون Gnhr یا hCG) در مراحل انتهایی
تخمک‌گذاری یا استفاده از دوز پایین سیترات کلومیفن برای تحریک جزئی
تخمدان‌ها. روش‌های گفته شده با روش‌های مرسوم تحریک تخمدان تحت سناریوهای
گوناگون مقایسه شدند.
تحریک خفیف تخمدان در مقایسه با روش‌های رایج پیشین
نرخ
تولد با به کارگیری تحریک خفیف در بازه زمانی یکساله در مقایسه با روش
استاندارد مرسوم یکی است. استفاده از سیترات کلومیفن در حین عمل IVF پس از
جایگزینی جنین تازه یا منجمد با نرخ 70 درصدی چندقلوزایی همراه بوده است.
IVF همراه با تحریک خفیف و کاشت یک جنین، نرخ تولد را نسبت به روش مرسوم
کاهش می‌دهد. بازخوانی اطلاعات به دست آمده حاکی از نبودن تفاوت بین تحریک
خفیف یا چرخه طبیعی بدون تحریک با روش استاندارد در ارتباط با نرخ تولد
است.
استفاده از IVF با تحریک خفیف برای افرادی که کمتر به درمان پاسخ می‌دهند
آیا
استفاده از تحریک خفیف برای افرادی که علیرغم استفاده از دوز بالای
هورمون‌ها جنسی تعدادکمی اووسیت تولید می‌کنند کارساز است؟ چندین گزارش
مختلف نشان می‌دهد که نرخ تولد در این روش در مقایسه با تحریک استاندارد
تفاوتی ندارد.
عقب‌نشینی از به کارگیری تحریک خفیف
کم
بودن تعداد فولیکول‌های فعال احتمال سترون شدن چرخه طبیعی را افزایش
می‌دهد. در روش IVF خفیف بیمار باید آمادگی پذیرش این واقعیت را داشته باشد
که لازم است تعدادچرخه‌های بیشتری را طی کند و امکان وقوع بارداری در زمان
کوتاه میسر نباشد. به اضافه آنکه در این روش امکان منجمد کردن تخمک لقاح
یافته وجود ندارد. همچنین متخصص باروری باید نسبت به امکان انصراف بیمار بر
اثر تاخیر در وقوع بارداری آگاه باشد.
چه کسانی کاندیدای مناسب انجام IVF خفیف هستند؟
این
روش جایگزین مناسبی است برای افراد مسن‌تر و افرادی که به درمان تحریکی با
دوز بالای دارو جواب نداده‌اند. همچنین بیماران جوان‌تر که اووسیت‌های
سالم و فراوان دارند نیز از این روش که خاصیت تهاجمی کمتری دارد سود
می‌برند.
پلاسمای غنی شده با پلاکت
مدت
زیادی است که ثابت شده آندومتر با دیواره نازک مناسب کاشت جنین نیست. برای
تقویت دیواره رحم باید برای بیمار مقدار زیادی استروژن تجویز شود. همچنین
ترشحات رحم نیز باید با استفاده از پروژسترون تنظیم شود. صدها ژن گوناگون
هنگام کاشت جنین بیان می‌شوند و سیستم دفاعی بدن مادر در میان تاثیرات
دوجانبه جنین – آندومتر، نقش عمده‌ای ایفا می‌کنند. هرکدام از این عوامل که
در زمان و کارکرد خود قرار نگیرد موفقیت کاشت جنین را کاهش می‌دهد. معمولا
در بیشتر موارد تجویز استرادیول‌های سوپرافیزیولوژیکی که برای تحریک
تخمدان به کار می‌رود برای تنظیم ضخامت مناسب آندومتر کافی است. ولی گاهی
دیده می‌شود که علیرغم بالا بودن سطح استرادیول خون جدار آندومتر نازک باقی
می‌ماند. علت این رخداد می‌تواند به علت به اصطلاح ترس رحم از جراحی‌ها یا
التهابات پیشین باشد. هیستروسکوپی گاه می‌تواند چسبندگی لازم را بوجود
آورد، اما گاهی فعالیت نرمال رحم برنمی‌گردد. معمولا برای چنین بیمارانی
آسپرین، استرادیول با دوز بالا، هپارین یا سیلدنافیل تجویز می‌شود، اما
تعداد افرادی که درمان می‌شوند کم‌شمار هستند و بسیاری در صدد پیدا کردن
رحم میزبان برمی‌آیند. پلاکت‌ها از منابع بسیار خوب فاکتورهای رشد هستند و
بازسازی و ترمیم را ارتقا می‌بخشند. PRP یا استفاده از پلاسمای غنی از
پلاکت بازسازی و ترمیم بافت‌ها را افزایش می‌دهد. پیش از این، از PRP در
موارد درمان دهانی-صورتی، ارتوپدیک وچشم‌پزشکی با موفقیت استفاده شده است.
آیا انجام PRP می‌تواند ثمربخش باشد؟
اطلاعات
جمع‌آوری شده در باره نتایج استفاده از PRP در ضخیم کردن دیواره رحم انسان
بسیار محدود است. نتایج یک تحقیق با جامعه آماری کوچک نشان می‌دهد که
روش‌های استاندارد جایگزین کردن هورمون و تزریق داخل رحمی PRP سبب افزایش
ضخامت رحم شده و بیمار پس از کاشت جنین منجمد شده باردار شده است. با وجود
تشویق آمیزبودن این نتایج نمی‌توان امکان جایگیری جنین را در رحم بدون
انجامPRP یا استفاده بیشتر از استرادیول‌ها به کلی کنار گذاشت. امروز فقط
می‌توانیم امیدوار باشیم که به کارگیری این روش برای کسانی که با چند بار
سابقه شکست کاشت جنین روبرو بوده‌اند امکان و امید به باروری را به وجود
می‌آورد.
پیوند رحم
نقش
نارسایی رحم در بوجود آمدن ناباروری بسیار برجسته است. امکان پیوند رحم
مدت زیادی است که توجه دانشمندان را به خود جلب کرده ولی اولین عمل پیوند
در سال 2000 انجام شد. اخیرا نیز یک تیم سوئدی گزارش داده‌اند که اولین
پیوند رحم توسط آنها انجام شده و بیمار پس از آن موفق به زایمان یک فرزند
پسر سالم شده است.
چگونگی پیوند رحم
پیوند
رحم از منظر اخلاق پزشکی سوالات زیادی به همراه دارد. نه تنها بیمار، بلکه
اهداکننده عضو نیز باید با وسواس و دقت زیادی انتخاب شود. انتخاب
اهداکننده از میان خویشاوندان احتمال پس زده شدن عضو را توسط سیستم ایمنی
کاهش می‌دهد. اهدای عضو بایست از فرد زنده صورت بگیرد چون سلامت رحم بیشتر
است و عمل برداشتن رحم برای پیوند طبق گزارشات متعدد به چند ساعت زمان نیاز
دارد و نباید سلامت اهدا کننده را در خطر بیاندازیم.
خطرات احتمالی که مادر و کودک را تهدید می‌کند
گیرنده
عضو باید در هنگام پیوند، پس از آن و حتی در زمان بارداری برای پیشگیری از
خطر پس زده شدن رحم پیوندی داروهای کاهش سیستم ایمنی بدن مصرف کند.
بنابراین کلیه احتمالات خطر مرگ جنین باید در نظر گرفته شود. سقط جنین،
توقف رشد جنین درون رحم و زایمان زودرس که از عوارض مصرف داروهای کاهنده
اثر سیستم ایمنی هستند، از این دست هسنتد. ترجیح داده می‌شود که برای
جلوگیری از مصرف بیش از حد داروهای کاهنده سیستم ایمنی هنگام تولد نوزاد
رحم پیوندی نیز از بدن مادر خارج شود.
امید نوینی که باید بیشتر در مورد آن بیاموزیم
پیوند
رحم برای کسانی که ناباروری ناشی از نارسایی رحم دارند پنجره امیدواری را
گشوده، اما هنوز در ابتدای راه هستیم و باید تحقیق بیشتری روی این کار
انجام شود. چندین گروه در نقاط مختلف جهان اقدام به آزمون بالینی این عمل
کرده‌اند که متاسفانه موفقیت‌آمیز نبوده است. همان اندازه که سلامت جنین در
حال رشد باید زیر نظر گرفته شود باید مراقب بروز تاثیرات معکوس پیوند نیز
باشیم. خوشبختانه در نتیجه تعدیل پروتوکل‌های پژوهشی- درمانی می‌توانیم در
آینده نزدیک منتظر نتیجه آزمون‌های بیشتر و دقیق‌تر باشیم.سپید
Medscape, May 03, 2017
